Νομοσχέδιο για μετανάστες: Αυστηροποιείται το πλαίσιο για τις ΜΚΟ

Αναρτήθηκε στην πλατφόρμα opengov.gr το σχέδιο νόμου του Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου με τίτλο «Προώθηση Πολιτικών Νόμιμης Μετανάστευσης», σηματοδοτώντας μια συνολική αναμόρφωση του πλαισίου νόμιμης εισόδου, παραμονής και απασχόλησης πολιτών τρίτων χωρών στη χώρα. Στόχος του νομοσχεδίου είναι η δημιουργία ενός σύγχρονου, αποτελεσματικού και ελεγχόμενου συστήματος νόμιμης μετανάστευσης, το οποίο λειτουργεί αφενός ως ανάχωμα στην παράνομη μετανάστευση και αφετέρου ως εργαλείο κάλυψης πραγματικών αναγκών της ελληνικής οικονομίας, χωρίς να διακυβεύεται η κοινωνική συνοχή και η δημόσια ασφάλεια. Το προτεινόμενο θεσμικό πλαίσιο παρεμβαίνει σε όλα τα στάδια της αδειοδοτικής διαδικασίας, με κεντρικό άξονα τη δραστική μείωση της γραφειοκρατίας και την επιτάχυνση της εξυπηρέτησης των νομίμως διαμενόντων πολιτών τρίτων χωρών. Εισάγεται, για πρώτη φορά, η έννοια της αυτόματης ανανέωσης για «ασφαλείς» κατηγορίες αδειών διαμονής –όπως η εξαρτημένη εργασία– με μοναδική επιφύλαξη λόγους δημόσιας τάξης και ασφάλειας. Παράλληλα, θεσπίζεται ελάχιστη διάρκεια ισχύος δύο ετών για κάθε άδεια διαμονής, ώστε να εξαλειφθεί το φαινόμενο έκδοσης τίτλων που λήγουν σχεδόν ταυτόχρονα με την παραλαβή τους.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στον τομέα της απασχόλησης. Οι διαδικασίες μετάκλησης εργαζομένων από τρίτες χώρες απλοποιούνται, τα στάδια μειώνονται και εισάγεται μεγαλύτερη ευελιξία στην αλλαγή εργοδότη, ενώ θεσπίζεται ελάχιστο ηλικιακό όριο για τη συμμετοχή στο σύστημα. Στο νέο πλαίσιο εντάσσονται πλέον και οι Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης ως δυνητικοί εργοδότες, ενώ προβλέπεται ειδική διαδικασία «fast track» για εργαζομένους που απασχολούνται σε μεγάλα δημόσια έργα και στρατηγικές επενδύσεις, προκειμένου να αποφεύγονται καθυστερήσεις που επηρεάζουν κρίσιμα αναπτυξιακά έργα. Ταυτόχρονα, το Υπουργείο προωθεί τη σύναψη διμερών διακρατικών συμφωνιών με χώρες προέλευσης μεταναστών, δίνοντας έμφαση όχι μόνο στη νόμιμη κινητικότητα εργατικού δυναμικού αλλά και στη συνεργασία για την επιστροφή παράνομα διαμενόντων πολιτών και την καταπολέμηση των δικτύων παράνομης διακίνησης.

Κομβικό ρόλο στο νέο νομοσχέδιο κατέχει η προσέλκυση ανθρώπινου δυναμικού υψηλής εξειδίκευσης. Θεσπίζονται νέες κατηγορίες εθνικών θεωρήσεων, όπως tech visa και talent visa, ειδικές ρυθμίσεις για επισκέπτες καθηγητές, καθώς και ταχύτερες και απλουστευμένες προξενικές διαδικασίες σε επιλεγμένες περιπτώσεις. Παράλληλα, αυξάνεται η διάρκεια ισχύος της άδειας διαμονής εργαζομένων υψηλής ειδίκευσης (Blue Card), ενισχύοντας τη δυνατότητα της χώρας να προσελκύσει επιστήμονες και στελέχη γνώσης. Σημαντικές αλλαγές εισάγονται και για φοιτητές και σπουδαστές τρίτων χωρών. Οι άδειες διαμονής θα είναι πλέον ισόχρονες με τη διάρκεια των σπουδών, παρέχεται δικαίωμα μερικής απασχόλησης, δυνατότητα παραμονής μετά την αποφοίτηση για αναζήτηση εργασίας και ταχύτερη χορήγηση θεωρήσεων στο πλαίσιο διεθνών ακαδημαϊκών συνεργασιών.

Παράλληλα, το σχέδιο νόμου προβλέπει την αξιοποίηση των δικαιούχων διεθνούς προστασίας που διαμένουν νόμιμα στη χώρα. Μέσω στοχευμένων προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης σε τομείς με αποδεδειγμένες ελλείψεις –όπως οι κατασκευές, η αγροτική παραγωγή και ο τουρισμός– επιδιώκεται η ένταξή τους στην αγορά εργασίας και η σταδιακή απεξάρτηση από επιδόματα, με σαφή μετάβαση από την παθητική επιβίωση στην ενεργή εργασία, όπου το καθεστώς παραμονής το επιτρέπει. Την ίδια στιγμή, το πλαίσιο αυστηροποιείται αισθητά απέναντι στην παρανομία. Ενισχύονται οι ποινές για τα αδικήματα της παράνομης διακίνησης μεταναστών σε όλα τα επίπεδα, ενώ προβλέπεται ακόμη και η ποινή της ισόβιας κάθειρξης για τους διακινητές. Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται και στη συνδρομή παράνομων μεταναστών από νόμιμους διαμένοντες, οι οποίοι θα χάνουν το καθεστώς νομιμότητας εφόσον αποδειχθεί οποιαδήποτε μορφή συνδρομής.

Το νομοσχέδιο ρυθμίζει εκ νέου και το πλαίσιο λειτουργίας των ΜΚΟ στον τομέα της μετανάστευσης. Απλοποιείται μεν η διαδικασία εγγραφής στο μητρώο του Υπουργείου, μειώνοντας τη γραφειοκρατία, αλλά ταυτόχρονα αυστηροποιούνται δραστικά οι κυρώσεις για μέλη ΜΚΟ που εμπλέκονται ή συνδράμουν σε αδικήματα διακίνησης παράνομων μεταναστών, με πολυετείς ποινές κάθειρξης και διαγραφή των οργανώσεων από το μητρώο. Παράλληλα, καταργείται κάθε προνομιακή δυνατότητα σύναψης προγραμματικών συμβάσεων με το Υπουργείο, με τις ΜΚΟ να συμμετέχουν πλέον αποκλειστικά σε διαγωνιστικές διαδικασίες, όπως όλοι οι πάροχοι υπηρεσιών. Τέλος, προβλέπεται η σύσταση Επιτροπής Συντονισμού Μεταναστευτικής Πολιτικής, με στόχο τη συνοχή και την αποτελεσματική εφαρμογή των μέτρων, καθώς και η υφ’ όρων απόλυση με άμεση απέλαση μεταναστών που εκτίουν πλημμεληματικές ποινές φυλάκισης. Με το σχέδιο νόμου «Προώθηση Πολιτικών Νόμιμης Μετανάστευσης», η ελληνική πολιτεία επιχειρεί να διαμορφώσει ένα ενιαίο, ρεαλιστικό και αυστηρό πλαίσιο: μηδενική ανοχή στην παρανομία, ελεγχόμενη και στοχευμένη νόμιμη κινητικότητα και σαφή προσανατολισμό στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας.