Η «Επανάσταση της κιμωλίας» στη Σλοβακία

Ξεκίνησε σχεδόν αθόρυβα, με λίγες λέξεις γραμμένες πρόχειρα στο πεζοδρόμιο. Κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει ότι μια αυθόρμητη κίνηση ενός εφήβου έξω από το σχολείο του θα εξελισσόταν σε σύμβολο πολιτικής αμφισβήτησης και σε σημείο αναφοράς για τη νεότερη γενιά της Σλοβακίας. Σε μια πόλη της ανατολικής χώρας, κοντά σε γυμνάσιο στο Πόπραντ, εμφανίστηκαν μέσα σε ένα πρωινό συνθήματα γραμμένα με κιμωλία. Απευθύνονταν ευθέως στον πρωθυπουργό Ρόμπερτ Φίτσο και εξέφραζαν ανοιχτή δυσαρέσκεια για την πορεία της κυβέρνησης, τη στάση της απέναντι στη Ρωσία και τη συνολική πολιτική της κατεύθυνση. Η χρονική συγκυρία δεν ήταν τυχαία: ο πρωθυπουργός επρόκειτο να επισκεφθεί το σχολείο λίγες ώρες αργότερα. Ο 19χρονος μαθητής που τα έγραψε –γνωστός με το ψευδώνυμο Μούρο– δεν είχε σκοπό να «ξεκινήσει κίνημα». Όπως εξηγεί, ήθελε απλώς να εκφράσει τη συσσωρευμένη απογοήτευσή του. Για χρόνια έβλεπε, όπως λέει, μια κυβέρνηση που αδιαφορεί για τη διαφθορά, αφήνει το κόστος ζωής να αυξάνεται, επενδύει ελάχιστα σε παιδεία και υγεία και οδηγεί πολλούς νέους στο να αναζητούν μέλλον εκτός χώρας. Η κιμωλία τού φάνηκε ο πιο ακίνδυνος τρόπος να μιλήσει.

“Chalk revolution”, “Enough of Fico”, Ukrainian hearts, lines against Putin, sound of keys & other symbols of 1989: Fico faced a wave of student protests this week, that covered pavements in #Slovakia for the anniversary of the Velvet Revolution, triggered by a 19-year-old man. pic.twitter.com/gPrvrnu8Rg

— The Ukrainian Week / Tyzhden (@ukr_week_en) November 19, 2025

Η αντίδραση, όμως, ήταν εκρηκτική. Η επίσκεψη του Φίτσο ακυρώθηκε, η αστυνομία κάλεσε τον μαθητή για εξηγήσεις –χωρίς να του απαγγείλει κατηγορίες– και τα κοινωνικά δίκτυα άρχισαν να γεμίζουν με φωτογραφίες παρόμοιων συνθημάτων. Μέσα σε λίγες ώρες, πεζοδρόμια σε διάφορες πόλεις της Σλοβακίας είχαν μετατραπεί σε πρόχειρους «πίνακες» πολιτικής διαμαρτυρίας. Κάπως έτσι γεννήθηκε αυτό που οι ίδιοι οι πολίτες βάφτισαν «Επανάσταση της Κιμωλίας». Η κιμωλία απέκτησε συμβολικό βάρος. Μαθητές, φοιτητές και νέοι εργαζόμενοι άρχισαν να τη χρησιμοποιούν ως μέσο έκφρασης απέναντι σε μια κυβέρνηση που, κατά τους επικριτές της, αποδυναμώνει ανεξάρτητους θεσμούς, πιέζει τα μέσα ενημέρωσης και υπονομεύει το κράτος δικαίου. Η δράση δεν περιορίστηκε στα συνθήματα: ακολούθησαν συγκεντρώσεις, μαθητικές πρωτοβουλίες και δημόσιες συζητήσεις.

Σλοβακία: Ερχεται όριο ταχύτητας… για τους πεζούς

Το αποκορύφωμα ήρθε τον Νοέμβριο, με αφορμή την επέτειο της Βελούδινης Επανάστασης του 1989. Χιλιάδες άνθρωποι κατέβηκαν στους δρόμους, συνδέοντας το παρελθόν της δημοκρατικής μετάβασης με τις σημερινές τους ανησυχίες. Ο ίδιος ο Μούρο μίλησε σε συγκέντρωση στη Μπρατισλάβα, προειδοποιώντας ότι οι πολιτικές επιλογές δεν είναι ποτέ ουδέτερες και ότι η ιστορία μπορεί να επαναληφθεί, αν ξεχαστεί. Η κυβερνητική αντίδραση υπήρξε σκληρή σε επίπεδο ρητορικής. Αξιωματούχοι επιχείρησαν να παρουσιάσουν τον νεαρό ως υποκινούμενο από πολιτικούς αντιπάλους, ενώ δεν έλειψαν και ακραίες συγκρίσεις που προκάλεσαν αντιδράσεις. Ο ίδιος απορρίπτει κάθε κομματική σύνδεση, επιμένοντας ότι πρόκειται για προσωπική στάση και όχι για οργανωμένο σχέδιο. Τον χειμώνα τα συνθήματα με κιμωλία άρχισαν να λιγοστεύουν – ο καιρός έκανε τη δουλειά του. Όμως η κινητοποίηση δεν έσβησε. Πήρε άλλες μορφές: φοιτητικές διαμαρτυρίες, δημόσιες παρεμβάσεις, συζητήσεις για τις θεσμικές αλλαγές που προωθεί η κυβέρνηση. Και όλα αυτά ξεκίνησαν από κάτι φαινομενικά ασήμαντο.