Προϋπολογισμός 2026 τι προβλέπει: Το μεγαλύτερο πακέτο στήριξης της τελευταίας δεκαετίας

Με ένα συνολικό πακέτο που αγγίζει τα 5,94 δισ. ευρώ –το υψηλότερο των τελευταίων ετών και σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το 2025– η κυβέρνηση παρουσιάζει τον προϋπολογισμό του 2026 ως μια καμπή στη δημοσιονομική πολιτική: ένα μίγμα φορολογικής αναδιάρθρωσης, εισοδηματικής ενίσχυσης και δομικών παρεμβάσεων, το οποίο, όπως τονίζει το οικονομικό επιτελείο, διατηρεί την ισορροπία ανάμεσα στη στήριξη της κοινωνίας και στη δημοσιονομική πειθαρχία. Το νέο πλαίσιο περιλαμβάνει τρεις διαφορετικούς άξονες μέτρων: τις παρεμβάσεις που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ και τίθενται σε ισχύ από το 2026, όσες αποφασίστηκαν και εφαρμόζονται ήδη από το 2025 αλλά έχουν χρόνο ζωής και στη νέα χρονιά, και τις διαρθρωτικές πρωτοβουλίες που ενσωματώθηκαν στον προηγούμενο προϋπολογισμό και παράγουν δημοσιονομικό αποτέλεσμα και το 2026. Από αυτό το μωσαϊκό μέτρων προκύπτει ένα ενισχυμένο πακέτο που αλλάζει τον χάρτη μισθών, συντάξεων, φορολογίας και κοινωνικών ενισχύσεων.

Στο επίκεντρο βρίσκεται η αναμόρφωση της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος. Η κυβέρνηση επιδιώκει να μεταφέρει φορολογικό βάρος από τη μεσαία τάξη και τις οικογένειες με παιδιά, δημιουργώντας μεγαλύτερη διαφορά ανάμεσα στους ωφελημένους και σε όσους διατηρούν υψηλές αποδοχές. Το νέο σύστημα αναμένεται να αποτελέσει τη σημαντικότερη παρέμβαση του έτους, όχι μόνο λόγω του μεγέθους του –ξεπερνά τα 1,2 δισ. ευρώ– αλλά και λόγω του πολιτικού του συμβολισμού: σηματοδοτεί μια στροφή στην ενίσχυση των νοικοκυριών που έχουν σηκώσει μεγάλο βάρος τη δεκαετία της κρίσης και της ακρίβειας. Ταυτόχρονα, η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ για οικισμούς έως 1.500 κατοίκους και η αναμόρφωση των τεκμηρίων επιχειρούν να αντιμετωπίσουν χρόνιες στρεβλώσεις, μειώνοντας το φορολογικό βάρος σε μικρές κοινότητες και σε νοικοκυριά που δεν έχουν πραγματική φοροδοτική ικανότητα. Πρόκειται για μια πολιτική κίνηση που συνδέεται άμεσα με τη δημογραφική και περιφερειακή στρατηγική της κυβέρνησης: τη διατήρηση της ζωής στην ελληνική ύπαιθρο και την αποσυμφόρηση των μεγάλων αστικών κέντρων.

