Ιαπωνία: Ιστορική στροφή στην αμυντική πολιτική

Σε μια κίνηση με σαφές γεωπολιτικό αποτύπωμα, η Ιαπωνία προχωρά σε βαθιά αναθεώρηση της μεταπολεμικής της αμυντικής φιλοσοφίας, ενισχύοντας για πρώτη φορά με τέτοια ένταση τις επιθετικές της δυνατότητες. Το ιαπωνικό υπουργικό συμβούλιο ενέκρινε αμυντικό προϋπολογισμό που υπερβαίνει τα 9 τρισεκατομμύρια γιεν για το επόμενο οικονομικό έτος, σηματοδοτώντας ιστορικό ρεκόρ και ουσιαστική ρήξη με το δόγμα που περιόριζε τη χρήση στρατιωτικής ισχύος αποκλειστικά στην αυτοάμυνα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το Τόκιο αιτιολογεί την απόφαση επικαλούμενο το «πιο σύνθετο και επικίνδυνο περιβάλλον ασφαλείας της μεταπολεμικής περιόδου», με επίκεντρο την αυξανόμενη στρατιωτική δραστηριότητα της Κίνας στην περιοχή της Ανατολικής Ασίας. Ο νέος προϋπολογισμός εντάσσεται στο τέταρτο έτος ενός φιλόδοξου πενταετούς σχεδίου συνολικών αμυντικών δαπανών ύψους περίπου 43 τρισεκατομμυρίων γιεν, το οποίο προβλέπει ταχεία προσέγγιση –και πλέον υπέρβαση– του στόχου για αμυντικές δαπάνες ίσες με το 2% του ΑΕΠ.

Κομβικό στοιχείο του νέου σχεδιασμού αποτελεί η ενίσχυση των λεγόμενων «δυνατοτήτων ανταπόκρισης», δηλαδή της ικανότητας της Ιαπωνίας να πλήττει εχθρικούς στόχους από μεγάλη απόσταση. Πάνω από 970 δισεκατομμύρια γιεν κατευθύνονται στην αναβάθμιση της πυραυλικής ισχύος, με έμφαση στους εγχώρια ανεπτυγμένους πυραύλους επιφανείας-πλοίου Type-12, οι οποίοι διαθέτουν βεληνεκές περίπου 1.000 χιλιομέτρων. Η ανάπτυξη των πρώτων μονάδων επισπεύδεται και αναμένεται να ξεκινήσει στη νοτιοδυτική περιφέρεια της χώρας νωρίτερα από τον αρχικό σχεδιασμό. Παράλληλα, σημαντικά κονδύλια –περίπου 100 δισεκατομμύρια γιεν– προβλέπονται για τη δημιουργία ολοκληρωμένου συστήματος άμυνας έναντι μη επανδρωμένων αεροσκαφών, με στόχο την προστασία των απομακρυσμένων νησιωτικών περιοχών της νοτιοδυτικής Ιαπωνίας. Η συγκεκριμένη γεωγραφική ζώνη θεωρείται ιδιαίτερα ευαίσθητη, λόγω της εγγύτητάς της σε περιοχές αυξημένης κινεζικής στρατιωτικής δραστηριότητας.

Η στρατηγική αυτή ευθυγραμμίζεται με τη νέα εθνική στρατηγική ασφάλειας που υιοθετήθηκε το 2022 και κατονομάζει ρητά την Κίνα ως τη μεγαλύτερη στρατηγική πρόκληση για τη χώρα. Στο ίδιο πλαίσιο, ενισχύεται και ο ρόλος των Ιαπωνικών Δυνάμεων Αυτοάμυνας εντός της συμμαχίας με τις Ηνωμένες Πολιτείες, με το Τόκιο να επιδιώκει πιο ενεργή συμμετοχή στην περιφερειακή αποτροπή. Η επιλογή αυτή δεν είναι χωρίς κόστος σε διπλωματικό επίπεδο. Το Πεκίνο έχει ήδη εκφράσει έντονες αντιδράσεις, κάνοντας λόγο για «κόκκινη γραμμή» και προειδοποιώντας για επιδείνωση των διμερών σχέσεων. Παρά τις αντιδράσεις, η ιαπωνική κυβέρνηση εμφανίζεται αποφασισμένη να προχωρήσει, θεωρώντας ότι η νέα πραγματικότητα ασφαλείας δεν αφήνει περιθώρια για καθυστερήσεις ή ημίμετρα. Η Ιαπωνία, χωρίς να εγκαταλείπει επισήμως τον ειρηνιστικό της προσανατολισμό, εισέρχεται πλέον σε μια νέα φάση στρατηγικής αυτοπεποίθησης, επαναπροσδιορίζοντας τον ρόλο της ως περιφερειακή δύναμη με αυξημένες δυνατότητες αποτροπής και παρέμβασης.