Τετραήμερη εργασία Ισλανδία: Κέρδισε το στοίχημα η χώρα;

Η Ισλανδία αναδεικνύεται διεθνές παράδειγμα μιας νέας εργασιακής πραγματικότητας, όπου λιγότερες ώρες δεν σημαίνουν λιγότερη παραγωγικότητα, αλλά περισσότερη ζωή. Το 2019 η κυβέρνηση προχώρησε σε μια από τις πιο τολμηρές μεταρρυθμίσεις της Ευρώπης: καθιέρωσε την τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, μειώνοντας τον εβδομαδιαίο χρόνο από τις 40 στις 36 ώρες χωρίς καμία μείωση αποδοχών. Αυτό που ξεκίνησε το 2015 ως πείραμα σε λίγους εργαζομένους, μέσα σε λίγα χρόνια επεκτάθηκε μέχρι να καλύψει σχεδόν ολόκληρο την αγορά εργασίας. Σήμερα περίπου το 90% των Ισλανδών εργάζεται με το νέο μοντέλο. Αντίθετα με χώρες που επέλεξαν συμπιεσμένα ωράρια, η Ισλανδία διατήρησε την καθημερινή διάρκεια εργασίας και απλώς αφαίρεσε μία ημέρα από την εβδομάδα. Η αλλαγή αυτή δεν αποδιάρθρωσε την οικονομία· απεναντίας, η παραγωγικότητα παρέμεινε στα ίδια επίπεδα και σε ορισμένους κλάδους ενισχύθηκε. Οι εργαζόμενοι δήλωσαν πιο ήρεμοι, με καλύτερη ψυχική κατάσταση και μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη δουλειά τους. Ο επιπλέον χρόνος αξιοποιήθηκε σε οικογένεια, χόμπι και προσωπική φροντίδα, με αποτέλεσμα μια κοινωνία περισσότερο ισορροπημένη. Οι σχέσεις μέσα στο σπίτι έγιναν δικαιότερες, οι μητέρες και οι πατέρες συμμετείχαν ισότιμα στη φροντίδα των παιδιών, ενώ η κόπωση και η εξουθένωση μειώθηκαν αισθητά.

Καθοριστικό ρόλο έπαιξε η τεχνολογική ετοιμότητα της χώρας. Η Ισλανδία διαθέτει ένα από τα ισχυρότερα δίκτυα διαδικτύου σε ολόκληρη την Ευρώπη, ικανό να στηρίξει τηλεργασία, συνεργατικές πλατφόρμες και ευέλικτες μορφές απασχόλησης. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είχε προηγηθεί, επιτρέποντας στις επιχειρήσεις να λειτουργούν με βάση το αποτέλεσμα και όχι την υποχρεωτική φυσική παρουσία. Η κοινωνική αλλαγή υπήρξε βαθύτερη από τις οικονομικές επιπτώσεις. Οι Ισλανδοί περιγράφουν μια καθημερινότητα με λιγότερες μετακινήσεις, χαμηλότερη κατανάλωση ενέργειας και ανανεωμένη σχέση με τον χρόνο. Η τετραήμερη εβδομάδα λειτούργησε σαν ανάσα, αποδεικνύοντας ότι η εργασία μπορεί να συνυπάρχει με την ποιότητα ζωής χωρίς να χάνει σε απόδοση. Το μοντέλο αυτό έχει ήδη αρχίσει να μελετάται από την Πορτογαλία, τη Γερμανία, την Ισπανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, ανοίγοντας μια συζήτηση που πριν από λίγα χρόνια θα φαινόταν υπερβολικά αισιόδοξη. Καθώς η δεκαετία προχωρά, η Ισλανδία προσφέρει ένα εναλλακτικό όραμα για την εργασία του μέλλοντος. Δείχνει ότι η ευημερία δεν χτίζεται με εξάντληση και υπερωρίες, αλλά με έξυπνες δομές, εμπιστοσύνη και σεβασμό στον άνθρωπο. Μια κοινωνία που δουλεύει λιγότερο μπορεί τελικά να παράγει περισσότερο — κυρίως όμως μπορεί να ζει καλύτερα.