Gen Z: Οι «ανυπάκουοι» υπάλληλοι της νέας εποχής

Η Generation Z μπαίνει δυναμικά στην αγορά εργασίας, αλλά συχνά… με άλλο λεξιλόγιο από αυτό που καταλαβαίνουν οι εργοδότες της. Πρόκειται για τη γενιά που μεγάλωσε μέσα στην τεχνολογία, στην κοινωνική ευαισθητοποίηση και στις εναλλασσόμενες κρίσεις, και τώρα αρνείται να λειτουργήσει με τους παραδοσιακούς όρους των Boomers, της Gen X ή ακόμη και των Millennials. Για τους νέους που γεννήθηκαν μεταξύ 1997 και 2012, η δουλειά δεν είναι πλέον το κέντρο της ζωής, αλλά ένα μέρος της – κι αυτό από μόνο του προκαλεί σύγκρουση.

Η Gen Z θέτει τα όριά της, διεκδικεί ανοιχτά τα δικαιώματά της και δεν διστάζει να παραιτηθεί αν δεν ικανοποιείται. Οι ειδικοί εξηγούν ότι η στάση αυτή δεν είναι απαραίτητα ένδειξη «τεμπελιάς» ή έλλειψης πειθαρχίας, αλλά αποτέλεσμα μιας βαθύτερης ανάγκης για ισορροπία, νόημα και προσωπική ελευθερία. Όπως παρατήρησε η Δρ. Σοφία Παναγιωτίδου, σύμβουλος σταδιοδρομίας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στο συνέδριο «Talent Hacking», τα μέλη της Gen Z τείνουν να εγκαταλείπουν μια θέση εργασίας μέσα σε ένα με δύο χρόνια, όταν αισθανθούν ότι το περιβάλλον δεν ανταποκρίνεται στις αξίες τους. «Θέλουν να φύγουν γιατί έχουν υψηλές προσδοκίες», τόνισε, υπογραμμίζοντας την ανάγκη να γεφυρωθεί το χάσμα αντιλήψεων ανάμεσα σε εργοδότες και νέους εργαζομένους.

Το χάσμα αυτό, ωστόσο, έχει ήδη πρακτικές συνέπειες. Έξι στις δέκα εταιρείες παγκοσμίως έχουν απολύσει τουλάχιστον έναν υπάλληλο της Gen Z τον τελευταίο χρόνο, ενώ το 75% των εργοδοτών δηλώνει ότι οι επιδόσεις αυτών των εργαζομένων δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες. Ένας στους έξι, μάλιστα, παραδέχεται πως διστάζει να προσλάβει πτυχιούχο αυτής της γενιάς. Οι λόγοι που επικαλούνται οι εργοδότες είναι χαρακτηριστικοί: έλλειψη κινήτρων, δυσκολία στην επικοινωνία, απουσία επαγγελματισμού, υπερευαισθησία στην κριτική.

Σύμφωνα με τα ευρήματα της Deloitte, εννέα στους δέκα νέους της Gen Z θεωρούν ότι η εργασία τους πρέπει να έχει νόημα, ενώ περίπου οι μισοί θα ήθελαν οι προϊστάμενοί τους να λειτουργούν ως καθοδηγητές και μέντορες – κάτι που όμως στην πράξη συμβαίνει μόνο για το 36% αυτών. Το ζητούμενο για τη νέα γενιά δεν είναι η «καριέρα» με την κλασική έννοια, αλλά η εσωτερική συνοχή: να νιώθει ότι συμβάλλει, ότι έχει σκοπό, ότι δεν θυσιάζει την ψυχική της υγεία στον βωμό της απόδοσης.

Η Σούζι Γουέλτς, καθηγήτρια στο NYU Stern και CEO της Becoming You Labs, επισημαίνει πως το χάσμα μεταξύ των αξιών της Generation Z και των αναγκών της αγοράς δεν ήταν ποτέ τόσο βαθύ. Η Gen Z, λέει, δομεί την ταυτότητά της γύρω από τρεις αξίες: την αυτοφροντίδα, την αυθεντική έκφραση και τη διάθεση προσφοράς προς τους άλλους. Από την άλλη, οι εργοδότες εξακολουθούν να αναζητούν εργαζόμενους που προτάσσουν τη φιλοδοξία, τη μάθηση και τη σκληρή δουλειά.

Η σύγκρουση δεν είναι απλώς πολιτισμική – είναι διαγενεακή. Οι νέοι της Gen Z μεγάλωσαν βλέποντας burnout, απολύσεις, υπερκόπωση και ανασφάλεια στους μεγαλύτερους. Δεν τους αρκεί η υπόσχεση μιας καριέρας αν το τίμημα είναι η ψυχική φθορά. Αναζητούν νόημα, ελευθερία και αμοιβαίο σεβασμό. Το ζητούμενο, όπως παραδέχονται όλο και περισσότεροι ειδικοί, δεν είναι να αλλάξουν οι νέοι ούτε να «συμμορφωθούν» οι εργοδότες, αλλά να δημιουργηθεί ένα νέο εργασιακό συμβόλαιο. Ένα περιβάλλον όπου η παραγωγικότητα δεν θα μετριέται μόνο σε ώρες, αλλά και σε ποιότητα ζωής.