Σκάνδαλο Καϊλή: «Στημένη η βαλίτσα με τα χρήματα. Είμαι θύμα του Belgiangate, απαιτώ δικαιοσύνη»

Τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα του σκανδάλου διαφθοράς που έμεινε γνωστό ως Qatargate, η υπόθεση που στιγμάτισε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξακολουθεί να βρίσκεται σε θεσμικό και δικαστικό κενό: η δίκη δεν έχει ακόμη οριστεί, οι διαδικασίες παραμένουν ανοιχτές και οι μέθοδοι που ακολούθησαν οι βελγικές αρχές συνεχίζουν να αποτελούν αντικείμενο δημόσιας αμφισβήτησης. Σε αποκλειστική συνέντευξη στο Euronews, η πρώην αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Εύα Καϊλή επανέρχεται με σκληρές αιχμές, ζητώντας «δικαιοσύνη» και υποστηρίζοντας ότι βρέθηκε στο επίκεντρο μιας υπόθεσης που –κατά την ίδια– «γράφηκε» επικοινωνιακά πριν κριθεί νομικά. Δηλώνει ότι υπήρξε επιλεκτική στοχοποίηση, ότι χρησιμοποιήθηκαν προβληματικές πρακτικές από τις αρχές και ότι υπήρξε συνεννόηση με μέσα ενημέρωσης για τη διαμόρφωση μιας εικόνας ενοχής.

Η Καϊλή επιμένει στην αθωότητά της και παρουσιάζει την περίπτωσή της ως προειδοποίηση για το πώς μπορεί να λειτουργήσει το σύστημα όταν «καταρρέει το τεκμήριο αθωότητας». Υποστηρίζει ότι φωτογραφίες, διαρροές και δημόσια αφήγηση συνέθεσαν ένα «σενάριο» που την καταδίκασε πολιτικά και κοινωνικά πριν ολοκληρωθεί οποιαδήποτε δικαστική διαδικασία. «Η δικαιοσύνη βασίζεται σε στοιχεία και γεγονότα», λέει, αντιπαραβάλλοντας την αρχική θύελλα της δημοσιότητας με αυτό που περιγράφει ως σημερινή δυνατότητα να «φανούν καθαρότερα» οι πραγματικές διαστάσεις. Η συνέντευξη αποκτά πρόσθετη επικαιρότητα επειδή, όπως σημειώνεται, το ενδιαφέρον των μέσων αναζωπυρώθηκε μετά από νέες συλλήψεις και ονομαστικές αναφορές υπόπτων σε άλλη υπόθεση που εξετάζεται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) και τη βελγική αστυνομία. Η ίδια συνδέει τη συγκυρία με ένα ευρύτερο μοτίβο: ισχυρίζεται ότι διαμορφώνεται εύκολα μια αφήγηση που «δείχνει» τον Νότο ως εγγενώς διεφθαρμένο, αφήνοντας να εννοηθεί ότι τέτοιες υποθέσεις προσφέρονται για πολιτική και επικοινωνιακή εργαλειοποίηση.

Στο φόντο όλων αυτών βρίσκεται η «εικόνα-σύμβολο» του σκανδάλου του 2022: η δημοσιοποίηση φωτογραφίας με βαλίτσα γεμάτη χαρτονομίσματα, εικόνα που έκανε τον γύρο του κόσμου και, όπως υποστηρίζει η Καϊλή, τη μετέτρεψε στο «πρόσωπο» της υπόθεσης. Εκείνη την περίοδο οι βελγικές αρχές προχώρησαν σε εφόδους σε σειρά σημείων, μεταξύ των οποίων και η κατοικία της στις Βρυξέλλες, ενώ συνελήφθησαν και πρόσωπα από το στενό της περιβάλλον. Οι εισαγγελικές και αστυνομικές αρχές είχαν τότε περιγράψει ένα πλέγμα φερόμενης επιρροής και παράνομου lobbying, με αναφορές σε μεγάλα ποσά και σε εμπλοκή τρίτων χωρών εκτός ΕΕ. Από την άλλη πλευρά, χώρες που αναφέρθηκαν σε εκείνες τις καταγγελίες έχουν επανειλημμένα αρνηθεί τους ισχυρισμούς.

