Πάπας Νίκαια: Η συγκλονιστική ανάγνωση του «Πιστεύω» μαζί με τον Βαρθολομαίο

Η Νίκαια της Βιθυνίας, τόπος όπου διαμορφώθηκαν θεμέλια του χριστιανικού δόγματος, γνώρισε χθες μια βουβή αλλά βαθύτατα συμβολική αναβίωση της ιστορίας. Χωρίς επίσημες πομπές και μακριά από τον θόρυβο των μεγάλων εκκλησιαστικών τελετών, η παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και του Πάπα Λέοντος ΙΔ΄ προσέδωσε στη μικρή πόλη μια βαρύτητα που ξεπερνούσε κατά πολύ τη γεωγραφική της κλίμακα. Εκεί όπου πριν από δεκαεπτά αιώνες συντάχθηκε ο πυρήνας του Χριστιανικού Συμβόλου της Πίστεως, οι δύο προκαθήμενοι συναντήθηκαν για μια πράξη με έντονη πνευματική και ιστορική φόρτιση. Οι τοπικές αρχές υποδέχθηκαν διακριτικά τους δύο ηγέτες, ενώ μικρός αριθμός προσκεκλημένων παρακολούθησε τη σύντομη τελετή στην παλιά βασιλική, όπου η απεικόνιση της Α΄ Οικουμενικής Συνόδου θύμιζε ότι το παρελθόν της Νίκαιας δεν είναι μια ξεθωριασμένη ανάμνηση, αλλά ζωντανός άξονας της εκκλησιαστικής ταυτότητας. Πάπας και Πατριάρχης στάθηκαν μπροστά στο σημείο όπου οι Πατέρες της Εκκλησίας διαμόρφωσαν το πρώτο μέρος του «Πιστεύω» το 325 μ.Χ., δίνοντας ηχηρή συνέχεια σε μια παράδοση που εξακολουθεί να καθορίζει την χριστιανική οικουμένη.

Χωρίς περιττές τελετουργικές εξάρσεις, οι δύο προκαθήμενοι διάβασαν μαζί το Σύμβολο της Πίστεως, τον θεμέλιο λίθο της χριστιανικής ομολογίας. Ο σταθερός τόνος, η απλότητα και η σιωπή που σκέπασε τον χώρο έκαναν τη στιγμή να μοιάζει με γέφυρα ανάμεσα στην πρώτη Σύνοδο και την εποχή μας. Στις σύντομες δηλώσεις που ακολούθησαν, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος μίλησε για μια «επιστροφή στην πηγή της πίστης», ενώ ο Πάπας Λέων ΙΔ΄ αναφέρθηκε σε «ένα ταξίδι στην εποχή της ενότητας», επισημαίνοντας ότι η κοινή πνευματική βάση των δύο Εκκλησιών παραμένει ισχυρή παρά τις αιώνες που έχουν μεσολαβήσει. Η Νίκαια συνέχισε τον καθημερινό της ρυθμό, όμως για όσους παρακολούθησαν την τελετή, η εικόνα των δύο προκαθημένων πλάι-πλάι θεωρήθηκε ως μια από τις πιο σημαδιακές στιγμές των τελευταίων δεκαετιών στον διαχριστιανικό διάλογο. Χωρίς μεγάλα πλήθη και χωρίς δημόσια προβολή, η τελετή κατάφερε να αναδείξει την αξία της ήρεμης, ουσιαστικής συνάντησης.

Μήνυμα προς τη Μέση Ανατολή

Η κοινή εμφάνιση δεν περιορίζεται σε έναν ιστορικό αναστοχασμό. Στέλνει και ένα ξεκάθαρο μήνυμα προς τις χριστιανικές κοινότητες της Μέσης Ανατολής, που εξακολουθούν να ζουν σε συνθήκες επισφάλειας και συχνών διώξεων. Η ενότητα, η ειρήνη και ο σεβασμός των θρησκευτικών δικαιωμάτων αποτελούν τον πυρήνα της έμμεσης πρόσκλησης που εκπέμπει η Νίκαια προς τα κέντρα εξουσίας της περιοχής. Η παρουσία του Πάπα σε τουρκικό έδαφος επανέφερε αναπόφευκτα στο τραπέζι το χρόνιο αίτημα για επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, που παραμένει κλειστή από το 1971. Παρότι καμία πλευρά δεν το έθιξε δημόσια, διπλωματικές πηγές εκτιμούν ότι το κλίμα συνεργασίας και η εικόνα αμοιβαίου σεβασμού ενισχύουν τη διαπραγματευτική θέση του Πατριαρχείου για την επόμενη ημέρα.

Pope Leo XIV and the Ecumenical Patriarch Bartholomew I prays with leaders of various Christian Churches in Nicaea, modern-day Iznik, Türkiye.

At the end of the prayer service, the leaders of Christian Churches and Communions prayed the Nicene-Constantinopolitan Creed together… pic.twitter.com/lCmUWI3CZY

— EWTN Vatican (@EWTNVatican) November 28, 2025

Το δεύτερο και σημαντικότερο μέρος της επίσκεψης του Πάπα εκτυλίσσεται στην Κωνσταντινούπολη, όπου το Φανάρι προετοιμάζεται για συναντήσεις υψηλού συμβολισμού. Μεταξύ αυτών, η υπογραφή κοινής δήλωσης που θα εστιάζει στη συνεργασία, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τη διαχριστιανική συνεννόηση, καθώς και η συμμετοχή του Πάπα στη Θεία Λειτουργία για τη θρονίση του Αγίου Αποστόλου Ανδρέα — μια από τις πιο φορτισμένες στιγμές στο εορτολόγιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Οι συζητήσεις αναμένεται να αγγίξουν κρίσιμα ζητήματα: τη θέση των χριστιανικών κοινοτήτων στην περιοχή, την προώθηση του διαλόγου, αλλά και την ανάγκη διασφάλισης των δικαιωμάτων των θρησκευτικών μειονοτήτων στην ευρύτερη περιοχή.

Η επίσκεψη στη Νίκαια δεν επιδίωξε θεαματικές εικόνες. Αντίθετα, πρόταξε την ουσία: μια κοινή προσευχή στο σημείο όπου γεννήθηκε το χριστιανικό δόγμα. Η ανάγνωση του «Πιστεύω» λειτουργεί ως σύμβολο επαναπροσέγγισης, υπενθυμίζοντας ότι η κοινή καταγωγή της πίστης προηγείται των θεσμικών διαφορών. Με το βλέμμα πλέον στραμμένο στο Φανάρι, η επίσκεψη του Πάπα Λέοντος ΙΔ΄ αποκτά πολλαπλές διαστάσεις: ιστορική, διπλωματική, πνευματική. Σε μια εποχή που η χριστιανική παρουσία σε κρίσιμες περιοχές του κόσμου δοκιμάζεται, ο διάλογος των δύο Εκκλησιών στη γη της Νίκαιας αποκτά χαρακτήρα προτροπής — αλλά και υπόσχεσης για συνέχεια.