Επικήδειος Μητσοτάκη για Σαββόπουλο: «Δεν είμαι μόνο φίλος και θαυμαστής. Είμαι εδώ από χρέος»

Με λόγια βαθύτατης προσωπικής και πολιτικής φόρτισης ο Κυριάκος Μητσοτάκης αποχαιρέτησε τον Διονύση Σαββόπουλο στη Μητρόπολη Αθηνών, χαρακτηρίζοντάς τον «μεγάλο Έλληνα» και «χρονικογράφο της χώρας για πάνω από μισό αιώνα». Ο πρωθυπουργός εξήγησε ότι βρίσκεται στην εξόδιο ακολουθία όχι απλώς «ως φίλος και θαυμαστής», αλλά «από χρέος προς έναν άνθρωπο που έζησε και περιέγραψε μοναδικά τις περιπέτειες αυτού του τόπου, τις μεγάλες και τις μικρές». Όπως είπε, ο Σαββόπουλος «τραγούδησε για τον καθέναν από εμάς», γι’ αυτό και τον αποχαιρετούν πρώτα τα συναισθήματα του κόσμου. Στον πυρήνα του λόγου του, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανέδειξε τον Σαββόπουλο ως μια μορφή που «συμβάδισε σε όλη του τη ζωή με τη ζωή της χώρας»: παρών στα δύσκολα, παρών και στα αισιόδοξα. «Έδινε ώθηση στις ανηφόρες και προειδοποιούσε στις κατηφόρες», είπε, τονίζοντας πως ο καλλιτέχνης κρατούσε πάντα τη δική του θέση, «ανοιχτή, αλλά ποτέ αιχμάλωτη δογμάτων».

Ο πρωθυπουργός στάθηκε και στον τρόπο με τον οποίο ο Σαββόπουλος γεφύρωσε πράγματα που παραδοσιακά θεωρούνταν ασύμβατα: «Όπως στη μουσική έφερε το ροκ κοντά στο έντεχνο, στο λαϊκό και στο παραδοσιακό, έτσι και στη δημόσια σκέψη μπόρεσε να ενώσει τις οραματικές ιδέες της Αριστεράς με τον ρεαλισμό της φιλελεύθερης σκέψης». Κατά τον Μητσοτάκη, αυτή η ένωση δεν ήταν απλώς αισθητική – ήταν βαθιά πολιτισμική και πολιτική. Ξεχωριστή αναφορά έκανε στο «Άγγελος εξάγγελος», μιλώντας για τους στίχους που περιγράφουν έναν αγγελιαφόρο ο οποίος λέει ψέματα που ακούγονται ευχάριστα, μέχρι να αποκαλυφθεί ότι «η νύχτα εναλλάσσεται με νύχτα» και ο κόσμος δεν θέλει πια να ακούσει δυσάρεστες αλήθειες. Ο πρωθυπουργός χαρακτήρισε αυτούς τους στίχους «προφητικούς» και «ευθύ δημόσιο λόγο», με τη δύναμη της τέχνης να απογυμνώνει τις αυταπάτες της κοινωνίας καλύτερα από κάθε πολιτική ομιλία. «Είναι η απόδειξη», είπε, «ότι η καλλιτεχνική ευαισθησία μπορεί να γίνει πιο καθαρή και πιο σκληρή από οποιοδήποτε πολιτικό επιχείρημα».

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης περιέγραψε τον Διονύση Σαββόπουλο ως δημιουργό που δεν δίστασε να αμφισβητήσει, να ενοχλήσει, να σχολιάσει το κράτος και τον πολίτη «με τη βραχνή φωνή πότε του τρυφερού αφηγητή και πότε του αυστηρού επικριτή». Παράλληλα τον χαρακτήρισε «πατριώτη που αγαπούσε αληθινά αυτόν τον τόπο», έναν άνθρωπο που –όπως είπε– «ποτέ δεν αποδέχτηκε ρόλο εξουσίας, δεν αναζήτησε αξιώματα, αλλά μίλησε σαν να κρατούσε έναν αόρατο ρόλο ευθύνης μέσα στη δημοκρατία». Ιδιαίτερο βάρος έδωσε και στο νήμα που, κατά την άποψή του, διατρέχει όλο το έργο του Σαββόπουλου: την ιδέα της κοινότητας και της ενότητας των Ελλήνων. Μίλησε για τους «χορούς κυκλωτικούς» και για την «αγάπη ως μεγάλη ανάσα όλων μας», αλλά και για κάτι ακόμη πιο απαιτητικό: την προσωπική ευθύνη του καθενός απέναντι στους άλλους. Θύμισε τα τελευταία, σχεδόν εξομολογητικά λόγια του ίδιου του Σαββόπουλου, ο οποίος έγραφε ότι ο κόσμος τον πλήγωσε πολλές φορές, αλλά «κανείς δεν τον υποχρέωσε» να είναι μέσα σ’ αυτόν τον κόσμο – ο ίδιος διάλεξε να ζει μαζί του. Για τον πρωθυπουργό, αυτό ήταν η βαθύτερη πράξη δέσμευσης του Σαββόπουλου: «διάλεξε να μείνει ανάμεσα στους ανθρώπους του».

Κλείνοντας, ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν τον αποχαιρέτησε με «αντίο» αλλά με «ευχαριστώ». Ευχαριστώ «στο όνομα τόσων γενιών που σφράγισε η διαδρομή του». Είπε πως από εδώ και πέρα ο Σαββόπουλος «δεν θα υπάρχει μόνο στα τραγούδια του», αλλά σε κάθε νέο που πιάνει κιθάρα για να μετατρέψει την αλήθεια του σε μουσική, και σε κάθε στιγμή που η χώρα «θα χρειάζεται να κοιταχτεί στον καθρέφτη με τα καλά και τα στραβά της και να συμφιλιωθεί με τον εαυτό της». Ο πρωθυπουργός μίλησε και για την κληρονομιά: ότι ο Σαββόπουλος δεν άφησε απλώς έναν μεγάλο κατάλογο τραγουδιών, αλλά κομμάτι της συλλογικής μνήμης της νεότερης Ελλάδας. Και έκλεισε λέγοντας ότι αυτό που ξεκίνησε «ένα παιδί από τη Θεσσαλονίκη» –να γίνουμε αληθινοί– είναι παρακαταθήκη ζωντανή, που θα κάνει υπερήφανους «την αγαπημένη του Άσπα, τα παιδιά και τα εγγόνια του», αλλά και όλους όσοι κουβαλούν μέσα τους τον «Νιόνιο».