Πιγκουίνοι και αγάπη: Τελικά είναι μονογαμικοί ή όχι;

Το πιο αγαπητό ζώο της Ανταρκτικής και της επιστημονικής κοινότητας είναι οι πιγκουίνοι. Το χαρακτηριστικό που τους κάνει να ξεχωρίζουν από τα υπόλοιπα πλάσματα είναι η αφοσίωσή τους στο ταίρι τους. Άλλωστε έχουν κυκλοφορήσει κατά καιρούς διάφορες εικόνες που απεικονίζουν τα γλυκά αυτά πλάσματα να περπατούν πλάι πλάι, πιασμένοι χέρι- χέρι ή ακόμη και να προστατεύουν το αυγό που δημιούργησαν. Οι εικόνες αυτές έχουν δώσει την εντύπωση στους ερευνητές αλλά και στην υπόλοιπη ανθρωπότητα την εντύπωση ότι τηρούν το “για πάντα μαζί”. Η επιστήμη προσπάθησε να δώσει την δική της απάντηση στο ερώτημα αυτό όπου πλησιάζει κατά πολύ την ανθρώπινη πραγματικότητα. Σύμφωνα με τον National Geographic, πράγματι τα περισσότερα είδη πιγκουίνων έχουν μακροχρόνιες σχέσεις με το άλλο τους μισό.

Κάθε χρόνο γυρίζουν πίσω από όπου βρήκαν τον σύντροφό τους και είχαν πετυχημένη αναπαραγωγή. Το γεγονός αυτό δεν είναι πάντα συναισθηματικής φύσεως αλλά μία καθαρά οικολογική στρατηγική. Αυτό γίνεται καθώς η φροντίδα των αυγών που δημιουργεί το ζευγάρι είναι μία απαιτητική διαδικασία που απαιτεί την συνεργασία και των δύο πιγκουίνων. Οι πιγκουίνοι θερμαίνουν το αυγό εναλλάξ όσο ο άλλος γονιός να πάει να φέρει την τροφή τους. Η διαδικασία αυτή είναι απαραίτητη για την επιβίωση του μικρού πιγκουίνου. Παράλληλα, σύμφωνα με ερευνητές της Encyclopedia Britannica και αναλύσεις που έχουν δημοσιευθεί στο Nature  το φαινόμενο της μονογαμίας των πιγκουίνων είναι θέμα κοινωνικό και όχι τόσο γενετικό. Αυτό σημαίνει ότι ένα ζευγάρι θα παραμείνει πιστό στην διάρκεια της αναπαραγωγής αλλά δεν αποκλείεται να χρίσουν την επόμενη χρονιά.

Για παράδειγμα, οι πιγκουίνοι Emperor έχουν ένα ποσοστό γύρω στο 15% που επανενώνεται με τον ίδιο σύντροφο σε διαδοχικές περιόδους, σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε το ScienceAlert. Από την άλλη οι King penguins, το ποσοστό αυτό πέφτει ακόμη περισσότερο, με περισσότερα από 80% των ζευγαριών να «χωρίζουν» μετά τη γέννα, όπως καταγράφει το Penguins International. Οι λόγοι για τους οποίους συμβαίνει αυτό είναι καθαρά πρακτικοί και όχι συναισθηματικοί άρα αν το ταίρι δεν εμφανιστεί εγκαίρως στην αποικία ή αν η προηγούμενη αναπαραγωγή δεν ήταν επιτυχής, ο πιγκουίνος θα αναζητήσει νέο σύντροφο. Η επιστημονική κοινότητα επισημαίνει πως η μονογαμία στους πιγκουίνους λειτουργεί ως στρατηγική επιβίωσης.  Όσο πιο αποτελεσματική η συνεργασία και όσο μεγαλύτερη η επιτυχία στην ανατροφή των νεοσσών, τόσο πιο πιθανό είναι το ζευγάρι να ξανασμίξει. Μέσα στο αφιλόξενο περιβάλλον του Νότιου Ημισφαιρίου, η αφοσίωση δεν είναι ρομαντική επιλογή – είναι ο πιο λογικός δρόμος για να συνεχιστεί η ζωή. «Η σύντομη απάντηση είναι όχι, οι πιγκουίνοι δεν είναι πραγματικά μονογαμικοί», έχει δηλώσει η Έμμα Μαρκς, συμπεριφορική οικολόγος στο Πανεπιστήμιο του Ώκλαντ στη Νέα Ζηλανδία, η οποία μελετά τη συμπεριφορά αναπαραγωγής και την επιλογή συντρόφου σε αποικιακά αναπαραγωγικά είδη – πουλιά που συγκεντρώνονται σε τεράστιες αποικίες για να φωλιάσουν. «Τα αποικιακά αναπαραγόμενα είδη, όπως οι πιγκουίνοι, μπορεί να είναι μονογαμικά, στο βαθμό που έχουν έναν σύντροφο με τον οποίο φωλιάζουν και μεγαλώνουν τα μικρά τους κάθε σεζόν», πρόσθεσε, μιλώντας στο Live Science. «Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν “εξωγαμιαίες δραστηριότητες”».

Τα ζεύγη πιγκουίνων που συνεργάζονται αποτελεσματικά για την ανατροφή των μικρών τους έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας – και άρα περισσότερες πιθανότητες να ξανασμίξουν την επόμενη περίοδο αναπαραγωγής. Οι πιγκουίνοι ζουν σε ακραία περιβάλλοντα, με χαμηλές θερμοκρασίες, δυνατούς ανέμους και περιορισμένη πρόσβαση σε τροφή. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η συνεργασία των δύο γονιών είναι κρίσιμη. Ο ένας πιγκουίνος μένει και προστατεύει το μικρό τους και ο άλλος κολυμπά μέρες προκειμένου να βρει φαγητό για την οικογένειά του. Αυτό μπορεί να λειτουργήσει μόνο αν υπάρχει εμπιστοσύνη και «δεσμός» μεταξύ των δύο.

Τα ζευγάρια που σχηματίζονται και συνεργάζονται αποτελεσματικά στην ανατροφή των μικρών τους έχουν πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες επιτυχίας – και άρα περισσότερες πιθανότητες να ξανασμίξουν την επόμενη περίοδο αναπαραγωγής. Οι πιγκουίνοι ζουν σε ακραία περιβάλλοντα, με χαμηλές θερμοκρασίες, δυνατούς ανέμους και περιορισμένη πρόσβαση σε τροφή. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, η συνεργασία των δύο γονιών είναι κρίσιμη. Έτσι, η αφοσίωση στο ταίρι και η επανασύνδεση κάθε χρόνο δεν είναι ρομαντική σταθερά – είναι μηχανισμός επιβίωσης του είδους. Οι επιστήμονες έχουν παρατηρήσει ότι όσο πιο επιτυχημένη είναι η αναπαραγωγή ενός ζευγαριού, τόσο μεγαλύτερη η πιθανότητα να ξαναενωθεί την επόμενη χρονιά. Η μονογαμία, λοιπόν, στους πιγκουίνους είναι βιολογική λογική: μέσα σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον, η σταθερότητα αυξάνει τις πιθανότητες της ζωής να συνεχιστεί.