Ζούκερμπεργκ δίκη: Ο επικεφαλής της Meta καλείται να καταθέσει για τις επιπτώσεις των social media στους νέους

Ο ιδρυτής του Facebook και επικεφαλής της Meta, Μαρκ Ζούκερμπεργκ, θα κληθεί να καταθέσει αυτοπροσώπως σε μια δίκη που χαρακτηρίζεται ήδη «ορόσημο» για τον τεχνολογικό κόσμο και τη σχέση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης με τη νεολαία. Η δικαστής του Ανώτερου Δικαστηρίου της κομητείας του Λος Άντζελες, Κάρολιν Κουλ, απέρριψε το αίτημα της Meta να απαλλαγεί ο Ζούκερμπεργκ από την υποχρέωση φυσικής παρουσίας, κρίνοντας ότι η κατάθεσή του είναι «ιδιαιτέρως σημαντική» για την κατανόηση των κατηγοριών περί αμέλειας. Η εντολή της αφορά επίσης τον Έβαν Σπίγκελ, διευθύνοντα σύμβουλο της Snap, και τον Άνταμ Μοσέρι, επικεφαλής του Instagram, που ανήκει στη Meta. Η υπόθεση προέκυψε από εκατοντάδες αγωγές γονέων και σχολικών περιφερειών, που ενώθηκαν σε μια συλλογική διαδικασία το 2022. Οι ενάγοντες υποστηρίζουν ότι οι εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης έχουν δημιουργήσει εθιστικές πλατφόρμες που βλάπτουν σοβαρά την ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων.

Οι γονείς κατηγορούν τις εταιρείες για ανεπαρκείς μηχανισμούς γονικού ελέγχου, ελλιπή μέτρα ασφάλειας και σχεδιασμό που ενθαρρύνει τη συνεχή παραμονή των χρηστών μέσω ειδοποιήσεων, αντιδράσεων και συστημάτων επιβράβευσης. Η δίκη αυτή αποτελεί μία από τις πρώτες που προχωρούν στο κύμα αγωγών κατά εταιρειών όπως η Meta, η Snap, η ByteDance (TikTok) και η Alphabet (YouTube/Google), οι οποίες αρνούνται κάθε ευθύνη. Οι τεχνολογικοί κολοσσοί επικαλούνται την ομοσπονδιακή νομοθεσία της δεκαετίας του 1990 (άρθρο 230 του Communications Decency Act), σύμφωνα με την οποία δεν ευθύνονται για περιεχόμενο που δημοσιεύεται από τρίτους χρήστες.

Ωστόσο, η δικαστής Κουλ έκρινε ότι το ζήτημα ξεπερνά το περιεχόμενο και αφορά τον ίδιο τον σχεδιασμό των πλατφορμών. Επομένως, η υπόθεση μπορεί να προχωρήσει για τις κατηγορίες αμέλειας και πρόκλησης σωματικής ή ψυχικής βλάβης, επισημαίνοντας ότι η προσωπική γνώση των διευθυνόντων συμβούλων για τους κινδύνους είναι κρίσιμη για την απόδειξη των ισχυρισμών. Η δικηγορική εταιρεία Beasley Allen, που εκπροσωπεί πολλούς από τους ενάγοντες, χαρακτήρισε την απόφαση «μεγάλη νίκη» για τις οικογένειες. «Ανυπομονούμε να φέρουμε τις εταιρείες και τα στελέχη τους ενώπιον του δικαστηρίου, ώστε να λογοδοτήσουν για τις βλάβες που προκάλεσαν σε αμέτρητα παιδιά», ανέφερε σε ανακοίνωσή της. Αντίθετα, η νομική ομάδα της Snap υποστήριξε ότι η απόφαση «δεν αφορά την ουσία των κατηγοριών» και δήλωσε βέβαιη ότι θα αποδείξει στο δικαστήριο πως οι ισχυρισμοί είναι «αβάσιμοι τόσο νομικά όσο και πραγματικά».

Η δίκη έρχεται σε μια περίοδο που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αντιμετωπίζουν εντεινόμενη νομική και πολιτική πίεση για τον ρόλο τους στη διαμόρφωση συμπεριφορών και συναισθημάτων των νέων. Ο ίδιος ο Ζούκερμπεργκ έχει καταθέσει επανειλημμένα στο Κογκρέσο, υποστηρίζοντας ότι η Meta «λαμβάνει σοβαρά υπόψη το ζήτημα» και έχει λάβει μέτρα για την προστασία των εφήβων. Παρ’ όλα αυτά, επιμένει ότι «η επιστημονική έρευνα δεν έχει αποδείξει άμεση αιτιώδη σχέση μεταξύ χρήσης των social media και επιδείνωσης της ψυχικής υγείας των νέων». Το Instagram, επιχειρώντας να περιορίσει τις ανησυχίες, έχει εφαρμόσει «λογαριασμούς εφήβων» με ενισχυμένα φίλτρα περιεχομένου, ενώ πρόσφατα πρόσθεσε ρυθμίσεις που αποκλείουν υλικό βάσει συστήματος ταξινόμησης παρόμοιου με τις κινηματογραφικές σημάνσεις. Οι γονείς μπορούν πλέον να επιλέγουν ακόμη αυστηρότερες παραμέτρους ελέγχου.

Παράλληλα, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε φέτος μέτρα που προβλέπουν απαγόρευση πρόσβασης σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης για παιδιά κάτω των 13 ετών, επιβεβαιώνοντας τη διεθνή ανησυχία για την επίδραση των ψηφιακών πλατφορμών σε ανήλικους χρήστες. Η δίκη του Λος Άντζελες αναμένεται να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τον τρόπο με τον οποίο οι αμερικανικές αρχές —και κατ’ επέκταση οι δυτικές κοινωνίες— θα αντιμετωπίζουν στο εξής τη σχέση ευθύνης ανάμεσα στις τεχνολογικές εταιρείες και τα εκατομμύρια νέων που χρησιμοποιούν καθημερινά τις πλατφόρμες τους.

Zuckerberg: “Research has not shown a causal link between using social media and young people having worse mental health outcomes“

Same vibe as tobacco execs in the 70s-80s saying research had not shown a causal link between smoking and lung cancer pic.twitter.com/t64s5abeI4

— Jonathan Shedler (@JonathanShedler) February 1, 2024