Τραμπ BBC: Ο πρόεδρος προαναγγέλλει αγωγή έως 5 δισ. δολάρια

Μια νέα, απρόβλεπτη εστία έντασης ανάμεσα στο Λευκό Οίκο και έναν από τους μεγαλύτερους δημόσιους ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς του κόσμου άνοιξε τις τελευταίες ημέρες, με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ να προαναγγέλλει νομική προσφυγή κατά του BBC. Η υπόθεση, που πυροδοτήθηκε από ένα ντοκιμαντέρ το οποίο παρουσίασε μονταρισμένα αποσπάσματα ομιλιών του την 6η Ιανουαρίου 2021, λαμβάνει πλέον διαστάσεις που ξεπερνούν το πεδίο της επικοινωνίας. Αγγίζει την πολιτική αξιοπιστία των ΜΜΕ, τη θέση της Βρετανίας στον δημόσιο διάλογο και, κυρίως, τη στρατηγική του Τραμπ ενόψει της νέας θητείας του. Το BBC έχει ήδη παραδεχθεί ότι το ντοκιμαντέρ «Trump: A Second Chance?» δημιούργησε εσφαλμένη εικόνα: η συρραφή τριών απομακρυσμένων χρονικά αποσπασμάτων εμφάνιζε τον Τραμπ να εκφωνεί μια ενιαία δήλωση, η οποία φαινόταν να ενθαρρύνει τους υποστηρικτές του λίγο πριν από την εισβολή στο Καπιτώλιο. Η συγγνώμη εκδόθηκε, η διόρθωση σημειώθηκε, αλλά το πολιτικό φορτίο της υπόθεσης είχε ήδη πάρει διαστάσεις.

Ο Τραμπ, μιλώντας στους δημοσιογράφους εν πτήσει με το Air Force One, έκανε λόγο για «διαφθορά» και «απάτη». Δήλωσε ότι εξετάζει νομικές κινήσεις που μπορεί να φτάσουν έως τα 5 δισεκατομμύρια δολάρια, υποστηρίζοντας ότι το BBC «άλλαξε τα λόγια που βγήκαν από το στόμα» του και υπονόμευσε τη διεθνή του εικόνα. Η επίθεση εντάσσεται σε μια ευρύτερη στρατηγική απονομιμοποίησης των μέσων που θεωρεί εχθρικά — μια στρατηγική που σφράγισε και την πρώτη του θητεία. Η βρετανική κυβέρνηση επέλεξε μια προσεκτική, αλλά καθαρή απόσταση από τη ρητορική του Λευκού Οίκου. Ο πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, ο οποίος βρίσκεται ήδη υπό πίεση λόγω εσωτερικών ζητημάτων, στήριξε δημόσια την ανεξαρτησία του BBC. Η υπουργός Πολιτισμού Λίζα Νάντι κάλεσε τον οργανισμό να διορθώνει τα λάθη του – όπως και έκανε – χωρίς ωστόσο να υιοθετήσει την οξεία κριτική του Τραμπ.

Η στάση αυτή αντικατοπτρίζει την πάγια βρετανική λογική: το BBC αποτελεί θεσμικό πυλώνα της χώρας. Η κυβέρνηση δεν μπορεί να αμφισβητήσει εύκολα τον εποπτικό του ρόλο, ακόμη κι αν ο οργανισμός κάνει λάθη που τροφοδοτούν αντιδράσεις. Η υπόθεση, ωστόσο, εκθέτει και το ίδιο το BBC, το οποίο στη μετα-Brexit εποχή προσπαθεί να πείσει ότι παραμένει διεθνές σημείο αναφοράς στην ενημέρωση. Από την αρχή της πολιτικής του καριέρας, ο Τραμπ πέτυχε να μετατρέψει τη σύγκρουση με τα μέσα ενημέρωσης σε εργαλείο συσπείρωσης. Κατηγόρησε το CNN, τη Washington Post, τους New York Times και δεκάδες δίκτυα για «fake news». Η αντιπαράθεση με το BBC, όμως, έχει διαφορετικές παραμέτρους: το κοινό δεν είναι αμερικανικό, αλλά διεθνές. Ο πολιτικός του στόχος δεν είναι ο εκλογικός του αντίπαλος, αλλά ένας θεσμός που συμβολίζει την ευρωπαϊκή – και ιδιαίτερα βρετανική – παράδοση της δημόσιας ενημέρωσης. Η επιθετική ρητορική του δεν αφορά μόνο την αποκατάσταση της εικόνας του. Στοχεύει και σε μια ευρύτερη ιδέα: ότι τα μεγάλα δημόσια ΜΜΕ της Ευρώπης έχουν πολιτική ατζέντα που στρέφεται εναντίον συντηρητικών ηγετών. Ενισχύει έτσι ένα αφήγημα που βρίσκει απήχηση στη βάση του, αλλά και σε ευρωπαϊκούς κύκλους που θεωρούν ότι τα δημόσια δίκτυα αναπαράγουν ένα υπερβολικά φιλελεύθερο ή θεσμικό μοντέλο ενημέρωσης.