Υποχρεωτική πληρωμή ενοικίου μέσω τραπέζης: Αλλάζει ριζικά ο τρόπος καταβολής

Σε λιγότερο από τρεις εβδομάδες αλλάζει ριζικά ο τρόπος με τον οποίο θα καταβάλλονται τα ενοίκια στη χώρα, καθώς από το νέο έτος η καταβολή «στο χέρι» παύει ουσιαστικά να αναγνωρίζεται. Η μετάβαση στο υποχρεωτικό τραπεζικό σύστημα πληρωμών έχει ήδη προκαλέσει κύμα αποριών σε ιδιοκτήτες και ενοικιαστές, οι οποίοι περιμένουν τις τελικές διευκρινίσεις της Υπουργικής Απόφασης που θα εξειδικεύει τη διαδικασία. Αν και η ρύθμιση αφορά ουσιαστικά την πλήρη ιχνηλασιμότητα των συναλλαγών, στην πράξη δημιουργεί μια νέα πραγματικότητα στις μισθώσεις. Οι παραδοσιακές, ανεπίσημες πληρωμές με μετρητά παύουν να αναγνωρίζονται ως νόμιμη εξόφληση, με αποτέλεσμα και οι δύο πλευρές να χάνουν σημαντικά φορολογικά οφέλη αν συνεχίσουν τις παλιές πρακτικές.

Για τους εκμισθωτές που δεν θα εισπράττουν ενοίκια μέσω τραπεζικού λογαριασμού, χάνεται η έκπτωση 5% που αφορά τις δαπάνες συντήρησης και απόσβεσης του ακινήτου. Αντίστοιχα, οι ενοικιαστές που δε θα εμφανίζουν τραπεζική καταβολή χάνουν: το ετήσιο επίδομα ενοικίου (ίσο με έναν μηνιαίο μισθωτικό), οποιαδήποτε κρατική ενίσχυση συνδέεται με δηλωμένες μισθώσεις. Το υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ στοχεύουν στη δραστική μείωση των «μαύρων» συμφωνιών, οι οποίες αλλοιώνουν την πραγματική εικόνα της αγοράς. Είναι χαρακτηριστικό ότι πέρυσι το μέσο δηλωμένο μίσθωμα μετά βίας έφτανε τα 226 ευρώ, ενώ στις φετινές δηλώσεις κινήθηκε γύρω στα 450 ευρώ — τιμές ωστόσο εξαιρετικά χαμηλές σε σχέση με την πραγματικότητα των αστικών κέντρων. Παραμένει, ωστόσο, ανοιχτό το ερώτημα του ελέγχου: όταν μέρος του ενοικίου εξακολουθεί να δίνεται «εκτός συστήματος», οι μικρές αποκλίσεις δύσκολα εντοπίζονται. Το ίδιο ισχύει και για τις πιθανές πιέσεις προς τους ενοικιαστές, οι οποίοι μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με απαιτήσεις «υπέρβασης» του δηλωμένου μισθώματος υπό τον φόβο ανατιμήσεων.

Τι αλλάζει στην πράξη 

Ενόψει της ενεργοποίησης του νέου πλαισίου, η ΠΟΜΙΔΑ καταγράφει τις υποχρεώσεις που πρέπει να γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες, ενώ οι ενοικιαστές προσαρμόζονται στις νέες διαδικασίες.

1. Υποχρεωτική αναγραφή ΙΒΑΝ σε όλα τα νέα μισθωτήρια

Κάθε νέο ή ανανεωμένο συμβόλαιο πρέπει να περιλαμβάνει ρητά την υποχρέωση πληρωμής μέσω τραπέζης και τον αριθμό λογαριασμού του ιδιοκτήτη.

2. Ο λογαριασμός πρέπει να ανήκει στον εκμισθωτή

Από το 2026 δεν επιτρέπεται η καταβολή σε λογαριασμό τρίτου ή σε λογαριασμό διαχείρισης. Η πληρωμή πρέπει να καταχωρείται στον δικαιούχο του μισθώματος.

3. Δήλωση ΙΒΑΝ στην ΑΑΔΕ

Οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να δηλώνουν τον λογαριασμό τους ηλεκτρονικά, μέσω διαδικασίας που θα ενεργοποιηθεί με νέα εγκύκλιο.

4. Σε κοινό λογαριασμό, πρώτος δικαιούχος ο ιδιοκτήτης

Αν το ενοίκιο κατατίθεται σε κοινό λογαριασμό, το όνομα του εκμισθωτή πρέπει να εμφανίζεται πρώτο για να είναι εφικτός ο έλεγχος.

5. Πολλοί ιδιοκτήτες, πολλοί λογαριασμοί

Σε περιπτώσεις που το ακίνητο ανήκει σε περισσότερους συνιδιοκτήτες, κάθε δικαιούχος ορίζει τον δικό του λογαριασμό εκτός αν η επικείμενη Υπουργική Απόφαση επιτρέψει ενιαίο κοινό ΙΒΑΝ.

6. Όλα τα μισθώματα του έτους πρέπει να κατατίθενται έως 31/12

Για να μη χαθεί η έκπτωση, η τραπεζική εξόφληση όλων των μηνιαίων μισθωμάτων πρέπει να ολοκληρώνεται πριν από το τέλος του έτους.

7. Προστασία λογαριασμού — Το ζήτημα του ακατάσχετου

Το ακατάσχετο όριο των 1.250 ευρώ δεν καλύπτει αυτόματα τα ποσά από μισθώματα. Οι ιδιοκτήτες που επιθυμούν προστασία πρέπει να δηλώσουν λογαριασμό «περιοδικής πίστωσης» στην ΑΑΔΕ ως μοναδικό ακατάσχετο — και, σε περίπτωση κοινού λογαριασμού, η δήλωση πρέπει να γίνει από όλους τους συνδικαιούχους. Η μετάβαση σε πλήρως τραπεζικές συναλλαγές αποτελεί έναν από τους πιο μεγάλους μετασχηματισμούς στις μισθωτικές σχέσεις των τελευταίων ετών. Παρότι ο στόχος είναι η διαφάνεια και η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, η εφαρμογή του μέτρου δημιουργεί νέες ισορροπίες στη σχέση ιδιοκτήτη–ενοικιαστή. Το αν η αγορά θα προσαρμοστεί ομαλά ή αν θα υπάρξουν εντάσεις θα φανεί στην πράξη. Το βέβαιο είναι πως από το 2026 η έννοια του «νοικιού στο χέρι» περνά οριστικά στο παρελθόν.