Rafale Ουκρανία: Ιστορική συμφωνία Ζελένσκι – Μακρόν

Η υπογραφή της συμφωνίας ανάμεσα στον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και τον Εμανουέλ Μακρόν στο Παρίσι ήρθε να επιβεβαιώσει ότι η Ουκρανία εισέρχεται σε μια νέα φάση στρατιωτικού εκσυγχρονισμού, με αιχμή του δόρατος την απόκτηση 100 γαλλικών Rafale. Η επίσκεψη του Ουκρανού προέδρου στη Γαλλία δεν περιορίστηκε σε μια ακόμη διπλωματική στάση, αλλά εξελίχθηκε σε ένα καθοριστικό γεγονός για τη μελλοντική αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης. Ο Ζελένσκι ανακοίνωσε από το Παρίσι την πρόθεση της χώρας του να προχωρήσει στην παραγγελία των αεροσκαφών, ενώ στην κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Μακρόν μπήκαν οι υπογραφές σε ένα συμφωνητικό που χαρακτηρίστηκε από γαλλικής πλευράς «ιστορικό». Η συμφωνία αφορά ένα ευρύ πλέγμα αμυντικών προμηθειών, με στόχο την ενίσχυση της ουκρανικής αεράμυνας απέναντι στις συνεχείς ρωσικές επιθέσεις.

Η γαλλική κυβέρνηση έκανε λόγο για μια συνολική στρατηγική προσέγγιση, η οποία δεν περιορίζεται στα Rafale και στα μαχητικά Mirage που ήδη παραδίδονται, αλλά περιλαμβάνει σύγχρονα συστήματα πυραυλικής άμυνας, τεχνολογία drone νέας γενιάς και εξειδικευμένο οπλισμό που θα επιτρέψει στο Κίεβο να αντεπεξέλθει στις καθημερινές, εξαιρετικά φονικές επιθέσεις της Μόσχας. Το Παρίσι θεωρεί ότι η ευρωπαϊκή ασφάλεια περνάει υποχρεωτικά μέσα από την ενίσχυση της Ουκρανίας, μια θέση που ο Μακρόν διατυπώνει σταθερά τους τελευταίους μήνες, προβάλλοντας την ανάγκη η Ευρώπη να αναλάβει ενεργότερο ρόλο στην άμυνα της ηπείρου.

Σύμφωνα με τις γαλλικές αρχές, η παρουσίαση προς τον Ζελένσκι των Rafale και των συστημάτων που τα συνοδεύουν υπήρξε κομβικό σημείο της επίσκεψης. Η Ουκρανία επιδιώκει να εγκαταλείψει το σοβιετικό μοντέλο αεροπορίας και να ευθυγραμμιστεί πλήρως με τα δυτικά πρότυπα, διαμορφώνοντας μια πολεμική δύναμη που θα μπορεί να επιχειρεί αυτόνομα και με υψηλά επίπεδα αποτροπής, τόσο κατά τη διάρκεια του πολέμου όσο και στη μεταπολεμική περίοδο. Η κίνηση αυτή εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πρόγραμμα εκσυγχρονισμού που περιλαμβάνει, επίσης, την εμβάθυνση της συνεργασίας με τη Σουηδία για τα Gripen, για τα οποία ο Ουκρανός πρόεδρος έχει ήδη υπογράψει επιστολή προθέσεων.

Η ανάρτηση του Εμανουέλ Μακρόν στο Χ, συνοδευόμενη από τη φράση «Μεγάλη Ημέρα», δεν ήταν τυχαία. Ο Γάλλος πρόεδρος θέλησε να υπογραμμίσει ότι η συμφωνία δεν αποτελεί μόνο ενίσχυση της Ουκρανίας, αλλά και απόδειξη της ικανότητας της γαλλικής αμυντικής βιομηχανίας να ανταποκρίνεται στις γεωπολιτικές ανάγκες της Ευρώπης. Η Γαλλία αναδεικνύεται σε κυρίαρχο προμηθευτή της ουκρανικής αεράμυνας, με τρόπο που μετατοπίζει σταδιακά το κέντρο βάρους της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας προς το Παρίσι. Πρόκειται για μια εξέλιξη που ενισχύει το ευρωπαϊκό αφήγημα περί απαγκίστρωσης από την υπερβολική εξάρτηση από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ειδικά σε μια περίοδο κατά την οποία η Ουάσιγκτον βρίσκεται σε εκλογικό κύκλο με ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα.

