Παρουσίαση βιβλίου Τσίπρα: «Νέο ταξίδι» χωρίς ΣΥΡΙΖΑ

Η παρουσίαση ενός βιβλίου εξελίχθηκε σε κάτι πολύ περισσότερο από μια λογοτεχνική βραδιά. Στο κατάμεστο Παλλάς, ο Αλέξης Τσίπρας δεν περιορίστηκε σε μια αναδρομή στο παρελθόν, αλλά χρησιμοποίησε την «Ιθάκη» ως όχημα για να περιγράψει το πολιτικό του μέλλον – ουσιαστικά προαναγγέλλοντας τη δημιουργία νέου φορέα, χωρίς όμως να εκφωνήσει ακόμη τη «δεύτερη ιδρυτική διακήρυξη» του εαυτού του.Το μήνυμα ήταν κρυστάλλινο, ακόμη κι αν δεν ειπώθηκε ποτέ ευθέως. «Η σημερινή σας παρουσία είναι μια εκδήλωση προσδοκίας, μια δήλωση συμμετοχής στο νέο ταξίδι» είπε στο ακροατήριο, προσθέτοντας ότι «θα είμαστε μαζί και σ’ αυτό το ταξίδι». Δεν μίλησε σαν πρώην πρόεδρος κόμματος που απλώς παρουσιάζει τα απομνημονεύματά του, αλλά σαν πολιτικός αρχηγός που προετοιμάζει το έδαφος για ένα καινούργιο εγχείρημα. Η σκηνοθεσία της εκδήλωσης επιβεβαίωσε αυτό που το κείμενο της ομιλίας υπαινισσόταν. Η παλιά φρουρά του ΣΥΡΙΖΑ – πρώην υπουργοί, βουλευτές, στελέχη που κυριάρχησαν στην περίοδο της διακυβέρνησης – βρέθηκαν κυρίως στα θεωρεία. Στις μπροστινές σειρές, στην «πρώτη εικόνα», κάθονταν τα πρόσωπα που στελεχώνουν το Ινστιτούτο Αλέξη Τσίπρα: η νέα γενιά, το «νέο DNA» στο οποίο ο ίδιος χτίζει ήδη τη μελλοντική πολιτική ταυτότητα του χώρου του. Χωρίς να το πει ρητά, έδειξε ότι το πραγματικό του ενδιαφέρον βρίσκεται εκεί – όχι στην Κουμουνδούρου.

Ο πρώην πρωθυπουργός απέφυγε επιμελώς κάθε αναφορά στο ΣΥΡΙΖΑ ως ζωντανό πολιτικό οργανισμό. Δεν υπήρξε ούτε ίχνος νοσταλγίας, ούτε γέφυρα, ούτε έστω μια τυπική αναφορά στο κόμμα που κυβέρνησε τη χώρα και στο οποίο τυπικά ανήκει ακόμη. Αντιθέτως, το «νέο ταξίδι» ορίζεται ακριβώς ως ρήξη με το σημερινό σκηνικό: μια προσπάθεια «νέας μεταπολίτευσης» και «πολιτικού big bang», όπως είπε, που θα αναδιατάξει το πολιτικό σύστημα και θα επανενεργοποιήσει τους απογοητευμένους πολίτες. Ο Τσίπρας εμφανίστηκε «υπερήφανος και αμετανόητος» για τη διακυβέρνηση της περιόδου 2015–2019, επιτιθέμενος στη Νέα Δημοκρατία, αλλά και στον σημερινό ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, κατηγορώντας τους ότι ενδιαφέρονται περισσότερο «ποιος θα είναι πρώτος στο χωριό» παρά για τη διαμόρφωση μιας πειστικής εναλλακτικής. Υποστήριξε ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει εγκλωβίσει τη χώρα «στο βάλτο της ακρίβειας, της διαφθοράς, της θεσμικής παρακμής» και ότι δεν πρόκειται για «μια κυβέρνηση που κάνει λάθος», αλλά για «μια λάθος κυβέρνηση».

