Ντοκιμαντέρ για “17 Νοέμβρη”: Να μην πάρει κρατική χρηματοδότηση λένε σύλλογοι θυμάτων

Έντονη πολιτική, κοινωνική και θεσμική αντιπαράθεση έχει προκαλέσει το ντοκιμαντέρ «17 Νοέμβρη: Άνοδος και Πτώση» του Αλέξη Παπαχελά, που προβάλλεται από τον ΣΚΑΪ, με επίκεντρο τη συμμετοχή καταδικασμένων μελών της τρομοκρατικής οργάνωσης και την απόφαση ανάκλησης της κρατικής χρηματοδότησής του από το ΕΚΚΟΜΕΔ. Στο επίκεντρο της διαμάχης βρίσκονται οι συγγενείς των θυμάτων της 17 Νοέμβρη, οι οποίοι δηλώνουν κατηγορηματικά αντίθετοι στη δημόσια και, κυρίως, κρατικά χρηματοδοτούμενη προβολή προσώπων όπως ο Δημήτρης Κουφοντίνας. Οι Σύλλογοι Αλληλεγγύης στα Θύματα Τρομοκρατίας «Θάνος Αξαρλιάν» και «Ως Εδώ» ξεκαθαρίζουν ότι δεν αμφισβητούν τη δημοσιογραφική έρευνα ως τέτοια, αλλά απορρίπτουν τη λογική της «πολυφωνίας» όταν αυτή, όπως υποστηρίζουν, οδηγεί σε ηθική εξίσωση θυτών και θυμάτων.

Οι συγγενείς των θυμάτων υπογραμμίζουν ότι η απόσυρση της κρατικής χρηματοδότησης δεν συνιστά λογοκρισία, αλλά αυτονόητη θεσμική επιλογή: το κράτος, όπως σημειώνουν, δεν μπορεί να χρηματοδοτεί έργα που δίνουν βήμα σε αμετανόητους καταδικασμένους τρομοκράτες, οι οποίοι επί δεκαετίες επέβαλαν τη φωνή τους με τη βία. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά, «δεν ζητήσαμε να απαγορευτεί το ντοκιμαντέρ, αλλά να μη χρηματοδοτηθεί με δημόσιο χρήμα».

Η επιστολή των συγγενών προς το ΕΚΚΟΜΕΔ αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα για την ανάκληση της αρχικής απόφασης χρηματοδότησης. Η εξέλιξη αυτή προκάλεσε την έντονη αντίδραση του ιδιοκτήτη του ΣΚΑΪ, Γιάννη Αλαφούζου, ο οποίος σε επιστολή του προς τη διοίκηση του φορέα έκανε λόγο για «απόπειρα προληπτικής λογοκρισίας» και για πρωτοφανή παρέμβαση στο περιεχόμενο ενός έργου ιστορικής καταγραφής. Παράλληλα, ο ΣΚΑΪ ανακοίνωσε ότι αποσύρει και δεύτερο αίτημα χρηματοδότησης, που αφορούσε άλλο ντοκιμαντέρ. Σαφή θέση πήρε και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης, ο οποίος τόνισε ότι δεν τίθεται ζήτημα λογοκρισίας, καθώς κανείς δεν εμποδίζει την προβολή του έργου. Όπως υπογράμμισε, το ζήτημα αφορά αποκλειστικά το αν το κράτος οφείλει ή όχι να χρηματοδοτήσει μια συγκεκριμένη παραγωγή, ειδικά όταν εκφράζεται τόσο έντονη αντίθεση από ανθρώπους που έχουν βιώσει την τρομοκρατία στο πιο σκληρό της πρόσωπο.

Παρέμβαση έκανε και ο ίδιος ο Αλέξης Παπαχελάς, ο οποίος αναγνώρισε δημόσια τον πόνο των συγγενών των θυμάτων, επιμένοντας ωστόσο ότι ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ οφείλει να καταγράφει όλες τις πλευρές και όλους τους πρωταγωνιστές. Όπως δήλωσε, η ιστορική αλήθεια συχνά απαιτεί δύσκολες και επώδυνες αποφάσεις και δεν μπορεί να προεξοφλείται ή να κρίνεται πριν ακόμη παρουσιαστεί το τελικό αποτέλεσμα. Παράλληλα, εξέφρασε την επιθυμία του για έναν ήσυχο και ειλικρινή διάλογο με τους συγγενείς, μακριά από την ένταση της δημόσιας αντιπαράθεσης. Στον αντίποδα, έντονη ανησυχία εξέφρασε και ο Σύνδεσμος Ανεξάρτητων Παραγωγών Οπτικοακουστικών Έργων (ΣΑΠΟΕ), ο οποίος χαρακτήρισε την απόφαση του ΕΚΚΟΜΕΔ παράνομη και επικίνδυνη για την ελευθερία της έκφρασης και της δημοσιογραφικής έρευνας. Ο ΣΑΠΟΕ προειδοποιεί ότι τέτοιες πρακτικές ανοίγουν δρόμο για ευρύτερες λογοκριτικές παρεμβάσεις στον χώρο της τέχνης και της τεκμηρίωσης.