Υδρογονάνθρακες Ιόνιο: Η Ελλάδα στο κέντρο του νέου ενεργειακού χάρτη

Η Ελλάδα αναδεικνύεται σε πρωταγωνιστή ενός νέου ενεργειακού κεφαλαίου που διαμορφώνεται στην Ευρώπη και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η παρουσία κορυφαίων Αμερικανών αξιωματούχων και ενεργειακών κολοσσών στην Αθήνα, στο πλαίσιο της Διατλαντικής Ενεργειακής Συνεργασίας, δεν είχε τον χαρακτήρα μιας τυπικής διπλωματικής σύσκεψης. Αντιθέτως, κατέδειξε ότι η Ουάσιγκτον βλέπει στην Ελλάδα τον βασικό κρίκο για την απεξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Και αυτό δεν είναι απλώς οικονομική επιλογή. Είναι επιλογή στρατηγική, γεωπολιτική και μακράς πνοής. Η γεωγραφική θέση της χώρας, η ναυτιλιακή της υπεροχή, οι αναβαθμιζόμενες υποδομές σε Ρεβυθούσα και Αλεξανδρούπολη, η πρόσβαση προς τα Βαλκάνια και την Κεντρική Ευρώπη μέσω του Κάθετου Διαδρόμου, διαμορφώνουν ένα νέο υπόστρωμα ισχύος. Η Ελλάδα παύει να είναι η περιφερειακή άκρη της Ευρώπης και εξελίσσεται σε είσοδο ενέργειας, σε πέρασμα, σε κόμβο με σημασία που δεν μπορεί να υποκατασταθεί. Η μεταφορά αμερικανικού LNG προς τις ευρωπαϊκές αγορές δεν είναι απλώς τεχνικό ζήτημα. Είναι μέρος μιας συνολικής αναμέτρησης με τις γεωπολιτικές επιδιώξεις της Μόσχας. Η Αθήνα δεν συμμετέχει ως παθητικός παραλήπτης αυτής της στρατηγικής. Είναι ο χώρος όπου αυτή υλοποιείται.

Σε αυτό το πλαίσιο, η συμφωνία της ExxonMobil με την HELLENiQ Energy και την Energean στο θαλάσσιο οικόπεδο του Ιονίου αποκτά τον χαρακτήρα τομής. Η Ελλάδα επιστρέφει μετά από περίπου τέσσερις δεκαετίες σε συστηματική έρευνα και αξιοποίηση υδρογονανθράκων στις θάλασσές της. Το Ιόνιο εμφανίζεται ως η πιο ώριμη και τεχνικά αξιοποιήσιμη περιοχή για ερευνητικές γεωτρήσεις, με ενδείξεις για κοίτασμα που μπορεί να αλλάξει τις πραγματικές ενεργειακές δυνατότητες της χώρας. Η πιθανότητα η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια να μην είναι μόνο κόμβος μεταφοράς, αλλά και χώρα παραγωγής φυσικού αερίου, μετατρέπει μια γεωγραφική θέση σε πολιτική ισχύ. Το γεγονός ότι η ελληνική ναυτιλία βρίσκεται στο κέντρο των συζητήσεων με τους Αμερικανούς κυβερνητικούς και επιχειρηματικούς παράγοντες υπογραμμίζει ένα σημείο που σπάνια διατυπώνεται ρητά: η Ελλάδα δεν διαθέτει μόνο υποδομές, διαθέτει και παγκόσμια δύναμη σε έναν από τους πιο κρίσιμους τομείς της ενεργειακής αλυσίδας, τη ναυτιλία LNG. Η μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη δεν είναι δυνατή χωρίς μεγάλα εξειδικευμένα πλοία. Και τα πλοία αυτά, σε μεγάλο ποσοστό, τα ελέγχουν Έλληνες. Η ναυτιλία γίνεται εργαλείο γεωπολιτικής επιρροής, όχι απλώς οικονομικής επιτυχίας.

Μέσα σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, η ελληνική κυβέρνηση δεν περιορίζεται σε παραστατικές διακηρύξεις. Προβάλλει την εικόνα μιας χώρας που αποκτά ενεργειακή στρατηγική με συνέχεια, με στόχο την ενίσχυση της σταθερότητας και την οικονομική της αυτοτέλεια. Η ενέργεια δεν αντιμετωπίζεται πλέον μόνο ως εμπορεύσιμο προϊόν, αλλά ως ζήτημα κυριαρχίας, διεθνούς προσανατολισμού και ισορροπίας συμφερόντων. Στο Ζάππειο φάνηκε καθαρά ότι η Ουάσιγκτον δεν αναζητεί ευκαιριακούς εταίρους, αλλά σταθερές συμμαχίες με χώρες που αντιλαμβάνονται την ευθύνη της εποχής. Η Ελλάδα έδειξε ότι είναι μία από αυτές. Η εξέλιξη της χώρας σε πρωταγωνιστή των ενεργειακών εξελίξεων δεν είναι ούτε αυτονόητη ούτε προδιαγεγραμμένη. Είναι αποτέλεσμα επενδύσεων, διπλωματικής κινητικότητας και πολιτικών αποφάσεων που δεν έγιναν από τη μια μέρα στην άλλη. Και τώρα, για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, η Ελλάδα δεν περιγράφεται από τις διεθνείς εξελίξεις, αλλά τις επηρεάζει. Δεν προσαρμόζεται στο περιβάλλον, το διαμορφώνει.

Το νέο κεφάλαιο στην ενεργειακή ιστορία της χώρας δεν γράφεται μόνο στα υπουργικά ανακοινωθέντα. Γράφεται στις γεωτρήσεις στο Ιόνιο, στις πλωτές μονάδες της Αλεξανδρούπολης, στα πλοία που οδηγούν το LNG από τα λιμάνια των ΗΠΑ προς την Ευρώπη, στις διακρατικές συμφωνίες που συνδέουν Ελλάδα, Βαλκάνια και Ανατολική Μεσόγειο. Γράφεται στην αναγνώριση ότι χωρίς την Ελλάδα ο νέος ενεργειακός χάρτης της Ευρώπης απλώς δεν μπορεί να υπάρξει. Και αυτό, για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό, δεν είναι αφήγημα. Είναι πραγματικότητα.