Μέτρα για το στεγαστικό: Ποιοι είναι οι κερδισμένοι, οι εξαγγελίες Μητσοτάκη

Στο επίκεντρο της κυβερνητικής ατζέντας παραμένει το στεγαστικό ζήτημα, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να ανακοινώνει από το βήμα της Βουλής, κατά τη συζήτηση για τον Προϋπολογισμό, ένα νέο πακέτο έξι παρεμβάσεων που στοχεύει άμεσα στην αύξηση της προσφοράς κατοικιών για μακροχρόνια ενοικίαση. Η φιλοσοφία των μέτρων βασίζεται σε ένα «μείγμα κινήτρων και περιορισμών», το οποίο απευθύνεται τόσο σε ιδιοκτήτες όσο και σε κατασκευαστές, με σαφή στόχο να «ανοίξουν» στην αγορά χιλιάδες ακίνητα που σήμερα παραμένουν κλειστά, αναξιοποίητα ή δεσμευμένα στη βραχυχρόνια μίσθωση. Η κυβέρνηση αναγνωρίζει ότι η πίεση στα ενοίκια, ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα και στις τουριστικά επιβαρυμένες περιοχές, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με επιδόματα στους ενοικιαστές. Αντιθέτως, η στρατηγική στρέφεται πλέον στη δομική ενίσχυση της προσφοράς, με παρεμβάσεις που επιχειρούν να αλλάξουν τη χρήση των ακινήτων και να καταστήσουν τη μακροχρόνια μίσθωση οικονομικά ελκυστική.

Κεντρικός πυλώνας του σχεδίου είναι το νέο, εκτεταμένο πρόγραμμα ανακαίνισης κατοικιών, συνολικού προϋπολογισμού 400 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα προβλέπει επιδότηση που μπορεί να φτάσει έως και το 90% του κόστους των εργασιών, με ανώτατο ποσό ενίσχυσης τις 36.000 ευρώ ανά ακίνητο. Στόχος είναι η αναβάθμιση παλαιών, κλειστών ή υποβαθμισμένων διαμερισμάτων, ώστε να επιστρέψουν στην αγορά ως λειτουργικές κατοικίες. Τα εισοδηματικά κριτήρια ορίζονται στις 35.000 ευρώ για ζευγάρια, με προσαύξηση 5.000 ευρώ για κάθε παιδί, ώστε να καλυφθεί ένα ευρύ φάσμα νοικοκυριών.

Ιδιαίτερη κοινωνική στόχευση έχει και το μέτρο της επιστροφής δύο ενοικίων ετησίως σε συγκεκριμένες κατηγορίες εργαζομένων. Περίπου 50.000 εκπαιδευτικοί, νοσηλευτές και γιατροί που υπηρετούν εκτός Αττικής και Θεσσαλονίκης θα λαμβάνουν επιστροφή δύο μισθωμάτων, ανεξαρτήτως εισοδήματος. Το μέτρο λειτουργεί αφενός ως στεγαστική διευκόλυνση και αφετέρου ως κίνητρο παραμονής σε περιοχές με σοβαρά προβλήματα στελέχωσης βασικών δημόσιων υπηρεσιών. Στο ίδιο πνεύμα εντάσσεται και η αξιοποίηση δημοτικών και κρατικών κτιρίων σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές. Η κυβέρνηση σχεδιάζει την αναβάθμιση ανενεργών ή υποβαθμισμένων δημόσιων ακινήτων, τα οποία θα μετατρέπονται σε κατοικίες για τη στέγαση δημοσίων υπαλλήλων, μειώνοντας την εξάρτησή τους από την ιδιωτική αγορά και περιορίζοντας τις πιέσεις στα τοπικά ενοίκια.

Σημαντικές αλλαγές φέρνει και το νέο «φρένο» στη βραχυχρόνια μίσθωση. Οι περιορισμοί που ισχύουν ήδη σε περιοχές της Αθήνας επεκτείνονται και στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, ενώ προβλέπεται ότι ακίνητα που αλλάζουν ιδιοκτησία σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη θα διαγράφονται αυτόματα από το Μητρώο Βραχυχρόνιας Διαμονής. Η στόχευση είναι σαφής: να αποτραπεί η περαιτέρω απορρόφηση κατοικιών από την τουριστική χρήση και να διοχετευθεί μεγαλύτερο μέρος του αποθέματος στη μακροχρόνια ενοικίαση.

Παράλληλα, θεσπίζεται νέο πλαίσιο κινήτρων για τις κατασκευαστικές εταιρείες, με έμφαση στην προσιτή κατοικία. Οι εταιρείες θα μπορούν να ανεγείρουν ή να μετατρέπουν κτίρια αποκλειστικά για μακροχρόνια μίσθωση διάρκειας τουλάχιστον δέκα ετών, με φορολογικά οφέλη και δυνατότητα έκπτωσης των μισθωμάτων από τον φόρο εισοδήματος. Τα ανώτατα όρια ενοικίων θα καθορίζονται κεντρικά, ώστε να διασφαλίζεται ότι οι κατοικίες αυτές θα παραμένουν οικονομικά προσβάσιμες.

Το έκτο μέτρο αφορά την ενεργοποίηση ανενεργών, εγκαταλελειμμένων ή ημιτελών κτισμάτων. Μέσω νέων πολεοδομικών ρυθμίσεων του ΥΠΕΝ, τα ακίνητα αυτά θα μπορούν να ενταχθούν σε καθεστώς ιδιωτικών επενδύσεων με φορολογικά κίνητρα, επιδιώκοντας να μετατραπεί ένα «νεκρό» απόθεμα σε λειτουργικές κατοικίες. Σε πρώτη φάση, τρεις παρεμβάσεις εκτιμάται ότι θα έχουν ταχύτερο αντίκτυπο στους πολίτες: η γενναία επιδότηση ανακαινίσεων, η επιστροφή δύο ενοικίων σε κρίσιμες επαγγελματικές ομάδες και οι νέοι περιορισμοί στη βραχυχρόνια μίσθωση.