Η Ελλάδα αποστέλλει τεθωρακισμένα στον Λίβανο

Ο Λίβανος βρίσκεται ξανά σε μια στιγμή καμπής. Μια χώρα καταπονημένη από αλλεπάλληλες κρίσεις, με μια οικονομία σε κατάρρευση, πολιτικό σύστημα σε μόνιμη ομηρία και μια παραστρατιωτική οργάνωση – τη Χεζμπολάχ – να λειτουργεί ως «κράτος εν κράτει», προσπαθεί να ανακτήσει τον στοιχειώδη έλεγχο της επικράτειάς της. Σε αυτό το δύσκολο και εύφλεκτο περιβάλλον, η Ελλάδα επιλέγει να μην παραμείνει θεατής. Με απόφαση που κλείδωσε στην Αθήνα, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να αποστείλει τεθωρακισμένα οχήματα και μέσα μεταφοράς προσωπικού στις λιβανικές Ένοπλες Δυνάμεις, στέλνοντας ένα μήνυμα που ξεπερνά κατά πολύ τα όρια της διμερούς αμυντικής συνεργασίας.

Η συνάντηση του υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια με τον Λιβανέζο ομόλογό του Μισέλ Μενάσα δεν είχε μόνο τυπικό χαρακτήρα. Επί της ουσίας, ενέταξε τον ελληνικό παράγοντα πιο βαθιά στο παιχνίδι σταθεροποίησης μιας χώρας που αποτελεί κρίσιμο κρίκο στην αλυσίδα ασφαλείας της Ανατολικής Μεσογείου. Η απόφαση για αποστολή στρατιωτικού υλικού έρχεται σε μια συγκυρία όπου οι λιβανικές κρατικές δομές δοκιμάζονται, ενώ η Χεζμπολάχ εξακολουθεί να διαθέτει βαρύ οπλισμό, μαχητική εμπειρία και ισχυρή πολιτική επιρροή. Έτσι, η επιλογή της Αθήνας να ενισχύσει τον εθνικό στρατό του Λιβάνου λειτουργεί ως καθαρό πολιτικό σήμα: η Ελλάδα στοιχίζεται με τη λογική της ενίσχυσης των θεσμικών κέντρων εξουσίας και όχι των ένοπλων οργανώσεων.

Το μήνυμα αυτό ενισχύθηκε και από την παρέμβαση του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος, υποδεχόμενος τον Λιβανέζο υπουργό, επανέλαβε ότι η Ελλάδα βλέπει στις λιβανικές Ένοπλες Δυνάμεις έναν από τους λίγους πραγματικούς πυλώνες σταθερότητας σε μια χώρα βαθιά τραυματισμένη. Η πρόσκληση του Έλληνα πρωθυπουργού προς τον πρόεδρο του Λιβάνου Ζοζέφ Αούν να επισκεφθεί επίσημα την Αθήνα δεν αφορά μόνο την εθιμοτυπία. Προαναγγέλλει μια στενότερη πολιτική σύμπλευση, σε μια περίοδο που το λιβανικό κράτος επιχειρεί να πάρει στα χέρια του, ξανά, την έννομη τάξη: να θέσει τα όπλα υπό κρατικό έλεγχο, να περιορίσει το παρακράτος της Χεζμπολάχ και να αποδείξει στους εταίρους του ότι μπορεί να λειτουργήσει ως σοβαρός συνομιλητής.

Σε αυτό το γενικότερο πλαίσιο αναζήτησης νομιμότητας και θεσμικής επαναφοράς εντάσσεται και η κίνηση-τομή της Βηρυτού στο θαλάσσιο μέτωπο: η απόφαση της λιβανικής κυβέρνησης να εγκρίνει επιτέλους τη συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με την Κυπριακή Δημοκρατία, μια εκκρεμότητα που σέρνονταν επί δεκαετίες. Η συμφωνία, που είχε υπογραφεί ήδη από το 2007 αλλά ουδέποτε κύρωσε το λιβανικό κοινοβούλιο, είχε παγώσει κάτω από την πίεση εσωτερικών αντιδράσεων, ιδίως από τη Χεζμπολάχ, η οποία θεωρούσε κάθε βήμα οριοθέτησης θαλάσσιων ζωνών ως «παραχώρηση» και ως κίνηση που θα περιόριζε τα περιθώριά της στο μέτωπο του Ισραήλ. Σήμερα, όμως, με την οργάνωση στρατιωτικά πληγωμένη από τις επιθέσεις του Ισραήλ και την πολιτική της επιρροή εμφανώς μειωμένη, ανοίγει ο δρόμος για μια νέα στρατηγική επιλογή: ο Λίβανος να δέσει την τύχη του στη διεθνή νομιμότητα και όχι στα τετελεσμένα των όπλων. Για την Κύπρο, η επικείμενη ολοκλήρωση της συμφωνίας σημαίνει κάτι πολύ περισσότερο από μια ακόμη γραμμή σε χάρτη υδρογονανθράκων. Με τρεις πλέον πλήρεις συμφωνίες οριοθέτησης – με Αίγυπτο, Ισραήλ και Λίβανο – η Κυπριακή Δημοκρατία παγιώνει τον ρόλο της ως νησιωτικού κράτους με πλήρη δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες, όπως ορίζει το Δίκαιο της Θάλασσας. Εδραιώνει στην πράξη τη νομική θέση που η Άγκυρα και το τουρκολιβυκό μνημόνιο προσπάθησαν να ακυρώσουν: ότι τα νησιά διαθέτουν ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, ότι δεν είναι «παρένθεση» στον χάρτη αλλά αυτόνομοι φορείς κυριαρχίας. Τρία γειτονικά κράτη – Αίγυπτος, Ισραήλ, Λίβανος – αποδέχονται και υπογράφουν αυτή την πραγματικότητα, απομονώνοντας σταδιακά τη ρητορική της Τουρκίας.

