Θεραπεία καρκίνου του μαστού: Η έρευνα που δίνει ελπίδα σε χιλιάδες γυναίκες

Ο καρκίνος του μαστού παραμένει μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της σύγχρονης ιατρικής. Στην Ελλάδα, περισσότερες από 1.500 γυναίκες χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους από τη νόσο, παρά τη σημαντική πρόοδο στη διάγνωση και τις θεραπείες. Μέσα σε αυτό το απαιτητικό τοπίο, ένας Έλληνας επιστήμονας βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της παγκόσμιας ερευνητικής προσπάθειας για την ανάπτυξη πιο ακριβών και αποτελεσματικών θεραπευτικών επιλογών. Ο Θεόδωρος Φουκάκης, γεννημένος στην Κρήτη, ξεκίνησε τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης. Σήμερα, είναι καθηγητής Ογκολογίας στο Karolinska Institutet στη Στοκχόλμη, ένα από τα σημαντικότερα ερευνητικά κέντρα στον κόσμο και θεσμικά συνδεδεμένο με την απονομή των βραβείων Νόμπελ. Η πορεία του δεν αποτελεί μόνο επιστημονική εξέλιξη. Είναι μια διαδρομή συνεχούς προσπάθειας στην υπηρεσία των γυναικών που αντιμετωπίζουν μια από τις πιο σύνθετες και συχνά απρόβλεπτες μορφές καρκίνου.

Το κεντρικό πεδίο της έρευνάς του είναι η εξατομικευμένη θεραπεία. Εδώ και χρόνια, η ογκολογία δεν αντιμετωπίζει πλέον τον καρκίνο ως μία ενιαία ασθένεια, αλλά ως ένα σύνολο πολλών διαφορετικών μορφών, με διαφορετική βιολογική συμπεριφορά. «Ο ίδιος όγκος μπορεί να αντιδράσει εντελώς διαφορετικά από ασθενή σε ασθενή», εξηγεί ο καθηγητής. «Το πραγματικό ερώτημα δεν είναι μόνο ποια θεραπεία είναι διαθέσιμη, αλλά ποια είναι σωστή για τη συγκεκριμένη γυναίκα». Η ερευνητική ομάδα του στο Karolinska μελετά τα μοριακά και γενετικά χαρακτηριστικά κάθε όγκου. Μέσα από αυτή τη διαδικασία εντοπίζονται «βιοδείκτες» – συγκεκριμένα μοτίβα σε περίπου 30.000 γονίδια, τα οποία αποκαλύπτουν ποια θεραπεία έχει πιθανότητες να είναι αποτελεσματική και ποια όχι. Η σημασία αυτής της προσέγγισης δεν είναι θεωρητική. Στην πράξη, μπορεί να αποτρέψει χημειοθεραπείες που δεν θα φέρουν αποτέλεσμα και θα επιβαρύνουν τον οργανισμό, ενώ επιτρέπει την έγκαιρη επιλογή στοχευμένων θεραπειών που αυξάνουν το προσδόκιμο επιβίωσης και βελτιώνουν την ποιότητα ζωής.

«Έχουν εμφανιστεί πολλές νέες θεραπείες τα τελευταία χρόνια», σημειώνει ο Θεόδωρος Φουκάκης. «Το ζήτημα σήμερα δεν είναι μόνο τι έχουμε διαθέσιμο, αλλά σε ποιες γυναίκες λειτουργεί πραγματικά. Η ακριβής θεραπεία, για την ακριβή ασθενή, την ακριβή στιγμή». Παράλληλα, ο καθηγητής τονίζει κάτι εξίσου κρίσιμο: η έγκαιρη διάγνωση εξακολουθεί να είναι καθοριστική. «Οι γυναίκες πρέπει να κάνουν τακτικά μαστογραφία και να αυτοεξετάζονται. Η πρόληψη και η παρακολούθηση παραμένουν το πρώτο βήμα που σώζει ζωές». Από την Κρήτη στη Σουηδία, από τα αμφιθέατρα στα εργαστήρια αιχμής, η πορεία του Θεόδωρου Φουκάκη είναι μια ιστορία γνώσης που γίνεται πράξη. Όπως ο ίδιος επισημαίνει, κανένα επίτευγμα δεν είναι ατομικό: «Είναι συλλογική δουλειά. Της ομάδας, των συνεργατών μου, και των ασθενών που εμπιστεύονται την επιστήμη μας».

Η έρευνά του ανοίγει τον δρόμο για μια ογκολογία όπου κάθε ασθενής αντιμετωπίζεται ως μοναδική περίπτωση. Μια ιατρική που δεν στηρίζεται στην πιθανότητα, αλλά στη γνώση. Και μια επιστήμη που, πίσω από τα πολύπλοκα δεδομένα και τα εργαστηριακά διαγράμματα, έχει έναν απλό, βαθύ στόχο: να δώσει περισσότερη ζωή, με καλύτερη ποιότητα ζωής, σε κάθε γυναίκα που παλεύει με τον καρκίνο του μαστού.