Το Τρίγωνο των Βερμούδων: Μια ανακάλυψη που αλλάζει όσα ξέραμε για τον ωκεάνιο φλοιό

Για δεκαετίες, το όνομα «Βερμούδες» ήταν συνώνυμο του μυστηρίου. Το περίφημο Τρίγωνο των Βερμούδων γέννησε ιστορίες για εξαφανισμένα πλοία και αεροσκάφη, τροφοδότησε θεωρίες συνωμοσίας και πέρασε στη λαϊκή φαντασία ως ένα από τα πιο αινιγματικά σημεία του πλανήτη. Σήμερα, όμως, το επιστημονικό ενδιαφέρον έχει μετατοπιστεί: όχι σε όσα υποτίθεται ότι χάνονται πάνω από τις Βερμούδες, αλλά σε όσα αποκαλύπτονται βαθιά κάτω από αυτές. Νέα γεωλογική έρευνα φέρνει στο φως ένα εύρημα που χαρακτηρίζεται ως μοναδικό παγκοσμίως. Κάτω από το νησιωτικό σύμπλεγμα του Βόρειου Ατλαντικού, οι επιστήμονες εντόπισαν μια ασυνήθιστη δομή στον φλοιό της Γης, η οποία δεν ταιριάζει με όσα γνωρίζαμε μέχρι σήμερα για τη γεωλογία των ωκεανών. Συγκεκριμένα, κάτω από τον ωκεάνιο φλοιό των Βερμούδων δεν ακολουθεί άμεσα ο μανδύας της Γης, όπως συμβαίνει σχεδόν παντού αλλού. Αντίθετα, παρεμβάλλεται ένα επιπλέον στρώμα πετρώματος πάχους περίπου 20 χιλιομέτρων. Η ύπαρξη αυτού του «ενδιάμεσου» στρώματος αποτελεί γεωλογική ανωμαλία, καθώς δεν έχει παρατηρηθεί σε κανένα άλλο γνωστό ωκεάνιο περιβάλλον.

Ο γεωλόγος Γουίλιαμ Φρέιζερ από το Carnegie Science στην Ουάσινγκτον, ένας από τους επιστήμονες που μελέτησαν το φαινόμενο, εξηγεί ότι η ανακάλυψη ανατρέπει βασικές παραδοχές. «Σε έναν τυπικό ωκεανό, περιμένουμε να συναντήσουμε τον μανδύα ακριβώς κάτω από τον φλοιό. Στις Βερμούδες, όμως, βλέπουμε ένα πρόσθετο στρώμα, τοποθετημένο μέσα στην τεκτονική πλάκα που στηρίζει το νησιωτικό σύμπλεγμα», σημειώνει. Το πώς και πότε δημιουργήθηκε αυτό το παχύ στρώμα παραμένει ανοιχτό ερώτημα. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η απάντηση ίσως συνδέεται άμεσα με την ίδια τη γένεση των Βερμούδων. Το αρχιπέλαγος βρίσκεται πάνω σε ένα ωκεάνιο ύψωμα, όμως η ηφαιστειακή δραστηριότητα που θα εξηγούσε τον σχηματισμό του δεν ακολουθεί τα γνωστά πρότυπα άλλων ηφαιστειακών νησιών.

Η τελευταία καταγεγραμμένη ηφαιστειακή έκρηξη στην περιοχή τοποθετείται πριν από περίπου 31 εκατομμύρια χρόνια. Ένα από τα σενάρια που εξετάζονται είναι ότι εκείνη η φάση έντονης δραστηριότητας ανύψωσε σημαντικά τον ωκεάνιο πυθμένα και δημιούργησε τις συνθήκες για την εμφάνιση αυτού του ασυνήθιστου γεωλογικού στρώματος, το οποίο σήμερα λειτουργεί σαν «αποτύπωμα» μιας αρχαίας, ακραίας διεργασίας. Για τους γεωλόγους, τέτοιες εξαιρέσεις έχουν ιδιαίτερη αξία. Όπως τονίζει ο Φρέιζερ, η μελέτη περιοχών που ξεφεύγουν από τον κανόνα βοηθά στην καλύτερη κατανόηση και των πιο «κανονικών» περιοχών του πλανήτη. «Όταν καταλαβαίνεις τι κάνει έναν τόπο τόσο διαφορετικό, μπορείς να ξεχωρίσεις ποιες γεωλογικές διεργασίες είναι οι συνηθισμένες και ποιες πραγματικά ακραίες», εξηγεί. Η ανακάλυψη αυτή υπενθυμίζει ότι οι ωκεανοί παραμένουν ένας από γνωστούς-άγνωστους κόσμους της Γης. Παρά τη δορυφορική τεχνολογία και τις προόδους στη γεωφυσική, μεγάλα τμήματα του πλανήτη εξακολουθούν να κρύβουν δομές και ιστορίες που μόλις αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε. Δεν είναι τυχαίο ότι πρόσφατα οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν και την ύπαρξη της Ζηλανδίας, μιας «χαμένης» ηπείρου ηλικίας άνω του ενός δισεκατομμυρίου ετών, της οποίας το μεγαλύτερο μέρος βρίσκεται βυθισμένο.