Η επίσκεψη Ζελένσκι στη Γαλλία περιελάμβανε και δύο ακόμη σημαντικές πτυχές. Η πρώτη ήταν η συμμετοχή στο γαλλο-ουκρανικό forum για τα drones, μια τεχνολογία που έχει εξελιχθεί στο πιο κρίσιμο εργαλείο του σύγχρονου πολέμου. Το Κίεβο υπολογίζει ότι μέσα στη χρονιά θα χρησιμοποιήσει περισσότερα από 4,5 εκατομμύρια μη επανδρωμένα συστήματα, τα οποία θεωρεί ότι ευθύνονται για το μεγαλύτερο μέρος των καταστροφών στις ρωσικές θέσεις. Παράλληλα, καταρρίπτουν καθημερινά τα ρωσικά Shahed που εκτοξεύονται εναντίον ουκρανικών πόλεων, γεγονός που καθιστά τη βιομηχανία drones μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες στον κόσμο. Το δεύτερο στοιχείο ήταν η επίσκεψη στο Μον Βαλεριέν, όπου λειτουργεί το στρατηγείο της λεγόμενης «πολυεθνικής δύναμης Ουκρανία». Η δομή αυτή, που έχει δημιουργηθεί από τη συμμαχία των 35 «πρόθυμων» χωρών, προετοιμάζεται για την ανάπτυξη δυνάμεων σε περίπτωση συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός και διαμόρφωσης ενός πλαισίου ασφαλείας για την επόμενη μέρα. Η γαλλική πλευρά υποστηρίζει ότι το στρατηγείο είναι ήδη επιχειρησιακά ώριμο, στοιχείο που δείχνει ότι οι διεθνείς συζητήσεις για το μέλλον της Ουκρανίας δεν περιορίζονται στις ανάγκες του παρόντος πολέμου, αλλά προχωρούν και σε επίπεδο θεσμικών εγγυήσεων.

Η συνολική εικόνα που προκύπτει από τη συμφωνία είναι ότι η Ουκρανία στρέφεται αποφασιστικά προς ένα δυτικό αμυντικό μοντέλο, ενώ η Γαλλία αναλαμβάνει έναν ιδιαίτερα ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση των νέων ευρωπαϊκών ισορροπιών. Η αγορά των 100 Rafale αποτελεί πολύ περισσότερα από μια απλή στρατιωτική προμήθεια. Είναι η επιβεβαίωση ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει αναγκάσει την Ευρώπη να επανεξετάσει θεμελιώδεις παραδοχές για την ασφάλειά της και να κινηθεί πιο αποφασιστικά προς μια στρατηγική αυτονομία που δεν υπήρχε ποτέ σε τέτοιο βαθμό. Για το Κίεβο, η συμφωνία αποτελεί μια έμπρακτη απόδειξη ότι η Δύση δεν περιορίζεται σε δηλώσεις στήριξης, αλλά επενδύει σε μακροπρόθεσμη αναδιάρθρωση της ουκρανικής άμυνας. Για το Παρίσι, είναι μια ευκαιρία να πρωταγωνιστήσει σε μια στιγμή που η Ευρώπη επιζητά ηγεσία. Και για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, το νέο κεφάλαιο στις σχέσεις Γαλλίας–Ουκρανίας δείχνει ότι η ασφάλεια της ηπείρου δεν είναι πλέον αφηρημένη έννοια, αλλά μια συστηματική διαδικασία που απαιτεί αποφάσεις, πόρους και διαρκή πολιτική βούληση.