107 χρόνια από τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου

Ένα ισχυρό μήνυμα απηύθυνε ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας με αφορμή τη συμπλήρωση 107 ετών από τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σε μια εποχή όπου ο κόσμος αναθεωρεί ξανά τις βεβαιότητές του και η διεθνής ασφάλεια βρίσκεται σε διαρκή διαπραγμάτευση, ο υπουργός τόνισε ότι η ειρήνη δεν είναι δικαίωμα χωρίς προϋποθέσεις, ούτε προνόμιο που κερδίζεται μια φορά για πάντα. «Για να υπάρχεις, πρέπει να μπορείς να αμυνθείς», υπογράμμισε, συνδέοντας τη μνήμη της Ιστορίας με την ανάγκη διαχρονικής εθνικής προετοιμασίας, ενότητας και αποτρεπτικής ισχύος. Η 11η Νοεμβρίου 1918 αποτέλεσε ορόσημο. Ο πόλεμος που άλλαξε τους χάρτες, τις κοινωνίες και τις ιδέες για την ανθρώπινη πρόοδο, τερματίστηκε σε ένα σιδηροδρομικό βαγόνι κοντά στην Κομπιέν της Γαλλίας. Είχε προηγηθεί τετραετής φθορά σε όλα τα επίπεδα: οικονομικό, στρατιωτικό, ψυχικό. Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος δεν ήταν απλώς μια μεγάλη σύγκρουση. Ήταν το τέλος του παλιού κόσμου των αυτοκρατοριών και η αρχή μιας εποχής που προσπάθησε να οικοδομήσει νέα ισορροπία, συχνά με εύθραυστους όρους.

Την 11η Νοεμβρίου 1918 τερματίστηκε ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος, η πιο αιματηρή μέχρι τότε σύρραξη στην Ιστορία της Ευρώπης και του κόσμου.

Η Ελλάδα είχε σημαντική συμβολή στη νίκη των Συμμάχων, παρά το βαρύ τίμημα του εθνικού διχασμού.

107 χρόνια μετά τη λήξη του, ο Α’… pic.twitter.com/aGzlb95KB0

— Nikos Dendias (@NikosDendias) November 11, 2025

Στη Γαλλία, η επέτειος τιμήθηκε όπως κάθε χρόνο με λιτή τελετή στην Αψίδα του Θριάμβου. Ο Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν συνάντησε βετεράνους, κατέθεσε στεφάνι στο άγαλμα του Κλεμανσώ και τήρησε δύο λεπτά σιγής. Η τελετή δεν είχε περίσσεια θορύβου. Η μνήμη τέτοιων γεγονότων δεν χρειάζεται μεγάλες λέξεις. Αρκεί το βάρος τους. Την ίδια ημέρα, στη Θεσσαλονίκη, η συγκίνηση μεταφέρθηκε στο Ζέιτενλικ, το μεγάλο συμμαχικό κοιμητήριο που κρατά τη σιωπή και την ιστορία των στρατιωτών από τη Γαλλία, τη Σερβία, τη Βρετανία, τη Ρωσία και την Ιταλία που έπεσαν στο Μακεδονικό Μέτωπο. Εκπρόσωποι της ελληνικής πολιτείας, ξένων διπλωματικών αποστολών, μαθητές και πολίτες κατέθεσαν στεφάνια και τίμησαν όσους έμειναν εκεί για πάντα. Ο χώρος αυτός δεν είναι απλώς τόπος αναπαύσεως. Είναι μάθημα για το τι σημαίνει κοινός αγώνας και κοινή θυσία.

Για την Ελλάδα, η συμμετοχή στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν υπήρξε ομαλή πορεία. Η χώρα εισήλθε στον πόλεμο ύστερα από έντονη πολιτική σύγκρουση που έμεινε γνωστή ως Εθνικός Διχασμός. Η αντιπαράθεση ανάμεσα στον Βασιλιά Κωνσταντίνο Α’ και τον Ελευθέριο Βενιζέλο δεν ήταν μόνο ζήτημα εξωτερικής πολιτικής. Ήταν διαφωνία για την ίδια την ταυτότητα της Ελλάδας: θα παραμείνει μια δύναμη προσεκτική και αμυντική ή θα διεκδικήσει ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση του μεταπολεμικού κόσμου.

Τελικά, από το 1917 η Ελλάδα βρέθηκε στο πλευρό της Αντάντ. Οι ελληνικές μονάδες έδωσαν μάχες σκληρές, ιδιαίτερα στη Δοϊράνη και στο Σκρα. Η νίκη στο Σκρα τον Μάιο του 1918 αποκάλυψε την ωριμότητα, την αντοχή και τη στρατηγική αξία του ελληνικού στρατού. Ήταν η στιγμή που η Ελλάδα δεν ήταν πια η νεαρή χώρα που όλοι παρατηρούσαν με επιφυλάξεις. Είχε γίνει δύναμη με φωνή. Η διεθνής αναγνώριση αυτής της συμβολής φάνηκε λίγους μήνες αργότερα. Στις 14 Ιουλίου 1919, στο Παρίσι, στην παρέλαση των νικητών, οι ελληνικές σημαίες κυμάτιζαν ανάμεσα στις σημαίες των μεγάλων δυνάμεων. Οι στρατιώτες που είχαν περάσει λάσπες, ορύγματα, χειμώνες και απώλειες, διέσχισαν την Αψίδα του Θριάμβου με σταθερό βήμα. Το πλήθος φώναζε «Ζήτω η Ελλάδα» στην καρδιά της Ευρώπης. Ήταν μια στιγμή συλλογικής αυτοπεποίθησης που δεν σβήνει από τη μνήμη.

Σήμερα, η Ευρώπη βρίσκεται ξανά σε περίοδο αβεβαιότητας. Συγκρούσεις γύρω από τα σύνορά της, αναθεωρητικές πολιτικές, νέα ενεργειακά και γεωπολιτικά μέτωπα επαναφέρουν την έννοια της αποτροπής ως κεντρικό πυλώνα της διεθνούς ισορροπίας. Σε αυτό το πλαίσιο, το μήνυμα της επετείου αποκτά ουσία: η ειρήνη δεν διασφαλίζεται από μόνη της. Απαιτεί σχέδιο, προετοιμασία, συμμαχίες, εθνική συνοχή.

Η μνήμη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου δεν καλεί σε εξιδανίκευση των συγκρούσεων. Καλεί σε επίγνωση της ευθύνης. Υπενθυμίζει ότι οι κοινωνίες που θεωρούν την ειρήνη δεδομένη συχνά τη χάνουν. Και ότι οι κοινωνίες που αναγνωρίζουν τη σημασία της άμυνας και της ενότητας μπορούν να προστατεύσουν το μέλλον τους. Η Ελλάδα του 1919 πέρασε κάτω από την Αψίδα του Θριάμβου επειδή είχε σταθεί όρθια στις πιο δύσκολες συνθήκες. Η Ελλάδα του σήμερα μπορεί να διατηρήσει τη θέση της σε έναν κόσμο που αλλάζει, εφόσον παραμένει σταθερή στη γνώση ότι η ειρήνη δεν είναι παθητική κατάσταση. Είναι επίτευγμα που απαιτεί θέληση, δύναμη και συνείδηση ιστορίας.