Μητσοτάκης – Μπέζος: Μια συζήτηση για όλα

Στο συνέδριο «Greece Talks», που συνδιοργάνωσαν το Travel.gr και το «Πρώτο Θέμα» υπό τον τίτλο The Intelligence Age: Travel, Culture & Connection, η σκηνή δεν θύμιζε κλασικό πολιτικό πάνελ. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρέθηκε σε μια χαλαρή, αλλά ουσιαστική συζήτηση με τον ηθοποιό Γιάννη Μπέζο, σε συντονισμό του Αντώνη Σρόιτερ, με το διάλογο να απλώνεται από την τεχνολογία και τα social media μέχρι την Παιδεία, το δημογραφικό και τη σύγχρονη ελληνική ταυτότητα. Ο Πρωθυπουργός δεν απέφυγε να σχολιάσει το νέο βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα «Ιθάκη». Με εμφανή ειρωνική απόσταση σημείωσε ότι, παρότι έχει δεκάδες βιβλία στο γραφείο του που τον «πιέζουν» να τα διαβάσει, αυτό δεν ανήκει σε όσα ανυπομονεί να ξεφυλλίσει. Άφησε αιχμές για το περιεχόμενο, μιλώντας για «αποδόμηση» που θα την αναλάβουν άλλοι, καθώς ο ίδιος έχει –όπως είπε– «πολύ σκληρή και προσωπική άποψη» για εκείνη την περίοδο. Παράλληλα, ξεκαθάρισε ότι, όταν αποσυρθεί από την ενεργό πολιτική, δεν τον ενδιαφέρει μια τυπική πολιτική αυτοβιογραφία, αλλά μια διαφορετική μορφή καταγραφής εμπειριών, τονίζοντας πως η ιστορία ενός πολιτικού γράφεται όσο είναι στην πρώτη γραμμή και κρίνεται από άλλους, όχι από τον ίδιο. «Αν βιάζεσαι να τη γράψεις μόνος σου, μάλλον κάτι δεν έχει πάει καλά», ήταν το μήνυμά του.

Η συζήτηση πέρασε γρήγορα στη νέα ψηφιακή εποχή. Ο Μητσοτάκης παραδέχθηκε ότι η νεότερη γενιά έχει απομακρυνθεί από την τηλεόραση ως βασικό μέσο ενημέρωσης και πως η προσωπική επαφή δεν μπορεί να αντικατασταθεί από καμία πλατφόρμα. Αναφερόμενος στο TikTok, το χαρακτήρισε «πρόκληση» για τον ίδιο, εξηγώντας ότι για χρόνια άκουγε από πολίτες πως «από κοντά είναι διαφορετικός απ’ ό,τι στην τηλεόραση». Το TikTok, όπως είπε, του έδωσε τη δυνατότητα να ξεπεράσει αυτή τη μεσολάβηση της εικόνας και να μιλήσει πιο άμεσα σε νεότερους. Την ίδια στιγμή, όμως, εξέφρασε σοβαρό προβληματισμό για τους αλγόριθμους, θέτοντας το ερώτημα ποιος ελέγχει τι προβάλλεται και αν μια ξένη δύναμη μπορεί, μέσω αυτών, να επηρεάζει κοινά και συμπεριφορές. Σημείωσε ακόμη πως στο περιβάλλον των social media κυριαρχούν τα αρνητικά συναισθήματα και η ένταση και ότι, παρά την ισχύ της τεχνολογίας, «υποκατάστατο για την ανθρώπινη επαφή δεν έχει βρεθεί».

Κεντρική θέση στην παρέμβασή του είχε η Παιδεία. Ο Πρωθυπουργός υποστήριξε ότι αποστολή του σχολείου δεν είναι πια μόνο η μετάδοση γνώσεων, αλλά η καλλιέργεια της περιέργειας και η διαμόρφωση χαρακτήρων. Ανέφερε ως χαρακτηριστικό παράδειγμα την απαγόρευση των κινητών στα σχολεία, θυμίζοντας ότι αρχικά υπήρξαν αντιδράσεις και αμφιβολίες, αλλά τελικά το μέτρο –όπως είπε– λειτούργησε. Για το Λύκειο επανέλαβε ότι σήμερα δεν λειτουργεί ως αυτοτελής βαθμίδα, καθώς όλη η εκπαιδευτική διαδικασία «φιλτράρεται» μέσα από τον φακό των Πανελλαδικών, με αποτέλεσμα το απολυτήριο να έχει στην πράξη υποτιμημένη αξία. Προανήγγειλε ότι μέσα στις επόμενες εβδομάδες η υπουργός Παιδείας θα παρουσιάσει συγκεκριμένες προτάσεις για τη δομή και το περιεχόμενο του Λυκείου, διευκρινίζοντας πως δεν είναι ακόμη η ώρα για ανακοίνωση αλλαγών στις Πανελλαδικές, αλλά πρέπει να ξεκινήσει η συζήτηση για ένα Λύκειο που «δίνει εμπειρίες, σχέσεις, βιώματα» και όχι μόνο εξετάσεις.

Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην τεχνική εκπαίδευση, ζητώντας να σπάσει, όπως είπε, το ταμπού που τη θεωρεί «δεύτερης κατηγορίας». Υπογράμμισε ότι οι ρυθμοί απορρόφησης αποφοίτων στην αγορά εργασίας είναι πολύ υψηλοί, επιμένοντας ότι η κοινωνία οφείλει να δει διαφορετικά τις επιλογές των νέων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ενέταξε και το πρόγραμμα οικονομικής στήριξης των ταξιδιών των νέων με την παροχή κουπονιών 150 ευρώ για ταξίδια και πολιτισμό, λέγοντας ότι, ακόμη κι αν λοιδορήθηκε, στόχος ήταν να δοθεί σε περισσότερους νέους η δυνατότητα να ταξιδέψουν μέσα και έξω από τη χώρα.

Στο πεδίο της πολιτικής κουλτούρας, ο Μητσοτάκης στάθηκε ιδιαίτερα στην αναγκαιότητα προσαρμοστικότητας. Περιέγραψε τη σύγχρονη πολιτική ως ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο πεδίο, στο οποίο τόσο οι κοινωνίες όσο και οι πολιτικοί οφείλουν να αναπροσαρμόζουν εργαλεία και αντιλήψεις. Μίλησε για την πολιτική λογοδοσία ως μια μορφή «τετραετούς συμβολαίου» με τους πολίτες και εξέφρασε ανησυχία για την έκταση της καχυποψίας απέναντι στο πολιτικό σύστημα, επισημαίνοντας ότι όταν επικρατεί η αντίληψη πως «όλοι είναι διεφθαρμένοι», καθίσταται ολοένα πιο δύσκολη η προσέλκυση ικανών νέων ανθρώπων στην πολιτική. Για τον συχνά τεχνητό, όπως τον χαρακτήρισε, διαχωρισμό μεταξύ τεχνοκρατών και πολιτικών, τόνισε ότι στην πράξη οι ρόλοι αυτοί αλληλοεμπλέκονται και ότι στην ηγεσία της ΝΔ ενσωμάτωσε πρόσωπα προερχόμενα από τον τεχνοκρατικό χώρο, τα οποία στη συνέχεια εξελίχθηκαν σε πολιτικά στελέχη. Ανέφερε ακόμη ότι στο στενό του επιτελείο επιδιώκει να έχει ανθρώπους από 20 έως 30 ετών, ώστε να παρακολουθούνται οι νέες τάσεις και να μη μένει η πολιτική σε παρωχημένα σχήματα.

Η συζήτηση πήρε και πιο προσωπικό τόνο όταν ο Πρωθυπουργός μίλησε για την Κρήτη και τα φαινόμενα οπλοκατοχής και άσκοπων πυροβολισμών. Θυμήθηκε ότι μεγάλωσε σε μια κουλτούρα όπου η χρήση όπλων σε γλέντια αντιμετωπιζόταν ως μέρος της διασκέδασης, αλλά ξεκαθάρισε ότι πλέον η Πολιτεία δεν μπορεί να ανέχεται τέτοιες πρακτικές. Με αφορμή τις πρόσφατες αιματηρές υποθέσεις, χαρακτήρισε ευθέως ορισμένα περιστατικά ως «στυγνές δολοφονίες» και όχι ως παραδοσιακές «βεντέτες», επιμένοντας στην ανάγκη «μηδενικής ανοχής» και στη σταδιακή αποπομπή τέτοιων συνηθειών στο «χρονοντούλαπο της ιστορίας».

@protothema.gr Κυριάκος Μητσοτάκης στο Greece Talks: Είμαι και πολιτικός και τεχνοκράτης #protothema #news #kyriakosmitsotakis #greektiktok #tiktokgreece ♬ πρωτότυπος ήχος – protothema.gr

Για το δημογραφικό πρόβλημα, ο Μητσοτάκης υπενθύμισε ότι η Ελλάδα δεν αποτελεί εξαίρεση, αλλά μέρος μιας ευρύτερης τάσης υπογεννητικότητας στον ανεπτυγμένο κόσμο, φέρνοντας ως παράδειγμα τη Νότια Κορέα με εξαιρετικά χαμηλό δείκτη γεννήσεων. Εστίασε ιδιαίτερα στις επιπτώσεις στο ασφαλιστικό σύστημα και στη χρηματοδότηση της υγείας, σημειώνοντας ότι η γήρανση του πληθυσμού συνδυασμένη με το αυξημένο προσδόκιμο ζωής δημιουργεί πιέσεις που δεν μπορούν να μετατεθούν στο μέλλον. Τόνισε ότι ακόμη κι αν οι γεννήσεις αυξάνονταν θεαματικά από αύριο, τα νέα αυτά παιδιά θα εισέρχονταν στην αγορά εργασίας μετά από περίπου δύο δεκαετίες, πράγμα που σημαίνει ότι οι πολιτικές παρεμβάσεις πρέπει να ξεκινήσουν άμεσα.

