Μητσοτάκης από Βρυξέλλες: Όσο υπάρχει casus belli, δεν μπορεί να γίνει λόγος για συμμετοχή της Τουρκίας στο SAFE

Σαφές μήνυμα προς την Άγκυρα και τους ευρωπαίους εταίρους έστειλε από τις Βρυξέλλες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, μετά τη λήξη της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε., αποκλείοντας ρητά κάθε ενδεχόμενο συμμετοχής της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE (European Defence Industry Programme for the Common Procurement of Defence Equipment). Όπως τόνισε, «η Ελλάδα έχει ξεκαθαρίσει ότι αυτή τη στιγμή δεν πληρούνται οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να συμμετέχει η Τουρκία», υπογραμμίζοντας ότι όσο υπάρχει εκκρεμές casus belli, όσο αμφισβητείται η κυριαρχία ελληνικών νησιών, δεν μπορεί να υπάρξει καμία συμφωνία. Ο πρωθυπουργός εξήγησε ότι η Αθήνα υποστηρίζει ενεργά τη δημιουργία μιας ενιαίας ευρωπαϊκής αμυντικής πολιτικής, με στόχο τη στρατηγική αυτονομία και την ενίσχυση των κοινών αμυντικών δυνατοτήτων. Επεσήμανε ότι το πρόγραμμα SAFE ενθαρρύνει τις χώρες-μέλη να συμμετέχουν σε κοινές προμήθειες οπλικών συστημάτων και συμπράξεις παραγωγής, προκειμένου να μειωθεί ο κατακερματισμός και να ενισχυθεί η διαλειτουργικότητα των ευρωπαϊκών στρατών.

«Στον οδικό χάρτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εντοπίζονται ως εμβληματικά έργα προτάσεις που αποτελούν διαχρονικά ελληνική προτεραιότητα», σημείωσε, υπενθυμίζοντας την αντιπυραυλική ασπίδα που είχε προτείνει η Ελλάδα ήδη από το 2023, αλλά και την προστασία των ευρωπαϊκών συνόρων από επιθέσεις με drones — ζητήματα που η ελληνική πλευρά είχε αναδείξει πρώτη στο ευρωπαϊκό τραπέζι. Ο κ. Μητσοτάκης υπογράμμισε τη σημασία της γεωγραφικής ισορροπίας στα ευρωπαϊκά αμυντικά σχέδια, επισημαίνοντας ότι «οποιοδήποτε σχέδιο ασφάλειας της Ευρώπης πρέπει να καλύπτει όλα τα σύνορα, όχι μόνο τα ανατολικά». Παράλληλα, διευκρίνισε πως τα χρηματοδοτικά εργαλεία του προγράμματος δεν έχουν ακόμη εξειδικευτεί, ενώ επανέλαβε την πρότασή του για ένα κοινό ευρωπαϊκό ταμείο αμυντικής ωφέλειας, το οποίο –όπως είπε– «θα ωριμάσει με τον χρόνο» και θα δώσει στην Ε.Ε. τη δυνατότητα να χρηματοδοτεί αυτόνομα τα στρατηγικά της έργα.

Αναφερόμενος στην Τουρκία, ο πρωθυπουργός υπήρξε απολύτως κατηγορηματικός: «Το σχετικό άρθρο του κανονισμού προβλέπει ότι μια τρίτη χώρα μπορεί να συμμετάσχει στο SAFE μόνο εφόσον υπάρχει συμφωνία με την Ε.Ε. Η Ελλάδα έχει ξεκαθαρίσει ότι αυτό δεν μπορεί να ισχύσει για την Τουρκία όσο διατηρεί σε ισχύ απειλή πολέμου, όσο αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία και παραβιάζει συστηματικά το Διεθνές Δίκαιο. Μακάρι να άλλαζε στάση, αλλά δεν προβλέπω να γίνει κάτι τέτοιο στο άμεσο μέλλον». Ο κ. Μητσοτάκης επανέλαβε επίσης ότι «η συμμετοχή της Τουρκίας σε ένα πρόγραμμα ευρωπαϊκής αμυντικής συνεργασίας δεν μπορεί να συζητηθεί όσο η ίδια δεν ευθυγραμμίζεται με τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες». Στο ίδιο πλαίσιο, αναφέρθηκε και στα «παγωμένα» ρωσικά κεφάλαια, σημειώνοντας ότι δεν υπήρξε οριστική απόφαση και πως το ζήτημα παραπέμφθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, «ώστε να παρουσιαστεί μια νομικά άρτια πρόταση που δεν θα δημιουργεί επικίνδυνο προηγούμενο». Περνώντας στα ζητήματα της κοινωνικής ατζέντας, ο πρωθυπουργός στάθηκε ιδιαίτερα στο πρόβλημα της στέγασης, ανακοινώνοντας ότι η κυβέρνηση έχει ήδη σχεδιάσει πακέτο μέτρων ενίσχυσης των ενοικιαστών, με κεντρική παρέμβαση την επιστροφή ενός μηνιαίου ενοικίου από τον Νοέμβριο. Ζήτησε, παράλληλα, από την Ε.Ε. να δημιουργήσει ευρωπαϊκή βάση δεδομένων στεγαστικών πολιτικών, ώστε να αξιοποιηθούν οι βέλτιστες πρακτικές άλλων κρατών.

«Η Ευρώπη μπορεί και πρέπει να δώσει στα κράτη μεγαλύτερη ευελιξία για την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων», τόνισε, προσθέτοντας πως θα ζητήσει την επέκταση των προγραμμάτων ανακαίνισης κατοικιών πέρα από τις ενεργειακές παρεμβάσεις, ώστε να καλύπτουν και κοινωνικές ανάγκες στέγασης. Αναφερόμενος στην ενεργειακή πολιτική, ο κ. Μητσοτάκης τόνισε ότι η Ελλάδα παραμένει προσηλωμένη στην πράσινη μετάβαση, αλλά με ρεαλισμό και σεβασμό στην ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας και στην κοινωνική συνοχή. «Πρέπει να είμαστε φιλόδοξοι, αλλά όχι αφελείς», είπε χαρακτηριστικά. «Δεν μπορούμε να επιβαρύνουμε νοικοκυριά και επιχειρήσεις με δυσβάστακτο κόστος στο όνομα ενός μελλοντικού στόχου, όταν δεν υπάρχει ακόμη τεχνολογική λύση». Τέλος, αναφερόμενος στην πρωτοβουλία του για ένα πολυμερές σχήμα 5×5 με τις παράκτιες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου, ο πρωθυπουργός αποκάλυψε ότι το Υπουργείο Εξωτερικών ετοιμάζει τον οδικό χάρτη της πρωτοβουλίας. «Η Ελλάδα παραμένει ανοιχτή σε κάθε διάλογο, υπό έναν και μόνο απαράβατο όρο: τον απόλυτο σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας», τόνισε, υπογραμμίζοντας ότι μόνο έτσι μπορούν να οικοδομηθούν σχέσεις εμπιστοσύνης και σταθερότητας στην περιοχή.