ΕΛΣΤΑΤ: 1 στους 3 νέους εργάζεται σε θέσεις κατώτερες του επιπέδου σπουδών του

Η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) δημοσίευσε στις 23 Οκτωβρίου τα αποτελέσματα της ειδικής έρευνας για τους νέους στην αγορά εργασίας, η οποία πραγματοποιήθηκε καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024 σε άτομα ηλικίας 15 έως 34 ετών. Στόχος της έρευνας ήταν να αποτυπώσει τη σχέση εκπαίδευσης, δεξιοτήτων και επαγγελματικής απασχόλησης των νέων στην Ελλάδα, σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές του Κανονισμού (ΕΕ) 2022/2312. Σύμφωνα με τα στοιχεία, το 69,2% των νέων θεωρεί ότι το επίπεδο εκπαίδευσής του ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της εργασίας του. Ωστόσο, σχεδόν 1 στους 3 (32,5%) παραδέχεται ότι εργάζεται σε θέση κατώτερη των προσόντων του — φαινόμενο που είναι πιο έντονο στους ανέργους (52,3%) και λιγότερο στους εργαζόμενους (72,2%). Η εικόνα διαφοροποιείται και ανά φύλο: το 24% των γυναικών εργάζεται ή έχει εργαστεί σε δουλειές κάτω από το μορφωτικό τους επίπεδο, έναντι 20,3% των ανδρών. Το υψηλότερο ποσοστό αναντιστοιχίας συναντάται στους χειριστές βιομηχανικών εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και εξοπλισμού (56,1%), αλλά και στους υπαλλήλους γραφείου και πωλητές, επαγγέλματα που απορροφούν μεγάλο αριθμό νέων πτυχιούχων.

Η πλειονότητα των συμμετεχόντων, 70,9%, πιστεύει ότι οι δεξιότητές τους καλύπτουν πλήρως τις απαιτήσεις της εργασίας τους. Παράλληλα, 1 στους 5 (19,5%) δηλώνει ότι διαθέτει ικανότητες ανώτερες από αυτές που ζητά η θέση του. Το φαινόμενο είναι πιο έντονο στις γυναίκες (21,4%) και στους πτυχιούχους ανώτερης εκπαίδευσης (22,7%), ενώ στους ανέργους της ίδιας κατηγορίας το ποσοστό εκτοξεύεται στο 41,5% — στοιχείο που αναδεικνύει το έλλειμμα ευκαιριών για άτομα υψηλής κατάρτισης. Αντίθετα, μόλις 3,1% των ερωτηθέντων θεωρεί ότι υστερεί σε δεξιότητες σε σχέση με τις απαιτήσεις της εργασίας του, γεγονός που δείχνει ότι η πρόκληση για την αγορά δεν είναι η «ανεπάρκεια», αλλά η μη αξιοποίηση των διαθέσιμων ικανοτήτων.

Το 65,7% των νέων δηλώνει ότι το αντικείμενο σπουδών του ταιριάζει απόλυτα ή σε μεγάλο βαθμό με τη δουλειά του. Όμως, για ένα 21,4%, η σχέση αυτή είναι μερική ή αδύναμη. Ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά αντιστοίχισης καταγράφονται στα πεδία Γεωργίας και Κτηνιατρικής (52,2%), ενώ οι απόφοιτοι Οικονομικών, Διοίκησης και Νομικών σπουδών εμφανίζουν τα υψηλότερα επίπεδα συμβατότητας (74,4%). Οι Ειδικευμένοι γεωργοί δηλώνουν σε ποσοστό 22,1% ότι η εργασία τους δεν σχετίζεται καθόλου με το αντικείμενο σπουδών τους, σε αντίθεση με τους Επαγγελματίες και τους Τεχνικούς, όπου τα ποσοστά αναντιστοιχίας είναι μόλις 3,5% και 5,6% αντίστοιχα.

Η έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ φωτίζει με σαφήνεια ένα χρόνιο πρόβλημα της ελληνικής αγοράς εργασίας: η εκπαίδευση και η επαγγελματική απασχόληση κινούνται σε διαφορετικούς ρυθμούς. Οι νέοι διαθέτουν περισσότερα προσόντα και δεξιότητες απ’ όσα μπορεί να απορροφήσει η οικονομία, γεγονός που οδηγεί σε επαγγελματική υποαπασχόληση, ματαίωση και φυγή ταλέντων στο εξωτερικό. Η εικόνα των στοιχείων δεν δείχνει απλώς την απόσταση ανάμεσα στο πανεπιστήμιο και την αγορά· δείχνει και την ανάγκη για ουσιαστική διασύνδεση της εκπαίδευσης με τις πραγματικές ανάγκες της παραγωγής, ώστε η γενιά που εκπαιδεύεται περισσότερο από ποτέ να βρει τελικά εργασία αντάξια των γνώσεών της.