Παρουσίασε ένα συνοπτικό πλαίσιο τεσσάρων πυλώνων – Ανάπτυξη, Αναδιανομή, Ασφάλεια, Ανθεκτικότητα – μιλώντας για «δίκαιη ανάπτυξη», ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, παραγωγικό αναπροσανατολισμό και φορολογική δικαιοσύνη, με σαφή αναφορά σε αυξημένη συμβολή του μεγάλου πλούτου μέσω «πατριωτικής εισφοράς» προς όφελος των νέων γενεών και της στέγης. Συνδύασε οικονομικό και θεσμικό αφήγημα, ζητώντας «σοκ Δημοκρατίας», ενίσχυση του κράτους δικαίου, αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στη Δικαιοσύνη και στα μέσα ενημέρωσης. Στο πεδίο της εξωτερικής πολιτικής, τοποθετήθηκε υπέρ της αναγνώρισης παλαιστινιακού κράτους και της στήριξης της Ουκρανίας, καταγγέλλοντας ωστόσο «αντιρωσική υστερία» και μια Ευρώπη που θυσιάζει το κοινωνικό κράτος στον βωμό των στρατιωτικών δαπανών. Ζήτησε «ισχυρή, αλλά όχι υποτελή Ελλάδα», παράγοντα ειρήνης στη ΝΑ Μεσόγειο, και όχι πρόθυμο δορυφόρο των συμμάχων.

Το πολιτικό του μήνυμα προς τον ευρύτερο προοδευτικό χώρο ήταν ταυτόχρονα επιθετικό και προσκλητήριο. Μίλησε για «κύκλο που έχει κλείσει» για τις σημερινές μορφές της αντιπολίτευσης, περιγράφοντάς τες ως εγκλωβισμένες σε μικροκομματική αυτάρκεια και μάχες επιβίωσης. Αντίθετα, κάλεσε σε «ριζική ανασύνθεση» του χώρου, με στόχο τη δημιουργία μιας «μεγάλης, πολύχρωμης, κινηματικής αλλά προγραμματικά συμπαγούς» προοδευτικής παράταξης, που θα μπορεί – όπως τόνισε – να διεκδικήσει με αξιώσεις την εξουσία στις επόμενες εκλογές. Η έμφαση του Τσίπρα στην «επανίδρυση» και στην αυτοοργάνωση «σε πόλεις, γειτονιές, χώρους δουλειάς και φοίτησης» φανερώνει ότι το νέο σχήμα δεν θα εμφανιστεί ως απλή μετονομασία ή διάσπαση, αλλά ως προσπάθεια ξαναχτισίματος ενός οικοσυστήματος γύρω από το πρόσωπό του. Η φράση του «από εδώ και στο εξής θα έχουμε προσκλήσεις για όλους, αλλά όχι ρεζερβέ στην πρώτη θέση για κανέναν» ήταν ταυτόχρονα μήνυμα εκδημοκρατισμού και σαφής αιχμή προς τις παλιές κομματικές ιεραρχίες.

Η εικόνα στο Παλλάς – με σχεδόν σύσσωμο τον παλιό ΣΥΡΙΖΑ, τη Νέα Αριστερά, στελέχη από πολλούς χώρους, ακαδημαϊκούς και πρώην κυβερνητικούς – λειτούργησε ως άτυπη επίδειξη ισχύος. Για πολλούς από τους παριστάμενους, η βραδιά έμοιαζε λιγότερο με παρουσίαση βιβλίου και περισσότερο με «πρεμιέρα» ενός νέου πολιτικού project, το οποίο ο Τσίπρας θέλει να ταυτιστεί με το όνομά του και με μια υπόσχεση «ριζικής αλλαγής», όχι απλής ανακύκλωσης προσώπων. Ο δρόμος προς το νέο κόμμα, στην πράξη, έχει ήδη ανοίξει. Εκείνο που απομένει είναι η τυπική λέξη – «ιδρύεται» – την οποία ο Τσίπρας ακόμη αποφεύγει. Όμως, μετά την «Ιθάκη», μοιάζει πλέον να έχει μετατραπεί από ουσιαστικό σε τυπική λεπτομέρεια.