ΜΚΟ μετανάστες: Νέοι κανόνες, τι αλλάζει

Με στόχο να διαμορφωθεί ένα αυστηρότερο και πιο διαφανές πλαίσιο στη λειτουργία των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στο μεταναστευτικό, το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου προωθεί νομοσχέδιο-τομή, αλλάζοντας ριζικά το μοντέλο συνεργασίας κράτους–ΜΚΟ. Ο Θάνος Πλεύρης εισάγει ρυθμίσεις που περιορίζουν τα προνόμια των οργανώσεων, καταργούν τις απευθείας προγραμματικές συμφωνίες και εισάγουν υποχρεωτικές διαγωνιστικές διαδικασίες για κάθε έργο. Μέχρι σήμερα, υπηρεσίες όπως μεταφράσεις, διερμηνείες ή μεταφορές μπορούσαν να ανατίθενται απευθείας σε ΜΚΟ. Με το νέο πλαίσιο, όλα τα έργα θα περνούν μέσω ανοιχτών διαγωνισμών, στους οποίους οι ΜΚΟ θα συμμετέχουν ισότιμα με άλλους παρόχους. Η λογική είναι διπλή: περισσότερη διαφάνεια και διαχωρισμός ρόλων. Όπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, οι ΜΚΟ θα αντιμετωπίζονται πλέον ως εκτελεστικοί συνεργάτες και όχι ως συνδιαμορφωτές πολιτικής.

Παράλληλα, απλουστεύεται η εγγραφή στο μητρώο του υπουργείου ώστε περισσότερες οργανώσεις να έχουν την ευκαιρία να συμμετέχουν σε διαγωνισμούς, αλλά για όσες χρηματοδοτούνται ή δραστηριοποιούνται εντός δομών θεσπίζονται αυστηρότεροι έλεγχοι. Μεταναστευτική πολιτική χωρίς θεσμική ευθύνη δεν θα υφίσταται πλέον. Το νομοσχέδιο προβλέπει ακόμη αυστηρές κυρώσεις σε περιπτώσεις διακίνησης ή διευκόλυνσης παράτυπων μεταναστών∙ σε τέτοιες περιπτώσεις η ΜΚΟ θα διαγράφεται άμεσα από το μητρώο και θα χάνει κάθε χρηματοδότηση. Σήμερα στο επίσημο μητρώο είναι καταγεγραμμένες 94 οργανώσεις, ωστόσο το πλαίσιο παραμένει θολό όσον αφορά την παρακολούθηση έργων, ροών χρηματοδότησης και αξιολόγησης αποτελεσματικότητας. Η κυβερνητική στόχευση είναι ξεκάθαρη: άνοιγμα της αγοράς υπηρεσιών, περιορισμός αδιαφάνειας και έλεγχος των προγραμμάτων που χρηματοδοτούνται με δημόσιους πόρους.

Κεντρική θέση στο νέο σχήμα αποκτά και η Εκκλησία, στην οποία το υπουργείο αναγνωρίζει υψηλό επίπεδο αξιοπιστίας στη διαχείριση ευάλωτων ομάδων. Στο τραπέζι βρίσκεται η επέκταση δομών φιλοξενίας ασυνόδευτων ανηλίκων υπό την εποπτεία της Αρχιεπισκοπής, καθώς και η πιθανότητα να αναλάβει προγράμματα ελληνομάθειας για παιδιά μεταναστών. Η συνολική κατεύθυνση του νομοσχεδίου μετασχηματίζει τις ΜΚΟ από θεσμικούς συνομιλητές σε παρόχους υπηρεσιών υπό αυστηρή εποπτεία, με την κυβέρνηση να επιδιώκει ένα πλαίσιο ελέγχου, λογοδοσίας και καθαρών κανόνων. Το μήνυμα είναι σαφές: ανοιχτή συμμετοχή, αλλά μηδενική ανοχή σε παρατυπίες.