ΕΕ χρηματοδότηση Ουκρανίας: Συμφωνία για κοινό δανεισμό 90 δισ. ευρώ – «Ενδεδειγμένη λύση» λέει ο Μητσοτάκης

Αναφερόμενος στο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι οι σχετικές διαπραγματεύσεις μόλις ξεκινούν και ότι δεν έχει κατατεθεί ακόμη συγκεκριμένη πρόταση πέραν της αρχικής τοποθέτησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Τόνισε, ωστόσο, ότι υπάρχει μια κρίσιμη μάζα χωρών που δεν πρόκειται να δεχθεί περικοπές στη συνοχή και την Κοινή Αγροτική Πολιτική, οι οποίες αποτελούν βασικούς πυλώνες της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης.

Φον ντερ Λάιεν: Ανταπόκριση στις πιεστικές ανάγκες

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, εξέφρασε την ικανοποίησή της για τη συμφωνία, τονίζοντας ότι αυτή ανταποκρίνεται στις πιεστικές χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια. Διευκρίνισε ότι η χρηματοδότηση θα προέλθει από δανεισμό της ΕΕ στις κεφαλαιαγορές, μέσω ενισχυμένης συνεργασίας και με τροποποίηση του ισχύοντος Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου. Όπως και στο πλαίσιο του δανείου επανορθώσεων, η Ουκρανία θα χρειαστεί να αποπληρώσει το ποσό μόνο εφόσον λάβει αποζημιώσεις από τη Ρωσία, ενώ μέχρι τότε τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν ακινητοποιημένα. Η χρηματοδότηση της Ουκρανίας μετά το 2027 θα αποτελέσει μέρος της συνεχιζόμενης συζήτησης για το προσεχές Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (2028-2034).

Κόστα: Στήριξη της Ουκρανίας για όσο χρειαστεί

Ο Αντόνιο Κόστα επανέλαβε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα καλύψει τις επείγουσες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας για το 2026 και το 2027, σημειώνοντας ότι η Ρωσία δεν θα ανακτήσει τα περιουσιακά της στοιχεία όσο συνεχίζεται η επιθετική της δράση. Παράλληλα, επιβεβαίωσε την παράταση των κυρώσεων και υπογράμμισε ότι στόχος των αποφάσεων δεν είναι η παράταση του πολέμου αλλά μια δίκαιη και διαρκής ειρήνη για την Ουκρανία.

Μακρόν: Ανοιχτό το ενδεχόμενο διαλόγου

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν εκτίμησε ότι, υπό τις κατάλληλες συνθήκες, θα μπορούσε να καταστεί εκ νέου, ένας ωφέλιμος ένας πλήρης και διαφανής διάλογος των Ευρωπαίων με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν, τονίζοντας την ανάγκη καλής οργάνωσης και συντονισμού.

Τι αναφέρει το κείμενο συμπερασμάτων

Στην ανακοίνωση για την Ουκρανία την οποία υπογράφουν οι 25 από τους 27 ηγέτες της ΕΕ αναφέρονται τα εξής:

1. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προχώρησε σε ανταλλαγή απόψεων με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, Πρόεδρο της Ουκρανίας.

2. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαιώνει τη συνεχή και αταλάντευτη υποστήριξή του στην ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας εντός των διεθνώς αναγνωρισμένων συνόρων της. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να παρέχει, σε συντονισμό με ομοϊδεάτες εταίρους και συμμάχους, ολοκληρωμένη πολιτική, οικονομική, ανθρωπιστική, στρατιωτική και διπλωματική υποστήριξη στην Ουκρανία και τον λαό της. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο εκφράζει την εκτίμησή του για την αποφασιστικότητα και την ανθεκτικότητα του ουκρανικού λαού και της ηγεσίας του στην αντίσταση κατά της ρωσικής επιθετικότητας, που εμπόδισαν τη Ρωσία να επιτύχει τους στρατιωτικούς της στόχους.

3. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επιβεβαιώνει την αταλάντευτη υποστήριξη της ΕΕ στην πορεία της Ουκρανίας προς την ένταξη στην ΕΕ και χαιρετίζει τη σημαντική πρόοδο που έχει επιτύχει μέχρι στιγμής η Ουκρανία υπό τις πιο δύσκολες συνθήκες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να συνεργάζεται στενά με την Ουκρανία και να την υποστηρίζει στις προσπάθειές της να πληροί πλήρως όλες τις προϋποθέσεις, σύμφωνα με την προσέγγιση που βασίζεται στην αξία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα συνεχίσει να υποστηρίζει την Ουκρανία στην οικοδόμηση ενός ειρηνικού και ευημερού μέλλοντος εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

4. Η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει μια συνολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία, με βάση τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και του διεθνούς δικαίου. Υπενθυμίζοντας τις αρχές που έθεσε στις 6 Μαρτίου 2025, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει τις συνεχιζόμενες διπλωματικές προσπάθειες για τον τερματισμό του πολέμου και καλεί τη Ρωσία να συμφωνήσει σε πλήρη, άνευ όρων και άμεση κατάπαυση του πυρός, στην οποία η Ουκρανία εξακολουθεί να είναι προσηλωμένη, και να συμμετάσχει σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις με στόχο μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη. Για να είναι η ειρήνη δίκαιη και διαρκής, τα σύνορα δεν πρέπει να αλλάξουν με τη βία και οποιαδήποτε μελλοντική συμφωνία πρέπει να σέβεται την ανεξαρτησία, την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας και να εγγυάται τη μακροπρόθεσμη ασφάλεια και την ικανότητα της Ουκρανίας να αμυνθεί.

5. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της θα συνεχίσουν να συμμετέχουν ενεργά στις ειρηνευτικές προσπάθειες, σύμφωνα με τον στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης να προάγει την ειρήνη, όπως κατοχυρώνεται στις Συνθήκες. Η πορεία προς την ειρήνη στην Ουκρανία δεν μπορεί να αποφασιστεί χωρίς την Ουκρανία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα αποφασίζει για θέματα που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά της ή επηρεάζουν την ασφάλειά της.

6. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη είναι έτοιμα να συμβάλουν σε ισχυρές και αξιόπιστες εγγυήσεις ασφάλειας για την Ουκρανία, ιδίως μέσω της Συμμαχίας των Προθυμών και σε συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό θα περιλαμβάνει τη στήριξη της ικανότητας της Ουκρανίας να αποτρέπει επιθετικές ενέργειες και να αμύνεται αποτελεσματικά. Η συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών θα βασίζεται στις αντίστοιχες αρμοδιότητες και δυνατότητές τους και θα είναι σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο.

7. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την κρίσιμη ανάγκη να διασφαλιστεί ότι η Ουκρανία θα παραμείνει ανθεκτική και θα διαθέτει τα δημοσιονομικά και στρατιωτικά μέσα για να συνεχίσει να ασκεί το εγγενές δικαίωμά της στην αυτοάμυνα και να αντιμετωπίζει και να αποτρέπει την επιθετικότητα της Ρωσίας, επίσης μακροπρόθεσμα.

8. Υπενθυμίζοντας τη δέσμευση του Οκτωβρίου 2025 να αντιμετωπιστούν οι επείγουσες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας για την περίοδο 2026-2027, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών και αμυντικών προσπαθειών της, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προέβη σε απολογισμό των εν εξελίξει εργασιών για την υλοποίηση της δέσμευσης αυτής.

Σύμφωνα με τα προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα οποία υπογραμμίζουν ότι, με την επιφύλαξη του δικαίου της ΕΕ, τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας θα πρέπει να παραμείνουν δεσμευμένα έως ότου η Ρωσία τερματίσει τον πόλεμο επιθετικής εισβολής κατά της Ουκρανίας και αποζημιώσει την τελευταία για τις ζημίες που προκάλεσε ο πόλεμος, η Ευρωπαϊκή Ένωση, δεδομένης της άνευ προηγουμένου κατάστασης, ενέκρινε, βάσει του άρθρου 122 ΣΛΕΕ, έκτακτα, προσωρινά και δεόντως αιτιολογημένα μέτρα έκτακτης ανάγκης που δεσμεύουν τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία σε πιο διαρκή βάση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο λαμβάνει υπόψη τη δήλωση της Επιτροπής που έγινε κατά την έγκριση της εν λόγω πράξης.