Η Καϊλή επιμένει ότι δεν είχε προσωπική σχέση με τα χρήματα που βρέθηκαν στο σπίτι της και αποδίδει την ευθύνη αλλού, επαναφέροντας τον ισχυρισμό ότι οι εξελίξεις την εγκλώβισαν σε ένα αφήγημα που δεν αντιστοιχεί –όπως λέει– στην πραγματικότητα. Στο ίδιο πλαίσιο, δηλώνει ότι ο ρόλος της ως αντιπροέδρου περιλάμβανε θεσμική εντολή επαφών με χώρες του Κόλπου, επικαλούμενη εσωτερική αλληλογραφία ως τεκμήριο ότι οι επαφές αυτές δεν ήταν προσωπική πρωτοβουλία αλλά μέρος υπηρεσιακής αποστολής. Ταυτόχρονα, αναδεικνύει μια δεύτερη, εξίσου κρίσιμη διάσταση: την πορεία της έρευνας. Επισημαίνει ότι η υπόθεση γνώρισε «αναποδιές» και ότι πρόσωπα-κλειδιά αποχώρησαν ή παραιτήθηκαν, γεγονός που, κατά την ίδια, εγείρει ερωτήματα για τη συνοχή και την ορθότητα των διαδικασιών. Κάνει ειδική μνεία στη μακρά προδικασία, στις αμφισβητήσεις γύρω από τον τρόπο άρσης της ασυλίας της και στη χρονική στιγμή διαρροών που, όπως υποστηρίζει, δεν μοιάζουν με «τυπικές» δημοσιογραφικές αποκαλύψεις, αλλά με συντονισμένη προετοιμασία δημοσιευμάτων.

Η πιο βαριά αιχμή της αφορά ακριβώς αυτό: ότι υπήρξε στενή επαφή εισαγγελικών και αστυνομικών κύκλων με δημοσιογράφους, σε βαθμό που –κατά την εκδοχή της– να προετοιμάζονται τίτλοι, κεντρικές γραμμές και «σκηνοθεσία» πριν καν κινηθεί ουσιαστικά η υπόθεση. Πρόκειται, όπως λέει, όχι για αποσπασματικές διαρροές αλλά για «προ-ορχήστρωση». Η βελγική εισαγγελία, σύμφωνα με το δημοσίευμα, δεν απάντησε σε σχετικό αίτημα σχολιασμού.

Το διακύβευμα, πάντως, ξεπερνά το προσωπικό της αφήγημα. Το Qatargate –είτε αποδειχθεί στο σύνολό του όπως περιγράφηκε αρχικά είτε προκύψουν σοβαρές αστοχίες στη διαδικασία– παραμένει ένα τραύμα για την αξιοπιστία των ευρωπαϊκών θεσμών. Από τη μία, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ανάγκη να αποδείξει ότι μπορεί να ελέγχει αυστηρά τη διαφάνεια και να αντιμετωπίζει τη διαφθορά χωρίς εξαιρέσεις. Από την άλλη, η ίδια η θεσμική της νομιμοποίηση προϋποθέτει ότι οι έρευνες διεξάγονται με κανόνες, αναλογικότητα και σεβασμό στο τεκμήριο αθωότητας. Η Καϊλή, μιλώντας σήμερα, επιχειρεί να επανατοποθετήσει την υπόθεσή της όχι μόνο ως προσωπική μάχη, αλλά ως πολιτική προειδοποίηση: ότι αν «σπάσει» η ισορροπία ανάμεσα στην καταπολέμηση της διαφθοράς και στη δίκαιη διαδικασία, τότε πλήττεται η ίδια η ιδέα ενός ασφαλούς, προβλέψιμου θεσμικού πλαισίου για όσους υπηρετούν την ευρωπαϊκή πολιτική.