Χεζμπολάχ: Η μαρτυρία της Ελίζαμπεθ Τσουρκόβ, δυόμιση χρόνια αιχμάλωτη στο Ιράκ

Για τις ακραίες συνθήκες κράτησης και τον αγώνα της να επιβιώσει για δυόμιση χρόνια σε χέρια της πολιτοφυλακής Καταΐμπ Χεζμπολάχ μίλησε η 38χρονη Ισραηλινή ερευνήτρια Ελίζαμπεθ Τσουρκόβ, σε συνέντευξή της στους New York Times. Η οργάνωση, η οποία υποστηρίζεται από το Ιράν και έχει χαρακτηριστεί τρομοκρατική από τις ΗΠΑ, θεώρησε την Τσουρκόβ κατάσκοπο και την κράτησε αιχμάλωτη υπό σκληρές συνθήκες. Η Τσουρκόβ, διδακτορική φοιτήτρια στο Princeton, βρισκόταν στο Ιράκ πραγματοποιώντας έρευνα για τα σιιτικά κινήματα, όταν τον Μάρτιο του 2023 απήχθη στη Βαγδάτη. Μια γυναίκα, η οποία επικαλέστηκε κοινό γνωστό πρόσωπο για να την πείσει να συναντηθούν, δεν εμφανίστηκε ποτέ· κατά την επιστροφή της στο σπίτι, η Τσουρκόβ αιχμαλωτίστηκε από ενόπλους. Από τις πρώτες ώρες, όπως λέει, υπέστη σωματική και ψυχολογική βία, ενώ κρατήθηκε σε απομόνωση σε χώρο χωρίς παράθυρα για μήνες. Όταν οι απαγωγείς αντιλήφθηκαν ότι ήταν Ισραηλινή, η καχυποψία τους έγινε βεβαιότητα πως ήταν κατάσκοπος – κατηγορία που εκείνη αρνήθηκε επανειλημμένα.

Η Τσουρκόβ περιγράφει πως, για να αντεπεξέλθει, άρχισε να κατασκευάζει «ομολογίες» που δεν είχαν σχέση με την πραγματικότητα, μόνο και μόνο για να της επιτραπεί να αναπνεύσει, να ξεκουραστεί, να φάει. Κατά την περίοδο κράτησής της, ένας άνδρας παρουσιαζόμενος ως «συνταγματάρχης» την παρενοχλούσε και την απειλούσε. Όπως λέει, οι απειλές αυτές ήταν συνεχείς, αλλά η ίδια επιχείρησε να διατηρήσει έστω και ένα ίχνος ελέγχου πάνω στη δική της αντίδραση και αξιοπρέπεια. Τον Νοέμβριο του 2023 μεταδόθηκε στην ιρακινή τηλεόραση βίντεο στο οποίο η Τσουρκόβ εμφανίζεται να «ομολογεί» ότι συνεργαζόταν με ξένες υπηρεσίες. Η ίδια λέει ότι βρήκε τρόπο να υποδείξει πως τις δηλώσεις αυτές τις έκανε υπό πίεση: χρησιμοποίησε λέξεις με διπλό νόημα στα εβραϊκά, ώστε όσοι γνώριζαν τη γλώσσα να αντιληφθούν πως κάτι ήταν λάθος. Για παράδειγμα, ανέφερε ότι ζούσε στη «Γειτονιά Hashmal» – λέξη που σημαίνει «ηλεκτρισμός», υπονοώντας ότι υφίστατο ηλεκτρικά βασανιστήρια. Ανέφερε επίσης συνεργάτη με το όνομα «Ethan Numia», όπου η λέξη «inuim» σημαίνει «βασανιστήρια».

Η απελευθέρωση της Τσουρκόβ έγινε τελικά απροειδοποίητα τον Σεπτέμβριο. Όπως περιγράφει, την οδήγησαν σε ένα γκαράζ στη Βαγδάτη, όπου Ιρακινός αξιωματούχος της ανακοίνωσε ότι ήταν ασφαλής πλέον. Στη συνέχεια δέχτηκε ιατρική βοήθεια και υποστήριξη. Σύμφωνα με την ίδια, κρίσιμο ρόλο έπαιξαν παρεμβάσεις από τις Ηνωμένες Πολιτείες και από διαμεσολαβητές που κινητοποιήθηκαν ιδιωτικά. «Πιστεύω ότι χωρίς αυτή την παρέμβαση, δεν θα είχα επιζήσει», δήλωσε. Η Καταΐμπ Χεζμπολάχ, από την πλευρά της, δεν παραδέχεται την απαγωγή, επιμένοντας ότι η Τσουρκόβ είχε ομολογήσει κατασκοπεία – ισχυρισμός που η ίδια και το περιβάλλον της απορρίπτουν πλήρως.