Εθνοφρουρά Ουάσιγκτον: «Zero Units», οι σκοτεινές αφγανικές δυνάμεις πίσω από την επίθεση

Η συζήτηση γύρω από τις επονομαζόμενες Zero Units —τις παραστρατιωτικές αφγανικές ομάδες που συνεργάζονταν στενά με τη CIA— αναζωπυρώθηκε αιφνιδιαστικά μετά την πρόσφατη επίθεση στην Ουάσινγκτον. Ο δράστης φέρεται να υπηρέτησε σε μία από αυτές τις μυστικές μονάδες, επαναφέροντας στο προσκήνιο ένα από τα πιο σκοτεινά και αμφιλεγόμενα κεφάλαια του πολέμου στο Αφγανιστάν. Οι Zero Units λειτούργησαν επί περισσότερο από μια δεκαετία σαν ο άτυπος βραχίονας ειδικών επιχειρήσεων των ΗΠΑ, σε επιχειρήσεις όπου η Ουάσινγκτον δεν επιθυμούσε να εμφανίζεται επίσημα. Τυπικά υπάγονταν στην αφγανική υπηρεσία πληροφοριών NDS, όμως στην πράξη εκπαιδεύονταν, εξοπλίζονταν και καθοδηγούνταν από τη CIA, όπως προκύπτει από καταθέσεις και εκθέσεις διεθνών οργανισμών. Οι επιχειρήσεις τους διεξάγονταν κυρίως τη νύχτα, με στοχευμένες επιδρομές κατά των Ταλιμπάν και της Αλ Κάιντα. Ήταν αποστολές ταχείας εμπλοκής, με είσοδο, χτύπημα και αποχώρηση μέσα σε λίγα λεπτά. Ανάλογα με την περιοχή δράσης πήραν κατά καιρούς τις ονομασίες Unit 01, 02 ή 03, αλλά ο τρόπος λειτουργίας τους παρέμενε σταθερός: απόλυτη μυστικότητα, παράκαμψη τυπικών διαδικασιών και ελάχιστη δημόσια λογοδοσία.

Σε αυτό το πλαίσιο συσσωρεύτηκαν και βαριές κατηγορίες εις βάρος τους. Διεθνείς οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τοπικές κοινότητες κατήγγειλαν αυθαίρετες συλλήψεις, εξαναγκαστικές εξαφανίσεις και θανάτους αμάχων σε λανθασμένες επιδρομές. Πολλά περιστατικά δεν διερευνήθηκαν ποτέ πλήρως, λόγω της παράλληλης διοικητικής δομής και της εμπλοκής αμερικανικών υπηρεσιών που δεν λογοδοτούσαν στην αφγανική κυβέρνηση. Με την κατάρρευση της αφγανικής κυβέρνησης τον Αύγουστο του 2021, οι Zero Units εξαφανίστηκαν σχεδόν από τη μια ημέρα στην άλλη. Τα μέλη τους θεωρήθηκαν από τους Ταλιμπάν «προδότες» και στόχοι αντιποίνων, οδηγώντας τις ΗΠΑ και ευρωπαϊκές χώρες να ενεργοποιήσουν κατεπείγοντα προγράμματα εκκένωσης. Πολλοί μεταφέρθηκαν στη Δύση μαζί με τις οικογένειές τους, όμως η αποδιοργάνωση της περιόδου, η καταστροφή αρχείων και οι ελλιπείς καταγραφές δυσκόλεψαν τον πλήρη έλεγχο ταυτοτήτων. Σήμερα δεν υπάρχει σαφής αποτύπωση του πόσοι πρώην μαχητές των Zero Units ζουν σε ΗΠΑ ή Ευρώπη.

Rahmanullah Lakanwal, the suspect behind the DC shooting, previously served in a CIA-backed Afghan Army unit, known as one of the elite Zero Units.#Rahmanullah_Lakanwal #DCShooting #WhiteHouse https://t.co/p2zFtWfHFm

— News18 (@CNNnews18) November 30, 2025

Η φερόμενη εμπλοκή πρώην μέλους Zero Unit σε επίθεση σε αμερικανικό έδαφος άνοιξε νέο κύκλο πολιτικών συζητήσεων. Αμερικανοί αξιωματούχοι εξετάζουν τα πρωτόκολλα ελέγχου που εφαρμόστηκαν στην εκκένωση του 2021, ενώ γερουσιαστές μιλούν για την ανάγκη επαναξιολόγησης φακέλων όσων εντάχθηκαν στα προγράμματα μετεγκατάστασης. Το ζήτημα, όμως, δεν περιορίζεται σε μια μεμονωμένη υπόθεση. Οι Zero Units ήταν ένα από τα πιο ακραία προϊόντα του πολέμου στο Αφγανιστάν: ομάδες εκπαιδευμένες σε συνθήκες ακραίας βίας, με αποστολές που απαιτούσαν πλήρη απευαισθητοποίηση και ετοιμότητα για ενεργή εμπλοκή. Η ενσωμάτωση τέτοιων ανθρώπων σε δυτικές κοινωνίες εγείρει πρακτικά και ψυχολογικά ερωτήματα, ενώ η ελλιπής τεκμηρίωση των χρόνων του πολέμου καθιστά συχνά δύσκολη την πλήρη αξιολόγηση του παρελθόντος τους.

Η υπόθεση της Ουάσινγκτον υπενθυμίζει πως οι συνέπειες του πολέμου στο Αφγανιστάν δεν έχουν κλείσει ακόμη. Η διαχείριση πρώην μαχητών μονάδων όπως οι Zero Units δεν είναι απλώς ζήτημα ασφαλείας, αλλά και ζήτημα ηθικής ευθύνης: πώς οι δυτικές χώρες αντιμετώπισαν ανθρώπους που υπηρέτησαν σε επιχειρήσεις καθοδηγούμενες από τις δικές τους υπηρεσίες, και πόσο επαρκείς ήταν οι διαδικασίες μεταφοράς και ένταξης μετά την πτώση της Καμπούλ. Οι Zero Units υπήρξαν σύμβολο της «σκιώδους» πλευράς του πολέμου. Σήμερα, η παρουσία πρώην μελών τους στη Δύση φέρνει στο φως τα ερωτήματα που το τέλος του πολέμου άφησε αναπάντητα.