Εργασία και μετά τα 100; Στην Ιαπωνία, κάποιοι άνθρωποι δεν σταματούν ποτέ

Η Ιαπωνία αριθμεί σήμερα περίπου 100.000 υπεραιωνόβιους – περισσότερους από κάθε άλλη χώρα στον κόσμο, τόσο σε απόλυτους αριθμούς όσο και αναλογικά με τον πληθυσμό της. Η μακροζωία αυτή, ωστόσο, φέρνει μαζί της και μια πρόκληση: σε μια κοινωνία με διαρκώς μειούμενες γεννήσεις και ολοένα μικρότερο ενεργό εργατικό δυναμικό, αυξάνονται οι ηλικιωμένοι που χρειάζονται μέριμνα, ενώ λιγοστεύουν εκείνοι που μπορούν να τη προσφέρουν. Κι όμως, για κάποιους από αυτούς που έχουν αγγίξει τα 100, η ηλικία δεν αποτελεί όριο. Συνεχίζουν να εργάζονται. Συνεχίζουν να δημιουργούν. Συνεχίζουν να σηκώνονται κάθε πρωί με σκοπό. Οι NYT συνάντησαν πέντε από αυτούς και όλοι απέδωσαν τη μακροζωία τους στην υγιεινή διατροφή, την οικονομικά προσβάσιμη ιατρική περίθαλψη, την κίνηση και την οικογενειακή υποστήριξη. Όμως και κάτι ακόμη: τη συνέχιση της εργασίας.

Ο Ποδηλατάς – Σεΐτσι Ισίι, 103

«Αν πεθάνω στο εργαστήρι μου, θα είμαι ευτυχισμένος», λέει. Ο Σεΐτσι Ισίι μπήκε για πρώτη φορά σε ποδηλατάδικο στα 12 του, όταν είδε μια πινακίδα «ζητείται βοηθός». Εντυπωσιάστηκε από την μπλε ολόσωμη φόρμα των τεχνικών και ονειρεύτηκε να τη φορέσει. Περισσότερα από 90 χρόνια αργότερα, εξακολουθεί να επισκευάζει ποδήλατα στο δικό του μαγαζί σε μια γειτονιά του Τόκιο. Η φόρμα τώρα του πέφτει μεγάλη, τα χέρια έχουν αρχίσει να τρέμουν, η όραση δεν είναι η ίδια. Όμως πηγαίνει για ύπνο ανυπομονώντας να ανοίξει το μαγαζί το επόμενο πρωί. Η δουλειά συμπληρώνει τη μικρή του σύνταξη των 50.000 γεν (περίπου 330 δολάρια), αλλά κυρίως τον κρατά ζωντανό. Χόμπι του είναι το καραόκε. Πηγαίνει κάθε Κυριακή, οδηγώντας ένα τρίκυκλο ποδήλατο.

Η Μαγείρισσα Ράμεν – Φούκου Αμακάβα, 102

«Έχω ζήσει ανηφόρες και κατηφόρες. Τώρα βρίσκομαι στην κορυφή του λόφου μου», λέει χαμογελώντας. Η Φούκου Αμακάβα εργάζεται 5 με 6 ημέρες την εβδομάδα στο οικογενειακό εστιατόριο ράμεν, μαζί με τον γιο και την κόρη της. Σηκώνει βαριές κατσαρόλες, ανακατεύει ζεστό ζωμό, κόβει φρέσκο κρεμμυδάκι για κάθε πιάτο. Το εστιατόριο συμπλήρωσε φέτος 60 χρόνια λειτουργίας. «Είναι όμορφο που μπορώ ακόμη να δουλεύω. Με κρατά σωματικά δυνατή και ψυχικά σε εγρήγορση», λέει. Όταν πρόσφατα πόνεσε στο στήθος, φοβήθηκε καρδιακό επεισόδιο. Ο γιατρός την καθησύχασε: ήταν απλώς πόνοι από τη συνεχή… κουζίνα.

Ο Αγρότης – Μασαφούμι Ματσουό, 101

«Ονειρευόμουν να γίνω ηθοποιός, αλλά η γη είναι αυτή που με κράτησε ζωντανό.» Ο Μασαφούμι Ματσουό ζει στην ορεινή περιοχή της Οΐτα, στη νήσο Κιούσου. Καλλιεργεί ρύζι, μελιτζάνες, φασόλια και αγγούρια. Κάθε πρωί πηγαίνει στα χωράφια, παίρνοντας μαζί του ένα πλαστικό σκαμνί για τις μικρές παύσεις. Έχασε τη σύζυγό του πριν τέσσερα χρόνια· κάθε μέρα ανεβαίνει με δυσκολία τις σκάλες για να αφήσει φρεσκομαγειρεμένο ρύζι στο μικρό βωμό της μνήμης της. Επέζησε από καρκίνο στον οισοφάγο και από COVID στα 99 του. Στα απογεύματα παίζει με τον ενός έτους δισέγγονό του.

Η Σύμβουλος Ομορφιάς – Τομόκο Χορίνο, 102

«Αγαπώ να κάνω τους ανθρώπους να νιώθουν όμορφοι.» Η Τομόκο ήθελε πάντα να ασχοληθεί με το μακιγιάζ. Όμως, όταν ήταν νέα, οι κοινωνικές αντιλήψεις δεν επέτρεπαν στις παντρεμένες μητέρες να εργάζονται. Στα 39 της, πήρε την απόφαση. Ξεκίνησε ως πλανόδια σύμβουλος ομορφιάς — και σύντομα έβγαζε περισσότερα από τον άντρα της. Τώρα, στα 102, είναι χήρα και ζει μόνη. Κάνει τηλεφωνικές παραγγελίες, επισκέπτεται μερικούς πελάτες, πίνει τσάι με γείτονες και ταΐζει μια αδέσποτη γάτα. Δεν σκέφτηκε ποτέ να σταματήσει.

Η Αφηγήτρια Παραμυθιών – Τομέγιο Όνο, 101

«Ζω για να λέω τις ιστορίες μου.» Η Τομέγιο άρχισε το παραδοσιακό ιαπωνικό λαϊκό παραμύθι minwa μετά τα 70. Σήμερα, στα 101, είναι η ηλικιωμένη αλλά πιο δυναμική φωνή της ομάδας αφήγησης στην κοινότητά της. Μετά το τσουνάμι του 2011, που κατέστρεψε το σπίτι της στη Φουκουσίμα, υποσχέθηκε ότι θα ενσωματώσει τις μνήμες των ανθρώπων που χάθηκαν στις ιστορίες της. Κάθε μέρα γράφει στο ημερολόγιο, τρώει νάτο ανάμεσα σε δύο φέτες ψωμί, και μιλά για εκείνους που έχει αγαπήσει και δεν βρίσκονται πια εδώ.«Δεν ονειρεύομαι πλέον ζωντανούς ανθρώπους», λέει. «Όσοι εμφανίζονται στα όνειρά μου είναι ήδη περασμένοι. Θα συνεχίσω να αφηγούμαι, μέχρι να τους συναντήσω ξανά.»