Από τη Ρεβυθούσα στην Ουκρανία: Η πρώτη επιτυχία για τον Κάθετο Διάδρομο

Η πρόσφατη δημοπρασία για τη μεταφορά ποσοτήτων υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τη Ρεβυθούσα προς την Ουκρανία, μέσω Βουλγαρίας, Ρουμανίας και Μολδαβίας, έδωσε τα πρώτα σαφή σημάδια ότι το φιλόδοξο σχέδιο του Κάθετου Διαδρόμου αρχίζει να αποκτά εμπορική δυναμική. Η διαδικασία, που πραγματοποιήθηκε στις αρχές της εβδομάδας, κατέληξε σε συμφωνίες μεταφοράς φορτίων διάρκειας έξι μηνών, επιβεβαιώνοντας το αυξανόμενο ενδιαφέρον για τη νέα ενεργειακή οδό της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Πρόκειται, όπως αναφέρει η «Καθημερινή», για την πρώτη δημοπρασία μεταφοράς LNG που ολοκληρώνεται με θετικό αποτέλεσμα από το σύνολο των πέντε που προγραμμάτισαν οι Διαχειριστές των χωρών που συμμετέχουν στο έργο. Οι προηγούμενες προσπάθειες είχαν αποτύχει να προσελκύσουν ουσιαστικό ενδιαφέρον, καθώς οι εμπορικοί φορείς προτιμούσαν φθηνότερες διαδρομές μέσω Πολωνίας. Αυτή τη φορά, ωστόσο, οι αναβαθμισμένοι όροι μεταφοράς και οι μειωμένες χρεώσεις φαίνεται πως έπεισαν τους εισαγωγείς.

Στη δημοπρασία δεσμεύθηκαν ποσότητες φυσικού αερίου που θα καλύψουν τις ανάγκες της Ουκρανίας για το επόμενο εξάμηνο, προσδίδοντας στο εγχείρημα στρατηγική βαρύτητα. Οι πέντε διαχειριστικοί φορείς —ΔΕΣΦΑ (Ελλάδα), Bulgartransgaz (Βουλγαρία), Transgaz (Ρουμανία), VestMoldTransgaz (Μολδαβία) και GTSOU (Ουκρανία)— είχαν βρεθεί αντιμέτωποι με την ανάγκη να αποδείξουν πως ο Κάθετος Διάδρομος δεν είναι απλώς μια ασφαλής, αλλά και μια ανταγωνιστική εναλλακτική στη ρωσική ενεργειακή επιρροή. Το εγχείρημα αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς η Ευρώπη επιχειρεί να διαμορφώσει ένα νέο ενεργειακό τοπίο απαλλαγμένο από το ρωσικό φυσικό αέριο. Οι διαχειριστές, μετά από συνάντηση που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο στην Αθήνα παρουσία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου, αποφάσισαν τη μείωση των τιμολογίων μεταφοράς κατά μέσο όρο 10%, με τις ρουμανικές και μολδαβικές εταιρείες να προχωρούν σε μειώσεις έως και 50%. Η πρωτοβουλία αυτή θεωρείται καθοριστική για τη συμμετοχή των εταιρειών στη δημοπρασία, δίνοντας ώθηση στην εμπορική αξιοποίηση του Διαδρόμου.

Την ίδια στιγμή, οι αυξημένες ενεργειακές ανάγκες της Ουκρανίας ενόψει χειμώνα λειτούργησαν ως επιπλέον καταλύτης. Οι ρωσικές επιθέσεις στις ενεργειακές της υποδομές έχουν οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης κατά περίπου 10% σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό, ενώ η κυβέρνηση του Κιέβου ενέκρινε επιπλέον 200 εκατ. ευρώ χρηματοδότησης προς την κρατική εταιρεία Naftogaz. Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική ΔΕΠΑ Εμπορίας, η ουκρανική DTEK και η ελβετική Axpo Trading δεσμεύτηκαν συνολικά για το 30% της προσφερόμενης δυναμικότητας της δημοπρασίας του Οκτωβρίου. Η συμφωνία προβλέπει τη μεταφορά 6,32 GWh φυσικού αερίου ημερησίως για το εξάμηνο Νοεμβρίου 2025 – Απριλίου 2026, με αφετηρία τη Ρεβυθούσα και τελικό προορισμό την ουκρανική αγορά. Η επιτυχία της δημοπρασίας αποτελεί, σύμφωνα με αναλυτές, ένδειξη εμπιστοσύνης στην ευρωπαϊκή προοπτική του Κάθετου Διαδρόμου, που μπορεί να εξελιχθεί στη νέα ενεργειακή «ραχοκοκαλιά» της ηπείρου. Οι εμπλεκόμενοι διαχειριστές ετοιμάζουν ήδη δύο νέα προγράμματα —Route 2 και Route 3— που θα επεκτείνουν τη ροή φυσικού αερίου από το FSRU της Αλεξανδρούπολης και από τον TAP, αντίστοιχα, προς την Κεντρική Ευρώπη.

Η σημασία του έργου έχει αναγνωριστεί και σε διατλαντικό επίπεδο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν την Ελλάδα κομβικό εταίρο για την τροφοδοσία της Ανατολικής Ευρώπης με μη ρωσικό αέριο, μέσω των τερματικών υποδομών της Ρεβυθούσας και της Αλεξανδρούπολης. Το θέμα αναμένεται να τεθεί εκ νέου στο επίκεντρο κατά την επίσκεψη στην Αθήνα των υπουργών Ενέργειας Κρις Ράιτ και Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ στις 6–7 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο της Σύμπραξης για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία (P-TEC). Ο Κάθετος Διάδρομος, που κάποτε αντιμετωπιζόταν ως γεωπολιτική φιλοδοξία, αρχίζει πλέον να λειτουργεί ως πραγματικό δίκτυο ενεργειακής ασφάλειας και εμπορικής βιωσιμότητας για ολόκληρη την περιοχή.