Πώς η στρατηγική Μητσοτάκη μετατρέπει την Ελλάδα σε πυλώνα σταθερότητας και απομονώνει την Άγκυρα

Σε μια περίοδο που οι διεθνείς ισορροπίες μεταβάλλονται με ρυθμούς απρόβλεπτους, η Αθήνα δείχνει να παίρνει ξεκάθαρο προβάδισμα έναντι της Άγκυρας στον ευρύτερο γεωστρατηγικό ανταγωνισμό της Ανατολικής Μεσογείου. Πίσω από αυτή τη σταδιακή αλλά σταθερή αναδιάταξη ισχύος βρίσκεται η συνεκτική ενεργειακή στρατηγική της κυβέρνησης Μητσοτάκη, η οποία μετατρέπει την Ελλάδα σε βασικό κρίκο του δυτικού ενεργειακού άξονα και θεμελιώνει τη γεωπολιτική της αναβάθμιση. Η άνοδος του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο είχε προκαλέσει ανησυχία σε πολλούς αναλυτές που προεξοφλούσαν μια νέα περίοδο τουρκικής εύνοιας. Όμως, η πραγματικότητα αποδεικνύεται διαφορετική. Οι άριστες σχέσεις του Ταγίπ Ερντογάν με τον Αμερικανό πρόεδρο δεν στάθηκαν ικανές να ανατρέψουν την εξαιρετικά προσεγμένη διπλωματική επένδυση της Αθήνας. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης επέλεξε να χτίσει μια ρεαλιστική, πολυεπίπεδη σχέση εμπιστοσύνης με την Ουάσιγκτον, βασισμένη όχι σε συναισθηματικές εξαρτήσεις αλλά σε αμοιβαία συμφέροντα και ενεργειακή αξιοπιστία.

Το κομβικό σημείο που γύρισε το παιχνίδι υπέρ της Ελλάδας είναι η αδυναμία της Τουρκίας να απεξαρτηθεί από το ρωσικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Παρά τις πιέσεις των ΗΠΑ, η Άγκυρα εξακολουθεί να βασίζεται σε ποσοστό άνω του 40% στη Μόσχα για την ενεργειακή της επάρκεια. Αυτό άνοιξε τον δρόμο για την Ελλάδα να προσφέρει στην αμερικανική πλευρά μια σταθερή, ασφαλή και πολιτικά αξιόπιστη εναλλακτική. Έτσι, η Αθήνα κατάφερε να προωθήσει ένα σχέδιο ενεργειακού διαδρόμου που θα μετατρέπει τη χώρα σε διαμετακομιστικό κόμβο για το αμερικανικό LNG, μέσω των σταθμών Ρεβυθούσας και Αλεξανδρούπολης, προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Στόχος είναι η δημιουργία ενός Vertical Corridor, ενός κάθετου διαύλου μεταφοράς ενέργειας που θα ενώνει τη Μεσόγειο με την Ουκρανία, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην ενεργειακή της ασφάλεια εν μέσω πολέμου.

Στο επίκεντρο αυτής της νέας γεωστρατηγικής πραγματικότητας βρίσκεται η στενή συνεργασία του υπουργού Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου με τον Αμερικανό ομόλογό του Νταγκ Μπέργκαμ, επικεφαλής του Συμβουλίου Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ. Κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα, ο Μπέργκαμ είχε συναντήσεις με τον πρωθυπουργό και με κορυφαίους επιχειρηματίες του ενεργειακού και κατασκευαστικού τομέα, επιβεβαιώνοντας ότι η Ουάσιγκτον βλέπει πλέον την Ελλάδα ως πυλώνα της αμερικανικής ενεργειακής στρατηγικής στην Ευρώπη. Η επιλογή της Αθήνας για τη διεξαγωγή του διήμερου συνεδρίου P-TEC (Partnership for Transatlantic Energy Cooperation) στις 6 και 7 Νοεμβρίου δεν είναι τυχαία. Η διοργάνωση του αμερικανικού Υπουργείου Ενέργειας σε συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση αποτελεί σαφή ένδειξη αναγνώρισης του ρόλου που διαδραματίζει η χώρα μας στην ενεργειακή ασφάλεια της Δύσης. Για τον Κυριάκο Μητσοτάκη, είναι ένα προσωπικό στοίχημα, καθώς επιδιώκει να καταστήσει την Ελλάδα αναπόσπαστο κρίκο της ευρωπαϊκής στρατηγικής απεξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια.

