Πιερρακάκης Eurogroup: Πώς ο Έλληνας υπουργός βρέθηκε στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής οικονομικής σκηνής

Μια δεκαετία μετά την πιο ταραχώδη περίοδο της ευρωπαϊκής κρίσης, η Ελλάδα επιστρέφει στο τραπέζι των αποφάσεων με έναν τρόπο που μέχρι πριν λίγα χρόνια θα φαινόταν αδιανόητος. Η υποψηφιότητα του Κυριάκου Πιερρακάκη για την προεδρία του Eurogroup όχι μόνο έχει γίνει δεκτή με σοβαρότητα, αλλά σύμφωνα με τη γερμανική Handelsblatt, διαθέτει «πραγματικές πιθανότητες» επιτυχίας. Το μήνυμα που θα εξέπεμπε μια τέτοια εξέλιξη θα ξεπερνούσε τα στενά όρια της τεχνοκρατικής διοίκησης: θα ήταν μια πολιτική επιβεβαίωση ότι η χώρα που βρέθηκε στο χείλος του δημοσιονομικού γκρεμού έχει πλέον μετατραπεί σε παράδειγμα σταθερότητας. Η γερμανική οικονομική εφημερίδα περιγράφει τον Έλληνα υπουργό ως την «αντίθετη όψη» της περιόδου των μνημονίων, υπενθυμίζοντας το χάος που επικρατούσε το 2015, όταν το υπουργείο Οικονομικών της Αθήνας βρισκόταν σε ανοιχτή σύγκρουση με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Στο σήμερα, η εικόνα έχει αντιστραφεί: η Ελλάδα καταγράφει πρωτογενές πλεόνασμα, κινείται με ανάπτυξη υπερδιπλάσια του μέσου ευρωπαϊκού όρου και μειώνει το χρέος της με ρυθμούς που δεν συναντώνται αλλού στην Ευρωζώνη. Οι αγορές έχουν ανταποκριθεί θετικά, με το κόστος δανεισμού της χώρας να διαμορφώνεται κάτω από εκείνο της Γαλλίας και της Ιταλίας.

Πέρα όμως από τα δημοσιονομικά, η αναγνωρισιμότητα του Πιερρακάκη στην Ευρώπη οφείλεται κυρίως στο ψηφιακό του έργο. Ως υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης δημιούργησε το gov.gr, τη μεγαλύτερη ενοποίηση υπηρεσιών του ελληνικού Δημοσίου, η οποία κατά την περίοδο της πανδημίας απέδειξε τη λειτουργικότητά της. Η εκστρατεία εμβολιασμού, οι ψηφιακές ταυτότητες και τα πρώτα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης για την πάταξη της φοροδιαφυγής αποτέλεσαν, σύμφωνα με τη Handelsblatt, «στιβαρά τεχνοκρατικά δείγματα γραφής» που τον διαφοροποιούν από αρκετούς ομολόγους του. Με αυτά τα δεδομένα, η υποψηφιότητά του για την ηγεσία του Eurogroup αποκτά ιδιαίτερο βάρος.

Στο επίσημο πρόγραμμα που έχει καταθέσει, ο Έλληνας υπουργός μιλά για τέσσερις άξονες: ενίσχυση των επενδύσεων μέσω στενότερης οικονομικής ενοποίησης, επιτάχυνση της ολοκλήρωσης της ενιαίας αγοράς, υιοθέτηση ενός ψηφιακού ευρώ που θα στηρίξει την ευρωπαϊκή αυτονομία και συστηματική αντιμετώπιση των μεγάλων διαρθρωτικών προκλήσεων που αφορούν τη δημογραφία και την παραγωγικότητα. Πρόκειται για προτεραιότητες που συνδέονται άμεσα με τον δημόσιο διάλογο στις Βρυξέλλες για τη μελλοντική αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης. Η σημερινή συνεδρίαση του Eurogroup αναμένεται να αποτελέσει κρίσιμη στιγμή για την Ευρώπη, αλλά και για την Ελλάδα. Ο Πιερρακάκης και ο αντίπαλός του, ο Βέλγος Βίνσεντ βαν Πέτεγκεμ, διεκδικούν μια θέση που απαιτεί ισορροπίες, διαπραγματευτική ικανότητα και κατανόηση των διαφορετικών πολιτικών κουλτουρών της Ευρωζώνης. Στο προφίλ του Βέλγου υπουργού τονίζεται η πενταετής εμπειρία του στο Eurogroup, στοιχείο που λειτουργεί υπέρ του σε ένα περιβάλλον όπου η θεσμική μνήμη θεωρείται πλεονέκτημα.

Ωστόσο, διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι ο Έλληνας υπουργός μπορεί να ενισχυθεί από την ενόχληση που επικρατεί σε ορισμένες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης απέναντι στη στάση του Βελγίου στο ζήτημα των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Παράλληλα, η εντύπωση ότι η Ελλάδα αποτελεί πλέον πυλώνα σταθερότητας, και όχι πρόβλημα, φαίνεται πως λειτουργεί υπέρ του κλίματος που έχει διαμορφωθεί γύρω από την υποψηφιότητά του. Η διαδικασία προβλέπει μυστική ψηφοφορία και απλή πλειοψηφία. Αν υπάρξει καθαρή εικόνα από τον πρώτο γύρο, ο δεύτερος δεν θα χρειαστεί· διαφορετικά, η μάχη θα κριθεί σε αναμέτρηση δύο γύρων. Όποιος εκλεγεί θα αναλάβει αμέσως τον συντονισμό της επιλογής του νέου αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, μια διαδικασία που αναμένεται να επηρεάσει τη χρηματοπιστωτική πολιτική των επόμενων ετών.

Πέρα όμως από θεσμικά καθήκοντα, η σημερινή ψηφοφορία έχει και έναν ισχυρό συμβολισμό: η Ελλάδα, που άλλοτε αντιμετωπιζόταν με καχυποψία, διεκδικεί όχι απλώς συμμετοχή αλλά ηγετικό ρόλο στο πιο κρίσιμο όργανο οικονομικής διακυβέρνησης της Ευρωζώνης. Το αν ο κ. Πιερρακάκης θα καταφέρει να επικρατήσει δεν είναι ακόμη βέβαιο. Το γεγονός, όμως, ότι θεωρείται φαβορί από μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού Τύπου, αποτελεί ήδη μια ένδειξη πόσο διαφορετική είναι η θέση της χώρας σήμερα. Από τον ρόλο του «αδύναμου κρίκου» στις μνημονιακές δεκαετίες, η Ελλάδα περνά σε μια φάση όπου η σταθερότητα και η τεχνοκρατική αξιοπιστία της μετατρέπονται σε πολιτικό κεφάλαιο. Και αυτό, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, είναι ίσως η μεγαλύτερη επιτυχία της ελληνικής οικονομίας την τελευταία δεκαετία.