Το πιο όμορφο αγόρι στον κόσμο: Πέθανε ο Μπιόρν Αντρέσεν

Ο Σουηδός ηθοποιός Μπιόρν Αντρέσεν, ο θρυλικός «Τάτζιο» του Λουκίνο Βισκόντι στην ταινία «Θάνατος στη Βενετία» (1971), πέθανε σε ηλικία 70 ετών, αφήνοντας πίσω του μια ζωή που έμοιαζε να φέρει για πάντα το βάρος του ίδιου του μύθου που τον δημιούργησε. Την είδηση του θανάτου του ανακοίνωσαν την Κυριακή οι Σουηδοί σκηνοθέτες Kristian Petri και Kristina Lindström, δημιουργοί του ντοκιμαντέρ «Το πιο όμορφο αγόρι στον κόσμο» (2021), που αφηγήθηκε με συγκλονιστικό ρεαλισμό τη σκοτεινή πλευρά της φήμης που σημάδεψε τον Αντρέσεν. Τα αίτια του θανάτου του δεν έχουν γίνει γνωστά.

Ο Αντρέσεν γεννήθηκε στη Στοκχόλμη το 1955. Έχασε τη μητέρα του στα δέκα του χρόνια και μεγάλωσε με τη γιαγιά του, η οποία τον ώθησε προς την υποκριτική και το μόντελινγκ «για να υπάρχει μια διασημότητα στην οικογένεια». Σε ηλικία 15 ετών, ο Βισκόντι τον επέλεξε ανάμεσα σε εκατοντάδες υποψήφιους για τον ρόλο του Τάτζιο στη μεταφορά της νουβέλας του Τόμας Μαν «Θάνατος στη Βενετία». Η ταινία χάρισε στον νεαρό Σουηδό μια σχεδόν μυθική φήμη. Η μορφή του, απαλή, αγγελική και αμφίσημα ερωτική, έγινε σύμβολο της απόλυτης ομορφιάς και αντικείμενο εμμονής για το κοινό αλλά και για τον ίδιο τον δημιουργό της. Ο Βισκόντι τον αποκάλεσε «το πιο όμορφο αγόρι στον κόσμο», χαρακτηρισμός που – όπως θα παραδεχόταν ο ίδιος δεκαετίες αργότερα – τον καταδίκασε σε μια ζωή γεμάτη εσωτερικές πληγές.

Σε συνεντεύξεις του είχε μιλήσει με πικρία για την εμπειρία του στα γυρίσματα. «Ένιωθα σαν εξωτικό ζώο σε κλουβί», έλεγε στον Guardian το 2003. Ο σκηνοθέτης, όπως περιέγραψε, τον εξέθεσε απότομα σε έναν κόσμο ενηλίκων, σε ένα περιβάλλον έντονα σεξουαλικοποιημένο, που τον έκανε να νιώθει ευάλωτος και παγιδευμένος. «Τα γυρίσματα μού κατέστρεψαν τη ζωή αρκετά καλά», είχε δηλώσει το 2021. Μετά την επιτυχία του «Θανάτου στη Βενετία», ο Αντρέσεν ταξίδεψε στην Ιαπωνία, όπου η ταινία είχε γνωρίσει τεράστια επιτυχία. Εκεί έγινε ποπ είδωλο, πρωταγωνίστησε σε διαφημίσεις, τραγούδησε, φωτογραφήθηκε, έγινε αντικείμενο λατρείας. Όμως η εικόνα του «αιώνιου αγοριού» τον στοίχειωσε.

«Η καριέρα μου ξεκίνησε από την κορυφή και μετά κατρακύλησε. Ήταν μοναχικό», είχε πει με ειλικρίνεια. Παρά τις δεκάδες συμμετοχές του σε ταινίες και σειρές, κυρίως στη Σουηδία, δεν κατάφερε ποτέ να αποτινάξει από πάνω του τη σκιά του Τάτζιο. Το 2019, σε μια ειρωνική ανατροπή της κινηματογραφικής του διαδρομής, εμφανίστηκε στο Midsommar του Άρι Άστερ, στον ρόλο ενός ηλικιωμένου άνδρα που θυσιάζεται σε παγανιστική τελετή. «Το να σε σκοτώνουν σε ταινία τρόμου είναι το όνειρο κάθε αγοριού», είχε δηλώσει τότε, με μια δόση σαρκασμού απέναντι στην ίδια του τη μοίρα.

Η προσωπική του ζωή σημαδεύτηκε από βαθιά απώλεια. Με την πρώην σύζυγό του, την ποιήτρια Σουζάνα Ρομάν, απέκτησαν δύο παιδιά: τη Ρόμπιν και τον Έλβιν. Ο γιος τους πέθανε βρέφος από σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου, γεγονός που ο Αντρέσεν δεν ξεπέρασε ποτέ. «Η επίσημη διάγνωση ήταν σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου. Η δική μου διάγνωση ήταν έλλειψη αγάπης», είχε πει. Η απώλεια τον βύθισε στην κατάθλιψη, το αλκοόλ και την αυτοκαταστροφή. Παρά τη μελαγχολία που κουβαλούσε, δεν εγκατέλειψε ποτέ τη μουσική – υπήρξε εξαιρετικός πιανίστας – και παρέμεινε ενεργός καλλιτεχνικά μέχρι τα τελευταία χρόνια.

Ο Μπιόρν Αντρέσεν έγινε παγκόσμιο σύμβολο της ομορφιάς και της αθωότητας, αλλά πλήρωσε με προσωπικό κόστος την αντανάκλαση αυτής της εικόνας. Ο ίδιος έλεγε πως ο ρόλος του Τάτζιο δεν ήταν δώρο αλλά βάρος – ένα είδωλο που δεν τον άφησε να ενηλικιωθεί ποτέ. Ο θάνατός του κλείνει έναν κύκλο μισού αιώνα από τότε που ο νεαρός Σουηδός με τα ασημένια μαλλιά μαγνήτισε την κάμερα του Βισκόντι. Έναν κύκλο που ξεκίνησε με την ωραιότητα της τέχνης και κατέληξε, όπως έγραφε ο ίδιος ο Τόμας Μαν, στη μελαγχολία του χρόνου που δεν χαρίζεται ποτέ σε κανέναν.