Στη συνέχεια των πρόσφατων προτάσεων της Επιτροπής και της Ύπατης Εκπροσώπου, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συνεχίσουν να εργάζονται επί των τεχνικών και νομικών πτυχών των μέσων για τη σύσταση δανείου αποζημίωσης με βάση τα ταμειακά διαθέσιμα που συνδέονται με τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας.

Εν τω μεταξύ, με σκοπό να εξασφαλιστεί η απαραίτητη χρηματοδοτική στήριξη για την Ουκρανία από το δεύτερο τρίμηνο του 2026, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών της αναγκών, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί να χορηγήσει στην Ουκρανία δάνειο ύψους 90 δισ. ευρώ για τα έτη 2026-2027, με βάση δανεισμό της ΕΕ στις κεφαλαιαγορές, ο οποίος θα καλύπτεται από το περιθώριο του προϋπολογισμού της ΕΕ. Μέσω της ενισχυμένης συνεργασίας (άρθρο 20 ΣΕΕ) όσον αφορά το μέσο που βασίζεται στο άρθρο 212 ΣΛΕΕ, η κινητοποίηση πόρων του προϋπολογισμού της Ένωσης ως εγγύηση για το δάνειο αυτό δεν θα έχει αντίκτυπο στις δημοσιονομικές υποχρεώσεις της Τσεχικής Δημοκρατίας, της Ουγγαρίας και της Σλοβακίας. Το δάνειο αυτό θα αποπληρωθεί από την Ουκρανία μόνο μετά τη λήψη αποζημιώσεων. Μέχρι τότε, τα εν λόγω περιουσιακά στοιχεία θα παραμείνουν δεσμευμένα και η Ένωση διατηρεί το δικαίωμα να τα χρησιμοποιήσει για την αποπληρωμή του δανείου, σε πλήρη συμμόρφωση με το δίκαιο της ΕΕ και το διεθνές δίκαιο.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σημασία των ακόλουθων στοιχείων σε σχέση με το δάνειο που θα χορηγηθεί στην Ουκρανία:

α) ενίσχυση των ευρωπαϊκών και ουκρανικών αμυντικών βιομηχανιών,

β) τη συνέχιση της προάσπισης του κράτους δικαίου από την Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της διαφθοράς

γ) τον ειδικό χαρακτήρα της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών και τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών μελών.

9. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει τη σημασία της εντατικοποίησης των προσπαθειών των κρατών μελών για την αντιμετώπιση των επείγοντων στρατιωτικών και αμυντικών αναγκών της Ουκρανίας, ιδίως όσον αφορά τα συστήματα αεροπορικής άμυνας και αντι-drone και τα πυρομαχικά μεγάλου διαμετρήματος. Στο πλαίσιο αυτό, η περαιτέρω στήριξη, ανάπτυξη και επένδυση στην αμυντική βιομηχανία της Ουκρανίας παραμένει ζωτικής σημασίας, μεταξύ άλλων μέσω της δημιουργίας ουκρανικής αμυντικής παραγωγής στα κράτη μέλη. Είναι επίσης σημαντικό να ενισχυθεί περαιτέρω η συνεργασία και η ολοκλήρωση μεταξύ της αμυντικής βιομηχανίας της Ουκρανίας και της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, αξιοποιώντας τη μοναδική εμπειρία και τεχνογνωσία της Ουκρανίας. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χαιρετίζει την ένταξη της συνεργασίας με την Ουκρανία στα επενδυτικά σχέδια των κρατών μελών στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας στο πλαίσιο του μέσου «Δράση για την Ασφάλεια στην Ευρώπη» (SAFE).

10. Όλη η στρατιωτική υποστήριξη καθώς και οι εγγυήσεις ασφάλειας για την Ουκρανία θα παρέχονται με πλήρη σεβασμό της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών και λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών μελών.

11. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει αποφασισμένη να διατηρήσει και να αυξήσει την πίεση προς τη Ρωσία, ώστε να σταματήσει τον βίαιο πόλεμο επιθετικότητας και να συμμετάσχει σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις για την ειρήνη. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο να συνεχίσει τις εργασίες για ένα νέο πακέτο κυρώσεων, με στόχο την έγκρισή του το συντομότερο δυνατόν μετά την παρουσίασή του στις αρχές του 2026. Τονίζει επίσης τη σημασία της περαιτέρω συντονισμού με την G7 και άλλους ομοϊδεάτες εταίρους όσον αφορά τις κυρώσεις, καθώς και της περαιτέρω ενίσχυσης των μέτρων κατά της παράκαμψης.

12. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αξιολόγησε τις προσπάθειες για τον περιορισμό των δραστηριοτήτων του σκιώδους στόλου της Ρωσίας, οι οποίες έχουν μειώσει αποτελεσματικά τα έσοδα της Ρωσίας από την ενέργεια, και χαιρετίζει την πρόσφατη έγκριση νέων κυρώσεων προς τον σκοπό αυτό. Καλεί τα κράτη μέλη να αναλάβουν περαιτέρω συντονισμένη δράση και να συνεργαστούν με τους εταίρους της G7, επίσης σε σχέση με τα λιμενικά και παράκτια κράτη και έναντι των κρατών σημαίας τρίτων χωρών και όλων των φορέων που εμπλέκονται στο οικοσύστημα του σκιώδους στόλου, προκειμένου να μειωθούν περαιτέρω τα έσοδα της Ρωσίας από την ενέργεια και να συνεχίσει να αντιμετωπίζονται οι σημαντικοί κίνδυνοι που ενέχει ο σκιώδης στόλος.

13. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει απερίφραστα τη στήριξη τρίτων χωρών, καθώς και φορέων και οντοτήτων σε αυτές, που επιτρέπουν στη Ρωσία να συνεχίσει τον πόλεμο επιθετικής εισβολής κατά της Ουκρανίας. Καταδικάζει ιδίως τη συνεχιζόμενη στρατιωτική στήριξη που παρέχουν, μεταξύ άλλων, το Ιράν, η Λευκορωσία και η ΛΔΚ. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί όλες τις χώρες να σταματήσουν αμέσως κάθε μορφή στήριξης προς τη Ρωσία στον πόλεμο επιθετικής εισβολής κατά της Ουκρανίας, είτε άμεση είτε έμμεση, ιδίως μέσω της παροχής αγαθών ή εξαρτημάτων διπλής χρήσης.

14. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καταδικάζει απερίφραστα τις συνεχιζόμενες μεγάλης κλίμακας επιθέσεις της Ρωσίας εναντίον αμάχων και πολιτικών στόχων στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων υποδομών, νοσοκομείων, ιατρικών εγκαταστάσεων και του ενεργειακού συστήματος. Καλεί για την άμεση παύση όλων των στρατιωτικών δραστηριοτήτων κοντά στις πυρηνικές εγκαταστάσεις της Ουκρανίας, οι οποίες αποτελούν σοβαρή απειλή για την ασφάλεια και την προστασία τους. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί επίσης να καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια για να υποστηριχθεί η Ουκρανία στην επισκευή, την ανοικοδόμηση και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας του ενεργειακού της συστήματος. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της, σε συνεργασία με τους εταίρους τους, θα εντείνουν την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας και βοήθειας για την πολιτική προστασία, καθώς και ενέργειας και σχετικού εξοπλισμού, στην Ουκρανία.

15. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει την επείγουσα έκκλησή του προς τη Ρωσία και τη Λευκορωσία να εξασφαλίσουν αμέσως την ασφαλή και άνευ όρων επιστροφή στην Ουκρανία όλων των παράνομα απελαθέντων και μεταφερθέντων ουκρανικών παιδιών και άλλων αμάχων. Άλλες προσπάθειες ανθρωπιστικής βοήθειας και μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, ιδίως η ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου, πρέπει να αποτελούν μέρος της πορείας προς την ειρήνη.

16. Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει σταθερά προσηλωμένη στη διασφάλιση της πλήρους λογοδοσίας για τα εγκλήματα πολέμου και τα άλλα σοβαρότατα εγκλήματα που διαπράχθηκαν σε σχέση με τον πόλεμο επιθετικότητας της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Στο πλαίσιο αυτό, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί να καταβληθούν συνεχείς προσπάθειες για την έναρξη λειτουργίας του Ειδικού Δικαστηρίου για τα Εγκλήματα Επιθετικότητας κατά της Ουκρανίας, στο πλαίσιο του Συμβουλίου της Ευρώπης. Χαιρετίζει επίσης την υπογραφή της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη σύσταση Διεθνούς Επιτροπής Αξιώσεων για την Ουκρανία και καλεί να συνεχιστούν οι εργασίες.