Ένα δεύτερο, επίσης κρίσιμο, κεφάλαιο αφορά τις παρεμβάσεις σε μισθούς και ειδικά μισθολόγια. Ο προϋπολογισμός του 2026 ενσωματώνει την αύξηση αποζημιώσεων και μισθολογίων για τις Ένοπλες Δυνάμεις, τα Σώματα Ασφαλείας, το Υπουργείο Εξωτερικών, τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους και άλλες ειδικές κατηγορίες. Από την αναβάθμιση των δομών των Ενόπλων Δυνάμεων έως την αποζημίωση των οπλιτών, η κυβέρνηση στοχεύει στην ενίσχυση επαγγελματικών ομάδων που θεωρούνται κρίσιμες για την εθνική ασφάλεια και τη λειτουργία του κράτους. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η αναγνώριση integrated master για Πολυτεχνεία και πενταετείς σχολές, καθώς και η θέσπιση αφορολόγητου επιδόματος βιβλιοθήκης σε μέλη ΔΕΠ και ερευνητές. Η κυβέρνηση επιχειρεί με αυτόν τον τρόπο να στείλει σήμα πως η ακαδημαϊκή κοινότητα αποτελεί δομικό πυλώνα της αναπτυξιακής στρατηγικής και της μετάβασης στην οικονομία της γνώσης. Ένα σημαντικό κομμάτι του πακέτου αφορά τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και των Δωδεκανήσων. Η μείωση του ΦΠΑ κατά 30% επεκτείνεται και διατηρείται, ενισχύοντας περιοχές που έχουν δεχθεί πιέσεις από τη μεταναστευτική κρίση και το υψηλό κόστος μεταφορών. Πρόκειται για μία από τις λίγες στοχευμένες νησιωτικές φορολογικές παρεμβάσεις που επιτρέπει η ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Τα μέτρα για τους ελεύθερους επαγγελματίες σε μικρούς οικισμούς και για τις ανακαινίσεις ακινήτων εντάσσονται σε μια ευρύτερη προσπάθεια να στηριχθεί η περιφέρεια, να ενισχυθεί η τοπική οικονομία και να ενεργοποιηθεί ο τεράστιος όγκος κλειστών κατοικιών. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η στροφή προς την ανακαίνιση και την αναβίωση παλαιών ακινήτων συνδέεται άμεσα με το στεγαστικό, το οποίο εξελίσσεται σε μία από τις μεγαλύτερες κοινωνικές προκλήσεις της νέας δεκαετίας. Το οικονομικό επιτελείο δίνει μεγάλη βαρύτητα και στο «αόρατο» τμήμα των παρεμβάσεων: εκείνες που ξεκίνησαν το 2025 και συνεχίζουν το 2026. Ενισχύσεις όπως η επιστροφή ενός ενοικίου, τα 250 ευρώ του Νοεμβρίου, η αύξηση του ορίου φαρμακευτικής δαπάνης και η διεύρυνση των παρεμβάσεων στην υγεία και στην κοινωνική προστασία, αποτελούν κρίσιμα εργαλεία για να ενισχυθούν οι πιο ευάλωτες ομάδες. Το τρίτο μέρος των παρεμβάσεων –όσα μέτρα εφαρμόζονται ήδη από το 2025 και επαναλαμβάνονται– λειτουργεί ως βάση στη δημοσιονομική εξίσωση του 2026. Η αύξηση των μισθών στο Δημόσιο, η αύξηση των συντάξεων, η κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, η μείωση εισφορών, τα νέα κίνητρα καινοτομίας, οι ελαφρύνσεις για νέους γονείς και οι παρεμβάσεις για τις άγονες περιοχές συνθέτουν ένα πεδίο διαρκούς στήριξης που διατηρείται σταθερά.

Με όλα αυτά, το πακέτο των μέτρων φτάνει στα 5,94 δισ. ευρώ:

1,76 δισ. ευρώ νέα μέτρα ΔΕΘ,

1,51 δισ. ευρώ μέτρα που θεσπίστηκαν μέσα στο 2025 και συνεχίζουν,

2,67 δισ. ευρώ μέτρα που έχουν ήδη ενσωματωθεί από πέρυσι.

Ο υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς τόνισε ότι ο προϋπολογισμός του 2026 κλείνει με πλήρη κάλυψη του δημοσιονομικού χώρου, αφήνοντας μικρά μόνο περιθώρια για το 2027. Το κλειδί –όπως υπογράμμισε– είναι η συνέχιση της ανάπτυξης, η αποκλιμάκωση του χρέους και η αποτελεσματικότητα των μέτρων κατά της φοροδιαφυγής. Η κυβέρνηση ποντάρει ότι το μείγμα φοροελαφρύνσεων, μισθολογικών παρεμβάσεων και ενίσχυσης της περιφέρειας θα λειτουργήσει υπέρ της κοινωνικής συνοχής και της αναπτυξιακής δυναμικής. Σε κάθε περίπτωση, ο προϋπολογισμός του 2026 δεν είναι ένας τυπικός λογιστικός πίνακας αλλά μια πολιτική δήλωση: αποτυπώνει τη φιλοδοξία να επανέλθει η οικονομία σε τροχιά σταθερής ευημερίας, χωρίς να υπονομεύεται η δημοσιονομική αξιοπιστία. Το εάν αυτή η ισορροπία θα διατηρηθεί στην πράξη, θα φανεί στις προκλήσεις της νέας χρονιάς.