Από την Πλάκα στη Βαρβάκειο: Οι πρωτοποριακές προτάσεις του Bas Smets για τον «δροσισμό» της Αθήνας

Σε μια εποχή που η κλιματική κρίση δοκιμάζει την αντοχή των πόλεων, ο Δήμος Αθηναίων, στο πλαίσιο του προγράμματος Cooling Athens, παρουσίασε πρωτοποριακές προτάσεις για τη μείωση της θερμοκρασίας και την αναζωογόνηση της πρωτεύουσας. Οι προτάσεις προέρχονται από έρευνα που εκπόνησε ο διακεκριμένος αρχιτέκτονας τοπίου και καθηγητής του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, Bas Smets, μαζί με τους φοιτητές του. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στη Δημοτική Αγορά Κυψέλης.

Το Όραμα του Δήμου Αθηναίων

Ο Δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας, τόνισε τη δέσμευση της πόλης στη μάχη κατά της κλιματικής κρίσης, δηλώνοντας: «Η Αθήνα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της μάχης ενάντια στην κλιματική κρίση. Σε μια πόλη με ελλείψεις σε μεγάλους χώρους πρασίνου, επενδύουμε σε καινοτόμες λύσεις για να μειώσουμε τη θερμοκρασία και να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των πολιτών».

• Στρατηγική Επένδυση: Ο Δήμος προχωρά σε έργα που συνδυάζουν το πράσινο, το νερό και την τεχνολογία, όπως το πιλοτικό πρόγραμμα ASCEND, το έργο “Cooling Havens”, η «Διπλή Ανάπλαση» στον Ελαιώνα και η ενεργειακή αναβάθμιση των σχολείων.
• Κλιματική Δέσμευση: Με το νέο Κλιματικό Σύμφωνο και τη συμμετοχή στις «100 Κλιματικά Ουδέτερες Πόλεις της Ευρώπης», η Αθήνα δεσμεύεται για μείωση 80% των εκπομπών έως το 2030.
• Συνεργασία: «Η συνεργασία με το Χάρβαρντ και τον καθηγητή Bas Smets ανοίγει τον δρόμο για μια πιο δροσερή, βιώσιμη και ανθεκτική Αθήνα», υπογράμμισε ο Δήμαρχος.

Η Φιλοσοφία του Bas Smets

Ο Bas Smets, γνωστός για το έργο του στον δημόσιο χώρο της Παναγίας των Παρισίων, μετέφερε την οπτική του: «Η κλιματική προσαρμογή των πόλεων δεν είναι μόνο τεχνικό ζήτημα, είναι ζήτημα πολιτισμού και σχέσης με τη φύση». Σημείωσε πως στην Αθήνα, το φως, το έδαφος και το πράσινο μπορούν να λειτουργήσουν αρμονικά, δημιουργώντας μηχανισμούς μικροκλίματος για μια νέα εμπειρία του δημόσιου χώρου. Η τεχνογνωσία από ευρωπαϊκές πόλεις μπορεί να εφαρμοστεί άμεσα σε περιοχές όπως η Πλάκα και η Βαρβάκειος.

Ο Πρόεδρος της ΔΑΕΜ Α.Ε, Ευάγγελος Μαρινάκης, υποστήριξε ότι ο σχεδιασμός τοπίου μπορεί να επηρεάσει καθοριστικά το μικροκλίμα. «Μια ολιστική προσέγγιση στο αστικό τοπίο μπορεί να μειώσει αισθητά τη θερμοκρασία στο κέντρο της πόλης», καθιστώντας την αισθητή θερμοκρασία «πολύ πιο ανεκτή».

Οι Δύο Πρωτοποριακές Προτάσεις

Η έρευνα του καθηγητή Smets και των φοιτητών του Χάρβαρντ εστιάζει στον τρόπο με τον οποίο το τοπίο μπορεί να μεταμορφώσει τον αστικό ιστό σε ένα ζωντανό σύστημα που δροσίζει και σκιάζει την πόλη, διερευνώντας κλιματικά σενάρια έως το 2100. Βασική παράμετρος μελέτης είναι ο δείκτης UTCI (αντιληπτή από τον άνθρωπο θερμοκρασία), που συμπεριλαμβάνει την υγρασία και την ταχύτητα του ανέμου.Με την ενεργοποίηση του εδάφους, του νερού και της βλάστησης, προτείνονται στρατηγικές βασισμένες στη φύση (Nature-Based Solutions) για την αντιμετώπιση της αστικής υπερθέρμανσης. Οι δύο συγκεκριμένες προτάσεις σχεδιασμού για τον «δροσισμό» της Αθήνας είναι:

Plaka Green Canopy:

Δημιουργία φυσικής σκίασης στα σοκάκια της Πλάκας και στις προσόψεις των κτιρίων με τη χρήση ενός δικτύου αναρριχώμενων φυτών.

Varvakeios Urban Forest:

Μετατροπή του υφιστάμενου πάρκινγκ σε πάρκο ένα «αστικό δάσος». Μια παρέμβαση που μετατρέπει μια «σκληρή» επιφάνεια σε χώρο πρασίνου, δημιουργώντας δροσερό μικροκλίμα και διαμορφώνοντας δημόσιο χώρο για ξεκούραση και παιχνίδι.

Η έρευνα και η παρουσίαση εντάσσονται στην πρωτοβουλία Cooling Athens του Δήμου Αθηναίων, με την υποστήριξη των ευρωπαϊκών έργων EUI–Cooling Havens, Net Zero Cities Pilot Programme ASCEND και ENERTEF.