Θεραπεία τεστοστερόνης: Η παραπληροφόρηση στα social media “γεμίζει τα νοσοκομεία” της Βρετανίας

Μια νέα διαδικτυακή τάση ωθεί άνδρες στη Βρετανία να ζητούν θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης από δημόσιες κλινικές, παρά το γεγονός ότι δεν πάσχουν από ορμονική ανεπάρκεια. Το φαινόμενο, που τροφοδοτείται από δημοφιλείς λογαριασμούς στο TikTok και το Instagram, ασκεί πρόσθετη πίεση στο ήδη επιβαρυμένο NHS και προκαλεί ανησυχία στους ενδοκρινολόγους. Η θεραπεία με τεστοστερόνη, μια καθαρά συνταγογραφούμενη φαρμακευτική αγωγή, χορηγείται βάσει εθνικών πρωτοκόλλων μόνο σε άνδρες που παρουσιάζουν επιβεβαιωμένη μείωση των επιπέδων της ορμόνης, κάτι που πιστοποιείται μέσω κλινικών συμπτωμάτων και επαναλαμβανόμενων αιματολογικών μετρήσεων. Ωστόσο, η πρόσφατη ψηφιακή «έκρηξη» προωθεί την ιδέα ότι η τεστοστερόνη μπορεί να λειτουργήσει ως γενικό «ενισχυτικό ζωτικότητας», υποσχόμενη περισσότερη ενέργεια, καλύτερη διάθεση και ενίσχυση της σεξουαλικής επιθυμίας. Σύμφωνα με ειδικούς, αυτός ο ισχυρισμός όχι μόνο στερείται επιστημονικής βάσης, αλλά μπορεί να αποδειχθεί και επικίνδυνος. Η λήψη τεστοστερόνης χωρίς πραγματική ιατρική ένδειξη μπορεί να αναστείλει τη φυσιολογική παραγωγή της ορμόνης από τον οργανισμό, να μειώσει τη γονιμότητα και να αυξήσει τον κίνδυνο θρομβώσεων, καρδιακών επεισοδίων και διαταραχών της ψυχικής υγείας.

Ο καθηγητής Τσάνα Τζαγιασένα, ενδοκρινολόγος στο Imperial College London και επικεφαλής του δικτύου ανδρολογίας της Ενδοκρινολογικής Εταιρείας, αναφέρει ότι οι συνάδελφοί του σε όλη τη χώρα βλέπουν πια συστηματικά άνδρες που προσέρχονται σε νοσοκομεία έχοντας προηγουμένως κάνει ιδιωτικά τεστ, συχνά έπειτα από προτροπή influencers, και έχοντας ενημερωθεί λανθασμένα ότι «πάσχουν από χαμηλή τεστοστερόνη». Σε πρόσφατο συνέδριο της ειδικότητας, σχεδόν όλοι οι ενδοκρινολόγοι που ρωτήθηκαν δήλωσαν ότι αντιμετωπίζουν τέτοιες περιπτώσεις κάθε εβδομάδα. «Το αποτέλεσμα είναι ότι οι κλινικές μας, που είναι σχεδιασμένες για ασθενείς με σοβαρές ενδοκρινολογικές παθήσεις, γεμίζουν πλέον με ανθρώπους που δεν έχουν πραγματικό ιατρικό πρόβλημα», σημειώνει. «Αυτό υπονομεύει την περίθαλψη όσων τη χρειάζονται πραγματικά.»

Πώς επηρεάζουν τα social media

Παρότι η διαφήμιση συνταγογραφούμενων φαρμάκων είναι παράνομη στο Ηνωμένο Βασίλειο, αρκετές ιδιωτικές κλινικές αξιοποιούν influencers για να προωθήσουν μια «έξυπνη παράκαμψη»: τη διαφήμιση ιδιωτικών αιματολογικών εξετάσεων που παρουσιάζονται ως «βήμα» προς την TRT. Σε λογαριασμούς με χιλιάδες ακολούθους, συχνά βλέπει κανείς βίντεο όπου άνδρες ασκούνται με βάρη και προτρέπουν τους θεατές να «τσεκάρουν τα επίπεδα τεστοστερόνης τους» με τη χρήση εκπτωτικών κωδικών ή ακόμα και διαγωνισμών για δωρεάν τεστ. Το υπονοούμενο είναι σαφές: το τεστ οδηγεί στη θεραπεία και η θεραπεία οδηγεί σε μια «βελτιωμένη» εκδοχή του εαυτού. O Guardian παρέπεμψε αυτά τα παραδείγματα στην Αρχή Ελέγχου Διαφήμισης (ASA), η οποία άνοιξε έρευνα για πιθανή παραβίαση των κανονισμών.

Στο παρελθόν, η TRT προοριζόταν κυρίως για άνδρες με υπογοναδισμό, μια σαφώς καθορισμένη ιατρική κατάσταση. Σήμερα, παρατηρείται μια μετατόπιση: η θεραπεία παρουσιάζεται ως τρόπος «αναβάθμισης της απόδοσης», στη λογική των συμπληρωμάτων ευεξίας. Ιδιωτικά πακέτα θεραπείας, που συνήθως κοστίζουν από 1.800 έως 2.200 λίρες τον πρώτο χρόνο, διαφημίζουν έναν τρόπο ζωής ελεγχόμενο, παρακολουθούμενο, σχεδόν «premium». Όμως οι επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες είναι ξεκάθαρες: συμπτώματα όπως έλλειψη μυϊκής μάζας ή κακή διάθεση δεν αποτελούν από μόνα τους ενδείξεις χαμηλής τεστοστερόνης. Παρ’ όλα αυτά, όλο και περισσότεροι άνδρες ερμηνεύουν καθημερινές συναισθηματικές ή σωματικές μεταπτώσεις ως ορμονικό πρόβλημα. Ο Τζαγιασένα υπογραμμίζει ότι ορισμένες ιδιωτικές κλινικές ξεκινούν θεραπεία ακόμη και σε ασθενείς με επίπεδα τεστοστερόνης που θεωρούνται απολύτως φυσιολογικά. «Δεν υπάρχει καμία τεκμηρίωση ότι η αύξηση της τεστοστερόνης πέρα από τα φυσιολογικά επίπεδα προσφέρει κάποιο όφελος. Αντίθετα, μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμες βλάβες, όπως η αναστολή του ίδιου του μηχανισμού παραγωγής της.» Για να αντιμετωπίσουν την υπογονιμότητα που προκαλεί η τεστοστερόνη όταν χορηγείται χωρίς ανάγκη, ορισμένα κέντρα προσθέτουν επιπλέον φάρμακα, ακολουθώντας πρακτικές που παραπέμπουν σε κύκλους αναβολικών στεροειδών. Το TikTok, στο οποίο επικεντρώνεται μεγάλο μέρος της προώθησης, δεν έχει δώσει ακόμα επίσημη απάντηση.