Ένα ζήτημα ύψιστης σημασίας για την Ελλάδα είναι η προστασία των χριστιανικών πληθυσμών στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Έχουμε καταδικάσει κάθε πράξη βίας που στρέφεται κατά της θρησκευτικής ελευθερίας στην περιοχή και έχουμε εκδηλώσει την υποστήριξή μας στις… pic.twitter.com/J6NftStAzf

— Nikos Dendias (@NikosDendias) November 13, 2025

Παράλληλα, η συμφωνία ανοίγει τον δρόμο για σοβαρές επενδύσεις: εταιρείες όπως η TotalEnergies, η ENI και η QatarEnergy έχουν ήδη δραστηριοποιηθεί σε λιβανικά θαλάσσια blocks, αλλά μέχρι σήμερα κινούνταν σε περιβάλλον νομικής θολούρας. Με την οριοθέτηση να αποκτά επιτέλους κανονιστική υπόσταση, το ενδιαφέρον για γεωτρήσεις στον Λίβανο και περαιτέρω έρευνες στην κυπριακή ΑΟΖ αναμένεται να ενταθεί. Σε συνδυασμό με τα σχέδια αγωγών, σταθμών υγροποίησης και διασυνδέσεων, η Ανατολική Μεσόγειος μετατρέπεται σταδιακά σε έναν από τους βασικούς «μεταγωγικούς σταθμούς» φυσικού αερίου προς την Ευρώπη, την ώρα που η Ε.Ε. αναζητά απεγνωσμένα εναλλακτικές απέναντι στη ρωσική εξάρτηση. Η ασφάλεια, ωστόσο, παραμένει η σκοτεινή πλευρά αυτής της εικόνας. Ο Λίβανος εξακολουθεί να ζει υπό τη σκιά των ισραηλινών αεροπορικών επιδρομών στις νότιες περιοχές, με το Τελ Αβίβ να δηλώνει ότι χτυπά υποδομές και αποθέματα της Χεζμπολάχ αλλά και με έναν πληθυσμό που ζει διαρκώς στο όριο. Η έστω εύθραυστη εκεχειρία που επιτεύχθηκε μετά τον δίμηνο πόλεμο του 2024 μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ – σε άμεση διασύνδεση με τον πόλεμο στη Γάζα και την εμπλοκή της οργάνωσης στο πλευρό της Χαμάς – απειλείται κάθε φορά που οι βομβαρδισμοί κλιμακώνονται. Κάθε νέα επιδρομή, κάθε αντίποινα από την πλευρά της Χεζμπολάχ, φέρνουν την περιοχή ένα βήμα πιο κοντά σε γενικευμένη ανάφλεξη.

Σε αυτό το εκρηκτικό περιβάλλον, οι Ηνωμένες Πολιτείες επιχειρούν να επανατοποθετηθούν με περισσότερο δομημένο τρόπο. Η Ουάσιγκτον δεν κρύβει πλέον ότι θέλει να δει τον εθνικό στρατό του Λιβάνου να είναι η μοναδική ένοπλη δύναμη που θα φέρει την ευθύνη για την ασφάλεια της χώρας. Αμερικανική αντιπροσωπεία, σε πρόσφατη συνάντηση με τον πρόεδρο Αούν, εξέπεμψε σαφές σήμα ετοιμότητας: οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να στηρίξουν – οικονομικά, επιχειρησιακά και πολιτικά – ένα σχέδιο πλήρους αφοπλισμού των παράνομων οργανώσεων, με πρώτο και βασικό στόχο τη Χεζμπολάχ. Το σχέδιο που ανακοινώθηκε το καλοκαίρι από την κυβέρνηση της Βηρυτού προβλέπει ότι τα όπλα θα περάσουν στα χέρια του κράτους ως το τέλος του έτους. Όμως αυτό, μέχρι στιγμής, σκοντάφτει στην άρνηση της οργάνωσης να εγκαταλείψει το στρατιωτικό της σκέλος, με το επιχείρημα της «ισραηλινής απειλής».

