Ρομπ Γέτεν: Ο νεότερος πρωθυπουργός στην ιστορία της Ολλανδίας

Η Ολλανδία γύρισε σελίδα. Το κεντρώο κόμμα D66, υπό την ηγεσία του 38χρονου Ρομπ Γέτεν, αναδείχθηκε πρώτο στις εθνικές εκλογές, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του πρακτορείου ειδήσεων ANP. Με την καταμέτρηση σχεδόν ολοκληρωμένη, το κόμμα εξασφάλισε καθαρό προβάδισμα έναντι του ακροδεξιού Κόμματος της Ελευθερίας (PVV) του Γκερτ Βίλντερς, αποδεικνύοντας ότι η ολλανδική κοινωνία επέλεξε τελικά τον δρόμο της μετριοπάθειας και της σταθερότητας. Η εκλογική αναμέτρηση χαρακτηρίστηκε από τον Τύπο ως «πολιτικό θρίλερ», καθώς μέχρι αργά το βράδυ της Τετάρτης τα δύο κόμματα εναλλάσσονταν στην πρώτη θέση. Όμως, η τελική επικράτηση του D66 κρίθηκε αδιαμφισβήτητη. Ο Γέτεν, ένας από τους νεότερους και πιο φιλοευρωπαίους πολιτικούς της χώρας, αναλαμβάνει τώρα τον δύσκολο ρόλο σχηματισμού κυβέρνησης σε ένα κοινοβούλιο κατακερματισμένο και πολυκομματικό. Ο νέος ηγέτης υπόσχεται μια «πράσινη και προοδευτική» Ολλανδία, εστιάζοντας στη στέγαση, την κλιματική μετάβαση και τη συνεργασία εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι διερευνητικές του επαφές με τα άλλα κόμματα αναμένεται να ξεκινήσουν άμεσα — μια διαδικασία που παραδοσιακά διαρκεί εβδομάδες ή και μήνες στη Χάγη.

Αν ο Ρομπ Γέτεν καταφέρει να σχηματίσει κυβέρνηση, θα γίνει ο πρώτος ανοιχτά ομοφυλόφιλος πρωθυπουργός της Ολλανδίας. Παρότι ο ίδιος δεν έχει κάνει την προσωπική του ζωή μέρος της πολιτικής του ταυτότητας, έχει μιλήσει δημόσια για την ανάγκη αποδοχής και ισότητας. Το 2019, σε ένα βίντεο που είχε συγκινήσει τη χώρα, διάβαζε τα ομοφοβικά μηνύματα που δεχόταν στα κοινωνικά δίκτυα, εξηγώντας γιατί η «Διεθνής Ημέρα κατά της Ομοφοβίας» εξακολουθεί να έχει σημασία. Γεννημένος στη μικρή επαρχιακή πόλη Μπράμπαντ, ο Γέτεν περιγράφει τον εαυτό του ως «σπασίκλα της πολιτικής». Ξεκίνησε να ασχολείται με τα κοινά σε νεαρή ηλικία, εργάστηκε για λίγο στην εταιρεία ProRail του ολλανδικού σιδηροδρομικού δικτύου και το 2017 εξελέγη βουλευτής. Σε σύντομο χρονικό διάστημα αναδείχθηκε σε υπουργό Κλίματος, υπηρετώντας υπό τον Μαρκ Ρούτε, τον μακροβιότερο πρωθυπουργό της χώρας.

