Ψηφιακό μητρώο ελαιώνων: Πρόστιμα έως 5.000 ευρώ για όσους δεν δηλώσουν τις ελιές τους

Με πρόστιμα που ξεκινούν από 100 ευρώ και φθάνουν έως και τα 5.000 ευρώ κινδυνεύουν πλέον χιλιάδες ιδιοκτήτες ελαιόδεντρων σε όλη τη χώρα — ακόμη και όσοι δεν μαζεύουν ελιές ή δεν παράγουν λάδι. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων ενεργοποιεί τη νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση 77979/2025, η οποία προβλέπει ψηφιοποιημένο έλεγχο και καταγραφή όλων των ελαιοδέντρων, στο πλαίσιο της δημιουργίας του Ελαιοκομικού Μητρώου. Η ρύθμιση προβλέπει ότι έως τον Μάρτιο του 2026 όλοι όσοι διαθέτουν 21 ή περισσότερα ελαιόδεντρα οφείλουν να υποβάλουν δήλωση στο Μητρώο, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας του gov.gr ή της ειδικής εφαρμογής του ΥΠΑΑΤ. Η υποχρέωση αφορά κάθε φυσικό ή νομικό πρόσωπο, ανεξάρτητα από το αν έχει παραγωγή ή όχι. Η νέα διαδικασία συνοδεύεται από πολλαπλά επίπεδα ελέγχου και κυρώσεων. Αρχικά, όσοι αποκτούν αγροτικό εισόδημα από την καλλιέργεια ελιών θα πρέπει να υποβάλλουν δήλωση Ε3 στην Εφορία· η μη υποβολή ή η καθυστέρηση επισύρει πρόστιμο έως 100 ευρώ. Για όσους διαθέτουν περισσότερα από 20 ελαιόδεντρα, καθίσταται υποχρεωτική η δήλωση συγκομιδής στο Ελαιοκομικό Μητρώο, ακόμη και όταν δεν έχει υπάρξει παραγωγή. Η δήλωση πρέπει να πραγματοποιείται κάθε χρόνο από 1 Οκτωβρίου έως 31 Μαΐου, περιλαμβάνοντας στοιχεία όπως το ΑΦΜ του παραγωγού, την ποικιλία της ελιάς και τον κωδικό του ελαιοτεμαχίου.

Η μη υποβολή, η ανακριβής ή εκπρόθεσμη δήλωση επισύρει τσουχτερά πρόστιμα, κλιμακωτά ανάλογα με τον αριθμό των δέντρων:

• Για 21 έως 50 δέντρα, το πρόστιμο είναι 100 ευρώ

• Για 51 έως 100 δέντρα, 500 ευρώ

• Για 101 έως 500 δέντρα, 1.000 ευρώ

• Για 501 έως 1.000 δέντρα, 3.000 ευρώ

• Για περισσότερα από 1.001 δέντρα, 5.000 ευρώ

Παράλληλα, οι συνταξιούχοι που εξακολουθούν να έχουν αγροτικό εισόδημα θα πρέπει να το δηλώνουν στον ΕΦΚΑ μέσω της πλατφόρμας «Δήλωση Απασχόλησης Συνταξιούχων». Η παράλειψη ή η εκπρόθεσμη υποβολή μπορεί να κοστίσει την απώλεια έως και δώδεκα μηνιαίων συντάξεων (κύριας και επικουρικής). Ο πρόεδρος των μικρών συνεταιρισμών της ΕΘΕΑΣ, Μύρων Χιλετζάκης, τόνισε ότι οι νέες ρυθμίσεις, αν και αποσκοπούν στη διαφάνεια και στον έλεγχο της παραγωγής, δημιουργούν σημαντικές δυσκολίες για τους παραγωγούς, ιδιαίτερα όσους δραστηριοποιούνται σε απομακρυσμένες περιοχές. «Από την 1η Νοεμβρίου όλοι οι παραγωγοί που είναι στο κανονικό καθεστώς και μπορούν να εκδίδουν τιμολόγια θα πρέπει να συνοδεύουν κάθε μεταφορά ελαιοκάρπου από το χωράφι στο λιοτρίβι με ηλεκτρονικό δελτίο αποστολής», εξήγησε, σημειώνοντας πως «πολλοί παραγωγοί δεν διαθέτουν την απαιτούμενη τεχνογνωσία ή ακόμη και πρόσβαση στο διαδίκτυο». Η ψηφιοποίηση του αγροτικού τομέα, όπως επισημαίνει το ΥΠΑΑΤ, στοχεύει στη χαρτογράφηση της εγχώριας παραγωγής, στην αντιμετώπιση της αδήλωτης δραστηριότητας και στη βελτίωση της ποιότητας και ιχνηλασιμότητας του ελαιολάδου, ώστε να ενισχυθεί η θέση της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές. Ωστόσο, η εφαρμογή της απαιτεί ουσιαστική τεχνική υποστήριξη και εκπαίδευση των μικροκαλλιεργητών, ώστε η μετάβαση στο ψηφιακό σύστημα να μη μετατραπεί σε γραφειοκρατική παγίδα για τον πρωτογενή τομέα.