Αιτήματα αγροτών: «Τα 20 από τα 27 έχουν ήδη ικανοποιηθεί ή κινούνται προς λύση»

Απάντηση στις αγροτικές κινητοποιήσεις και στην απόφαση των αγροτών να συνεχίσουν τις δράσεις τους δίνουν κυβερνητικές πηγές, παρουσιάζοντας αναλυτικά την εικόνα των αιτημάτων που έχουν τεθεί στο τραπέζι. Όπως αναφέρουν κύκλοι του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης, από τα 27 αιτήματα που έχουν διατυπωθεί, τα 16 είτε έχουν ήδη ικανοποιηθεί είτε αντιμετωπίζονται θετικά, άλλα 4 παραμένουν υπό επεξεργασία/διαπραγμάτευση για να βρεθεί πρακτική λύση, ενώ 7 αιτήματα χαρακτηρίζονται ως μη επιλύσιμα, είτε επειδή προσκρούουν σε βασικούς ευρωπαϊκούς κανόνες και στη λειτουργία της ΚΑΠ είτε επειδή κρίνονται δημοσιονομικά ανέφικτα. Παράλληλα, η κυβέρνηση δηλώνει ότι προχωρά και σε θεσμική πρωτοβουλία, δεσμευόμενη για σύσταση διακομματικής επιτροπής με στόχο τη χάραξη Εθνικής Στρατηγικής για τον πρωτογενή τομέα, σε μια προσπάθεια να μεταφερθεί η συζήτηση από τις αποσπασματικές ρυθμίσεις σε πιο σταθερό πλαίσιο πολιτικής.

Στο σκεπτικό που παρουσιάζουν οι ίδιες πηγές, κεντρική θέση κατέχει η διάκριση ανάμεσα σε μέτρα που μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα εντός ευρωπαϊκών κανόνων και δημοσιονομικών ορίων, και σε παρεμβάσεις που θεωρούν ότι είτε δεν προβλέπονται στην ελεύθερη αγορά είτε θα οδηγούσαν σε σύγκρουση με τον πυρήνα της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Σε ό,τι αφορά τις κατώτατες εγγυημένες τιμές, η θέση που αποτυπώνεται είναι ότι τέτοια παρέμβαση δεν μπορεί να γίνει στο πλαίσιο της ελεύθερης αγοράς και ότι αντίστοιχο ρόλο –ως προς τη στήριξη εισοδήματος– επιτελούν ήδη οι ευρωπαϊκές ενισχύσεις. Στο ζήτημα του ΟΠΕΚΕΠΕ, οι ίδιες πηγές εμφανίζονται κατηγορηματικές: η μεταφορά του στην ΑΑΔΕ χαρακτηρίζεται «μη διαπραγματεύσιμη», με το επιχείρημα ότι η ένταξη σε Ανεξάρτητη Αρχή διασφαλίζει αξιοπιστία και διαφάνεια στο σύστημα καταβολής επιδοτήσεων.

Για τις εκκρεμείς ενισχύσεις, επισημαίνεται ότι οι πληρωμές συνεχίζονται «εν κινήσει», παράλληλα με τη μεταρρύθμιση του μηχανισμού κατανομής. Κατά τις ίδιες αναφορές, έχουν ήδη καταβληθεί 3,2 δισ. ευρώ για το 2025, αναμένεται εκταμίευση ακόμη 600 εκατ. ευρώ έως το τέλος του έτους, ενώ για το 2024 καταβλήθηκαν συνολικά 3,1 δισ. ευρώ. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η κυβερνητική δέσμευση για επιστροφή ποσών που υπεξαιρέθηκαν στους πραγματικούς παραγωγούς, με διευκρίνιση ότι αναμένονται οι τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις ώστε να οριστικοποιηθούν τα ποσά. Για το αγροτικό ρεύμα και το αίτημα τιμής στα 7 λεπτά, αναφέρεται ότι το θέμα βρίσκεται υπό επεξεργασία από τη ΔΕΗ ώστε να επιτευχθεί η καλύτερη δυνατή τιμή. Σε ό,τι αφορά το κόστος παραγωγής, οι κυβερνητικές πηγές παραπέμπουν σε ήδη ληφθείσες αποφάσεις που μειώνουν επιβαρύνσεις και ενισχύουν ρευστότητα, όπως η μείωση φορολογίας σε λιπάσματα και αγροτικά μηχανήματα, αλλά και οι πρόσφατες μειώσεις φόρων εισοδήματος που έχουν ήδη ψηφιστεί και αφορούν –όπως σημειώνουν– και τους αγρότες.