Από την πλευρά του, ο Γιάννης Μπέζος έδωσε στη συζήτηση μια πιο φιλοσοφική και πολιτισμική διάσταση. Μιλώντας για τον «σύγχρονο Έλληνα», σημείωσε ότι ως χώρα κουβαλάμε μια παράδοση και μια γλώσσα μοναδική, που μιλιέται εδώ και χιλιάδες χρόνια, όμως συχνά τη βιάζουμε, την παραποιούμε και τη φτωχαίνουμε, κυρίως λόγω άγνοιας της Ιστορίας. Περιέγραψε τα βασικά χαρακτηριστικά της ελληνικής ταυτότητας ως φορείς «μεγαλείου» και «ποίησης», ιδίως σε σχέση με τους πιο «ψυχρούς» βόρειους λαούς, αλλά τόνισε πως αυτό το δυναμικό πολύ συχνά δεν αξιοποιείται.

Αναφερόμενος στις διεθνείς εξελίξεις και τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο ηθοποιός μίλησε για τη νοσταλγία ως επικίνδυνο πολιτικό συναίσθημα, που τροφοδοτεί επεκτατισμούς και αναβιώσεις αυτοκρατορικών φαντασιώσεων. Θύμισε τη δική μας εμπειρία με τη Μεγάλη Ιδέα, επισημαίνοντας ότι, όσο κι αν η κατάληξη της Μικρασιατικής Καταστροφής υπήρξε τραγική, λειτούργησε ως οριστικό τέλος ενός ιστορικού κύκλου. Κάλεσε τους Έλληνες να δουν τη θέση της χώρας τους ως «ευλογημένης» από άποψη τοποθεσίας και κλίματος, αλλά και να συνειδητοποιήσουν ότι οι πρόγονοι και η Ιστορία δεν είναι μόνο μνημεία υπερηφάνειας, αλλά και βάρος ευθύνης: «Όταν δεν τους καταλαβαίνουμε, μας εκδικούνται», είπε χαρακτηριστικά. Στο ζήτημα της τεχνητής νοημοσύνης και της σχέσης της με τον άνθρωπο, ο Μπέζος επέμεινε ότι, παρά την πρόοδο της τεχνολογίας, ο άνθρωπος θα παραμένει πάντα σε πλεονεκτική θέση, ακριβώς επειδή διαθέτει συναισθηματική νοημοσύνη – κάτι που καμία μηχανή δεν μπορεί να αντιγράψει. Περιέγραψε τη νέα γενιά ως πιο δυναμική, με υψηλότερους ρυθμούς σε όλα τα επίπεδα, κάτι που ακόμη και ο ίδιος, όπως παραδέχτηκε, δυσκολεύεται να παρακολουθήσει.

@protothema.gr Η αναφορά του Κυριάκου Μητσοτάκη στην πορεία του Ελληνισμού #protothema #news #greektiktok #tiktokgreece #kyriakosmitsotakis ♬ πρωτότυπος ήχος – protothema.gr

Στάθηκε, ακόμη, στην ψευδαίσθηση της διαδικτυακής επικοινωνίας. Όπως υπογράμμισε, οι άνθρωποι στο διαδίκτυο στην πραγματικότητα απλώς «συνεννοούνται», δεν επικοινωνούν βαθιά. Η ουσιαστική επικοινωνία, είπε, προκύπτει όταν έρχεσαι πρόσωπο με πρόσωπο με τον άλλον, όταν συναντιούνται οι ματιές, η αμηχανία, η σιωπή. Σε αυτό το πλαίσιο, έφερε ως παράδειγμα τη σκηνή ενός επισκέπτη σε μουσείο που αντί να σταθεί μπροστά σε ένα έργο τέχνης και να το βιώσει, βιάζεται να το φωτογραφίσει για να δηλώσει ότι βρέθηκε εκεί. «Το έργο ολοκληρώνεται μέσα σου όταν το παρακολουθήσεις με προσοχή, όχι όταν το παγιδεύεις σε μια εικόνα για επίδειξη», σημείωσε, χαρακτηρίζοντας αυτό το φαινόμενο «διαστροφή της τεχνολογίας». Τέλος, μίλησε για τους νέους και την πολιτική γλώσσα. Θύμισε ότι οι νέοι δεν αντέχουν τις συμβουλές – ούτε η δική του γενιά το έκανε – αλλά έχουν ανάγκη από παραδείγματα. Όταν οι μεγαλύτεροι δίνουν λάθος παράδειγμα, είπε, είναι αναμενόμενο οι νεότεροι να απομακρύνονται. Άσκησε κριτική στον τρόπο με τον οποίο εκφράζονται οι πολιτικοί, θεωρώντας ότι ο λόγος τους σπανίως είναι γοητευτικός ή εμπνευστικός. «Δεν φταίει η τεχνολογία», τόνισε. «Φταίει το κεφάλι μας, που νομίζουμε ότι τα ξέρουμε όλα».