Το στοίχημα του Κάθετου Διαδρόμου και η πρώτη επιτυχία

Το στρατηγικό αυτό σχέδιο ήδη αποδίδει καρπούς. Η πρόσφατη δημοπρασία για το προϊόν “Route 1” στον Κάθετο Διάδρομο, που πραγματοποιήθηκε από κοινού από τον ΔΕΣΦΑ και τους διαχειριστές συστημάτων μεταφοράς Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Μολδαβίας και Ουκρανίας, ολοκληρώθηκε με μεγάλη συμμετοχή και δέσμευση 6,32 GWh ημερησίως για τον μήνα Νοέμβριο. Η επιτυχία της διαδικασίας οφείλεται στη συμφωνία που επετεύχθη στην Αθήνα, υπό τον κ. Παπασταύρου, για μείωση των τελών διέλευσης κατά 10%, ώστε ο διάδρομος να καταστεί πιο ελκυστικός. Μάλιστα, οι εταιρείες Transgaz και VestMoldTransgaz προχώρησαν σε περαιτέρω μείωση έως και 50%, ενισχύοντας τον ανταγωνιστικό χαρακτήρα του έργου. Πρόκειται για το πρώτο βήμα μιας αναβαθμισμένης ενεργειακής υποδομής, που εγκρίθηκε από τις εθνικές ρυθμιστικές αρχές και θα παραμείνει ενεργή μέχρι τον Απρίλιο του 2026. Το νέο σχήμα στοχεύει στην κάλυψη των άμεσων αναγκών της Ουκρανίας και παράλληλα ενδυναμώνει τη θέση της Ελλάδας ως βασικού πυλώνα τροφοδοσίας της Νοτιοανατολικής Ευρώπης.

Η αυξανόμενη επιρροή της Ελλάδας στην ενεργειακή σκακιέρα δεν πέρασε απαρατήρητη από την Άγκυρα. Για πρώτη φορά, η τουρκική διπλωματία εμφανίζεται να χαμηλώνει τους τόνους, με τον Χακάν Φιντάν να δηλώνει ότι η Τουρκία είναι «ανοιχτή» σε συζήτηση για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στο Αιγαίο — μια τοποθέτηση που μέχρι πρόσφατα θα θεωρούνταν αδιανόητη. Η σταθερή θέση της Αθήνας απέναντι στη συμμετοχή της Τουρκίας σε μηχανισμούς όπως ο SAFE, καθώς και η εμβάθυνση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, δείχνουν ότι η Ελλάδα δεν λειτουργεί πια αμυντικά, αλλά προληπτικά και επιθετικά στο πεδίο της διπλωματίας. Το δόγμα Μητσοτάκη αποδεικνύει ότι η ενέργεια είναι πλέον όπλο εξωτερικής πολιτικής, όχι μόνο εργαλείο ανάπτυξης.

Η συζήτηση περί υποτιθέμενης ψυχρότητας μεταξύ Αθήνας και Ουάσιγκτον καταρρέει υπό το βάρος των γεγονότων. Οι Ηνωμένες Πολιτείες επενδύουν πολιτικά και οικονομικά σε μια χώρα που εγγυάται σταθερότητα, ασφάλεια και συνέπεια. Η Ελλάδα βρίσκεται πλέον στον πυρήνα ενός ευρωπαϊκού ενεργειακού σχεδίου που αλλάζει τον χάρτη των συμμαχιών και της ισχύος. Σε αυτό το νέο σκηνικό, η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποδεικνύει ότι η στρατηγική δεν γράφεται με λόγια, αλλά με έργα. Από τις υποδομές LNG και τον Κάθετο Διάδρομο μέχρι τη διπλωματική της κινητικότητα, η Ελλάδα κατοχυρώνει τον ρόλο της ως χώρα-κλειδί στη σταθερότητα της ΝΑ Ευρώπης και ως σημείο αναφοράς στη νέα ενεργειακή αρχιτεκτονική της Δύσης. Στην εποχή που τα κράτη μετρούν τη δύναμή τους σε αγωγούς, λιμένες και διασυνδέσεις, η Ελλάδα φαίνεται να έχει κατανοήσει πλήρως τη γεωπολιτική εξίσωση. Και αυτή τη φορά, παίζει με τους δικούς της όρους.