Αντίστοιχα, για την κατάργηση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, η θέση είναι ότι πρόκειται για μηχανισμό που υφίσταται σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για την επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης καυσίμων «στην αντλία», αναφέρεται ότι ΑΑΔΕ και υπουργείο Οικονομικών επεξεργάζονται τρόπο εφαρμογής μέσω ψηφιακών μέσων, ώστε η επιστροφή να γίνεται άμεσα στο σημείο αγοράς.

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στο αίτημα «αναπλήρωσης χαμένου εισοδήματος» για προϊόντα που πωλούνται κάτω του κόστους. Η κυβερνητική επιχειρηματολογία είναι ότι μια γενική αναπλήρωση για χαμηλές τιμές θα μετέτρεπε τον «κίνδυνο αγοράς» σε αποζημιώσιμη ζημία και θα υπονόμευε θεμελιώδη αρχή της ΚΑΠ, ενώ θα δημιουργούσε και ζήτημα «διπλής στήριξης» για τον ίδιο σκοπό, καθώς οι άμεσες ενισχύσεις του Πυλώνα Ι ήδη καλύπτουν εισοδηματικά κενά. Στην ίδια ενότητα, οι πηγές υπενθυμίζουν ότι προχωρούν σε παρεμβάσεις που δεν δημιουργούν θεσμικό ή δημοσιονομικό πρόβλημα, όπως το «μέτρο 23» ύψους 178 εκατ. ευρώ για κάλυψη απώλειας παραγωγής, καθώς και ανακατανομή 160 εκατ. ευρώ (80 εκατ. για κτηνοτρόφους και 80 εκατ. για παραγωγούς σίτου και βαμβακιού), με πρόσθετες ρυθμίσεις για το 2025 να εξετάζονται.

Στα έργα υποδομής στην ύπαιθρο, γίνεται λόγος για προγράμματα της Γενικής Γραμματείας Ενωσιακών Πόρων και Υποδομών ύψους 600 εκατ. ευρώ και για το πρόγραμμα ΥΔΩΡ 2.0, μέσω του οποίου –όπως σημειώνεται– χρηματοδοτούνται μεγάλα υδροδοτικά/αρδευτικά έργα. Στο πεδίο των αποζημιώσεων, οι κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι προωθείται αλλαγή του κανονισμού του ΕΛΓΑ ώστε να ικανοποιηθεί το αίτημα για κάλυψη 100% της ασφαλιζόμενης ζημιάς και αύξηση ορίου αποζημίωσης. Υπενθυμίζεται επίσης ότι από το 2019 έως σήμερα ο ΕΛΓΑ έχει καταβάλει 1,8 δισ. ευρώ, με το επιχείρημα ότι μόνο το μισό ποσό προέρχεται από εισφορές παραγωγών. Στο ίδιο πλαίσιο, αναφέρεται ειδική ρύθμιση για παράταση προθεσμίας καταβολής της εισφοράς ΕΛΓΑ για το 2025 έως 30/6/2026, καθώς και δυνατότητα προκαταβολών αποζημιώσεων έως 80% για ζημιές του 2025, ακόμη και σε περιπτώσεις οφειλών, υπό προϋποθέσεις εξόφλησης προηγούμενων ετών.