Η δυσκολία εφαρμόζεται στην πράξη: η κυβέρνηση του Λιβάνου δηλώνει πως μόνο ο επίσημος στρατός έχει δικαίωμα να επιβάλλει την κρατική κυριαρχία σε όλη τη χώρα, αλλά οι ισορροπίες είναι ευαίσθητες. Για να μπορέσει ο στρατός να αναπτυχθεί στα νότια σύνορα και να εφαρμόσει το σχέδιο αφοπλισμού, απαιτείται μια ελάχιστη σταθεροποίηση της κατάστασης με το Ισραήλ. Γι’ αυτό και ο Αούν ζητά από τη διεθνή κοινότητα να πιέσει το Τελ Αβίβ να τηρήσει τις δεσμεύσεις της εκεχειρίας, ώστε η λιβανική πλευρά να έχει τον χώρο κινήσεων που απαιτείται. Την ίδια στιγμή, Αμερικανοί αξιωματούχοι και ο ειδικός απεσταλμένος για τον Λίβανο αναγνωρίζουν ανοιχτά ότι η προσπάθεια να συγκεντρωθεί ο οπλισμός της Χεζμπολάχ είναι εξαιρετικά δύσκολη και γεμάτη κινδύνους. Μέσα σε όλα αυτά, η ελληνική ενεργότερη εμπλοκή αποκτά ιδιαίτερο βάρος. Η αποστολή τεθωρακισμένων οχημάτων δεν αποτελεί μόνο ένδειξη διπλωματικής αλληλεγγύης, αλλά και στοιχείο μιας ευρύτερης δυτικής στρατηγικής: να ενισχυθούν τα θεσμικά αλλεπάλληλα «αντίβαρα» απέναντι στις ένοπλες φιλοϊρανικές ομάδες. Η Ελλάδα, με αναβαθμισμένο ρόλο στην Ανατολική Μεσόγειο και στενούς δεσμούς με ΗΠΑ, Κύπρο και Ισραήλ, μετατρέπεται σε κρίσιμο κόμβο: ενεργειακό, ναυτιλιακό, αλλά και στρατηγικό. Η στήριξη προς τον λιβανικό στρατό, συνδυασμένη με την πλήρη ταύτιση με τη Λευκωσία στο ζήτημα της ΑΟΖ, «κουμπώνει» σε ένα ευρύτερο παζλ όπου η ελληνική πλευρά δεν αρκείται σε ρόλο παρατηρητή.

Οι επόμενοι μήνες θα δείξουν αν ο Λίβανος μπορεί πράγματι να γυρίσει σελίδα: να κυρώσει πλήρως τη συμφωνία με την Κύπρο, να προσελκύσει σοβαρές επενδύσεις, να θέσει υπό έλεγχο τον οπλισμό των οργανώσεων και να αποφύγει μια νέα γενικευμένη σύρραξη με το Ισραήλ. Για την Ελλάδα και την Κύπρο, το διακύβευμα είναι διπλό: από τη μια, η ενεργειακή και νομική θωράκιση της Ανατολικής Μεσογείου· από την άλλη, η ενίσχυση ενός κράτους που, αν καταφέρει να αποστασιοποιηθεί από τη Χεζμπολάχ και να πατήσει σταθερά σε θεσμικό έδαφος, μπορεί να εξελιχθεί σε πολύτιμο εταίρο. Σε κάθε περίπτωση, η κατεύθυνση είναι σαφής: ο Λίβανος επιχειρεί, υπό ασφυκτική πίεση, να επανιδρύσει το κράτος του και να θέσει τέλος στη λογική των «ένοπλων φέουδων». Η Ελλάδα, με τα τεθωρακισμένα που ετοιμάζεται να στείλει και τις πολιτικές πρωτοβουλίες που αναλαμβάνει, στοιχηματίζει σε αυτή την προσπάθεια. Και το μήνυμα που εκπέμπεται από Αθήνα, Λευκωσία και Ουάσιγκτον είναι πως η εποχή όπου η Χεζμπολάχ μπορούσε να καθορίζει μονομερώς το μέλλον του Λιβάνου οδεύει, αργά αλλά σταθερά, προς το τέλος της.