ΗΠΑ – Λίβανος: Χείρα βοηθείας για τον αφοπλισμό της Χεζμπολάχ

Οι Ηνωμένες Πολιτείες εμφανίζονται διατεθειμένες να στηρίξουν τον λιβανέζικο στρατό στην προσπάθεια ενίσχυσης του κρατικού ελέγχου και περιορισμού της δράσης ένοπλων οργανώσεων στη χώρα. Η αμερικανική πρόθεση συνδέεται με το σχέδιο αφοπλισμού που ανακοινώθηκε το καλοκαίρι, αλλά η υλοποίησή του παραμένει ανοιχτή υπόθεση, καθώς συναντά την έντονη αντίσταση της Χεζμπολάχ, η οποία διαθέτει σημαντική στρατιωτική ισχύ και πολιτική επιρροή, και στηρίζεται ευθέως από την Τεχεράνη. Σύμφωνα με λιβανέζικα μέσα ενημέρωσης, η αμερικανική αντιπροσωπεία διαβεβαίωσε τον πρόεδρο της Δημοκρατίας, Τζόζεφ Αούν, ότι η Ουάσιγκτον επιδιώκει να συμβάλει στη σταθεροποίηση της κατάστασης στα νότια της χώρας, μια περιοχή όπου οι συγκρούσεις με το Ισραήλ δεν έχουν ποτέ πραγματικά παύσει. Παρά τη διακηρυγμένη δέσμευση των ΗΠΑ, δεν έχει ακόμη προσδιοριστεί η μορφή της ενδεχόμενης υποστήριξης. Ο Λιβανέζος πρόεδρος επανέλαβε ότι η άσκηση της κυριαρχίας σε όλη την επικράτεια αποτελεί αποκλειστική ευθύνη του εθνικού στρατού. Η δήλωση αυτή αντανακλά τη βασική θέση της Βηρυτού, ότι καμία οργάνωση δεν μπορεί να διατηρεί ιδιωτικό οπλισμό ούτε να δρα αυτόνομα σε θέματα άμυνας. Ωστόσο, η εφαρμογή της αποτελεί μια πολιτικά και επιχειρησιακά σύνθετη διαδικασία: η Χεζμπολάχ, που δηλώνει ότι λειτουργεί ως «ασπίδα» απέναντι στο Ισραήλ, αρνείται κάθε συζήτηση για αφοπλισμό όσο, όπως υποστηρίζει, συνεχίζονται οι ισραηλινές επιθέσεις.

Την ίδια στιγμή, η ένταση στα νότια σύνορα παραμένει υψηλή. Τις τελευταίες εβδομάδες το Ισραήλ προχώρησε σε εκτεταμένες αεροπορικές επιχειρήσεις, παρουσιάζοντάς τες ως απάντηση στις προσπάθειες της Χεζμπολάχ να ενισχύσει τις θέσεις της. Η λιβανέζικη κυβέρνηση, από την πλευρά της, καλεί σε αποκατάσταση της εκεχειρίας που συμφωνήθηκε στα τέλη του 2024, με τη μεσολάβηση των ΗΠΑ και της Γαλλίας. Η κατάσταση περιπλέκεται και από το μέτωπο της Γάζας. Η εκεχειρία μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς παραμένει εύθραυστη και, όπως εκτιμούν διπλωματικοί κύκλοι, η όποια νέα κλιμάκωση σε ένα μέτωπο μπορεί εύκολα να συμπαρασύρει το άλλο. Η Χεζμπολάχ θεωρείται σταθερός σύμμαχος της Χαμάς και έχει καταστήσει σαφές ότι η δική της στάση είναι άρρηκτα δεμένη με τις εξελίξεις εκεί. Η αμερικανική διπλωματία, που επιχειρεί να αποτρέψει μια ευρύτερη ανάφλεξη στην περιοχή, γνωρίζει ότι η ενίσχυση του λιβανέζικου στρατού δεν είναι μόνο τεχνικό ζήτημα αλλά και ένας τρόπος να στηριχθεί το επίσημο κράτος απέναντι σε δομές παράλληλης ισχύος. Το ζητούμενο, ωστόσο, παραμένει ανοιχτό: μπορεί η Βηρυτός να εφαρμόσει ένα σχέδιο αφοπλισμού χωρίς να διαρραγεί η εσωτερική ισορροπία και χωρίς να ανοίξει νέο γύρο συγκρούσεων;