Για τη σύνδεση επιδότησης με παραγωγή και ζωικό κεφάλαιο, η κυβέρνηση εμφανίζεται να το εντάσσει στις βασικές ελληνικές διεκδικήσεις στη νέα ΚΑΠ. Στο αίτημα για ΑΤΑΚ–ΚΑΕΚ σε χωράφια κάτω των 20 στρεμμάτων, αναφέρεται ότι έχει ήδη ανακοινωθεί ρύθμιση και ότι οι κάτοχοι αγροτεμαχίων πληρώνονται κανονικά. Για τις «ελληνοποιήσεις», γίνεται λόγος για εντατικοποίηση ελέγχων, ενώ για τις «αθρόες εισαγωγές» υποστηρίζεται ότι ρυθμίζονται από την αγορά και το σχήμα προσφοράς–ζήτησης. Στο αίτημα για «πάγωμα οφειλών» σε ασφαλιστικούς οργανισμούς, ΚΕΑΟ, ΔΟΥ, τράπεζες, ΔΕΗ και ρύθμιση δόσεων, αναφέρεται ότι ισχύει για όσους έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές και ζωονόσους. Για τους πόρους της νέας ΚΑΠ, σημειώνεται ότι η διαπραγμάτευση στην Ε.Ε. είναι σε εξέλιξη και ότι η Ελλάδα επιδιώκει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Για το ηλεκτρονικό δελτίο αποστολής «στο χωράφι», η θέση είναι ότι ψηφιοποιείται μια υποχρέωση που υπήρχε επί χρόνια σε έγχαρτη μορφή, με διαθέσιμη δωρεάν εφαρμογή (myDATAapp), ενώ αναφέρεται και αναστολή για τους ελαιοπαραγωγούς έως 1η Μαΐου, με ανοιχτό πεδίο συζήτησης για πιο «φιλικές» λύσεις αυτοματοποίησης. Στα αιτήματα που απορρίπτονται ως δημοσιονομικά μη εφικτά, το υπουργείο εντάσσει τον άμεσο διπλασιασμό αγροτικών συντάξεων, με αναφορά σε κόστος 3,6 δισ. ευρώ που, όπως σημειώνεται, θα απαιτούσε ισοδύναμες αυξήσεις φόρων και εισφορών. Στο ζήτημα της ευλογιάς και της διαχείρισης με εμβολιασμό αντί θανατώσεων, υποστηρίζεται ότι προϋποτίθεται εγκεκριμένο εμβόλιο από την Ε.Ε. και άρση συνεπειών για γαλακτοκομικά προϊόντα, με ιδιαίτερη έμφαση στις εξαγωγές φέτας, ενώ η θέση που αποτυπώνεται είναι «ό,τι ορίζουν η Ε.Ε. και η επιστημονική κοινότητα».

Για αποζημιώσεις από θανατώσεις ζώων, γίνεται αναφορά ότι η αποζημίωση φτάνει έως 250 ευρώ ανά ζώο, με σύγκριση ότι σε άλλες χώρες της Ε.Ε. η υψηλότερη αντίστοιχη αποζημίωση είναι 90 ευρώ. Για την ανασύσταση κοπαδιών, δηλώνεται δέσμευση για πλήρη ανασύσταση μόλις επιτευχθεί εκρίζωση της ευλογιάς, ώστε να μην υπάρξει κίνδυνος επαναμόλυνσης. Σε σχέση με το αίτημα «πάγωμα πληρωμών σε ΔΕΚΟ και ασφαλιστικά ταμεία όσο διαρκεί η ζωονόσος», οι πηγές σημειώνουν ότι ισχύει αναστολή μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης έως 31/12/2026 για κτηνοτρόφους που θανάτωσαν ζώα, βάσει ρύθμισης που ψηφίστηκε στις 18/12/2025. Στο σκέλος της «άμεσης πληρωμής κτηνοτρόφων», αναφέρεται ότι έχουν διατεθεί έως σήμερα 187 εκατ. ευρώ για στήριξη κτηνοτρόφων λόγω ευλογιάς και ότι ανακοινώθηκε επιπλέον χρηματοδότηση 80 εκατ. ευρώ, που συνδέεται –όπως υποστηρίζεται– με εφαρμογή κανόνων διαφάνειας στον ΟΠΕΚΕΠΕ κατά την καταβολή της Βασικής Ενίσχυσης.

Τέλος, για τη μελισσοκομία, επισημαίνεται ότι οι μελισσοκόμοι εντάσσονται στην προδημοσίευση των Σχεδίων Βελτίωσης με προτεραιότητα αντίστοιχη της ζωικής παραγωγής, ότι ο κλάδος συμμετέχει στα προγράμματα νέων αγροτών και σε επενδυτικά εργαλεία του ΣΣ ΚΑΠ, ενώ για το ηλεκτρονικό μητρώο μελισσοκομίας αναφέρεται ότι υφίσταται ήδη. Για την αναπλήρωση εισοδήματος «20 ευρώ ανά κυψέλη», σημειώνεται ότι έχει εγκριθεί χρηματοδότηση 11,8 εκατ. ευρώ για το 2025, προγραμματίζεται ανακατανομή ποσών άνω των 21 εκατ. ευρώ και βρίσκεται σε εξέλιξη τομεακό πρόγραμμα που αφορά κυψέλες με κινητή βάση.