Η πορεία του, ωστόσο, δεν υπήρξε ανέφελη. Το 2023 οδήγησε τη D66 σε μια εκλογική αποτυχία, με το κόμμα να κατακτά μόλις εννέα έδρες. Κριτικοί τον αποκαλούσαν τότε «Ρομπότ Γέτεν», θεωρώντας τον άκαμπτο και ψυχρό στις τηλεοπτικές εμφανίσεις. Δύο χρόνια αργότερα, η εικόνα αυτή έχει αλλάξει ριζικά: ο νέος ηγέτης εμφανίζεται σιγουρότερος, πιο εξωστρεφής και επικοινωνιακός, οδηγώντας το κόμμα του σε μια εντυπωσιακή επιστροφή. Η φράση «Το Ρομπότ Γέτεν έγινε πρωθυπουργός!» που του απηύθυνε χαμογελώντας ένας δημοσιογράφος το βράδυ των εκλογών, έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Μερικές φορές η πολιτική φέρνει πολύ παράξενα πράγματα», απάντησε εκείνος, με ένα χαμόγελο που φανέρωνε την ικανοποίηση της δικαίωσης.

Οι πολιτικοί του φίλοι τον χαρακτηρίζουν «μίνι Μαρκ Ρούτε», παραπέμποντας στο ύφος του προκατόχου του που σήμερα ηγείται του ΝΑΤΟ: ρεαλιστής, ψύχραιμος, συγκρατημένος. «Ο Ρούτε είναι φλύαρος, ο Γέτεν λίγο πιο σιωπηλός», σχολίασε χαριτολογώντας ο συνάδελφός του Ρόι Κράμερ. Το μεγάλο του στοίχημα, πάντως, είναι η στεγαστική κρίση, καθώς η Ολλανδία αντιμετωπίζει έλλειμμα περισσότερων από 400.000 κατοικιών. Ο Γέτεν έχει δεσμευθεί να «χτίσει δέκα νέες πόλεις», προκειμένου να απορροφήσει την εκρηκτική ζήτηση και να περιορίσει το κόστος ζωής, που πλήττει ιδιαίτερα τους νέους. Παράλληλα, θέλει να αναζωογονήσει την πράσινη πολιτική, με στόχο μηδενικές εκπομπές άνθρακα ως το 2050.

Ο Γέτεν εκπροσωπεί τη νέα γενιά της ολλανδικής πολιτικής, που απορρίπτει τον λαϊκισμό και επιδιώκει τη σύνθεση. Η καμπάνια του βασίστηκε στην ψυχραιμία, τον διάλογο και τον επαγγελματισμό, με ακριβή οργάνωση και καθαρά μηνύματα. Παρότι μια ατυχής φράση για την πριγκίπισσα Αμαλία κατά τη διάρκεια προεκλογικής εκδήλωσης του προκάλεσε προσωρινό σάλο, το περιστατικό δεν φαίνεται να επηρέασε την εκλογική του δυναμική.  Συγκεκριμένα, μιλώντας για τη στρατιωτική εκπαίδευση των νέων Ολλανδών, είπε αστειευόμενος: «Νομίζω πως ο καλύτερος τρόπος να προωθήσουμε τη στρατιωτική εκπαίδευση είναι να μπορεί κανείς να εκπαιδευτεί μαζί με την πριγκίπισσα Αμαλία. Στοιχηματίζω ότι μερικοί από εσάς εδώ μέσα θα το βρίσκατε ενδιαφέρον». Ο συντονιστής της συζήτησης τον διέκοψε αμέσως ρωτώντας: «Τι είδους σεξιστικό σχόλιο είναι αυτό;» Ο Γέτεν παραδέχθηκε αργότερα ότι η φράση ήταν ακατάλληλη και ζήτησε συγγνώμη, τονίζοντας πως δεν είχε πρόθεση να προσβάλει κανέναν. Σήμερα, η Ολλανδία βρίσκεται μπροστά σε μια μεταβατική περίοδο: μετά τα χρόνια της πόλωσης, αναζητά ξανά την ισορροπία και την ευρωπαϊκή της ταυτότητα. Ο Ρομπ Γέτεν υπόσχεται να την οδηγήσει εκεί — με όπλα του τη μεθοδικότητα, τη νεανική του ενέργεια και ένα όραμα που συνδυάζει πραγματισμό και προοδευτισμό.