Κίνα προφυλακτικά: Νέα στροφή για μια χώρα που παλεύει με τη δημογραφική της κρίση

Για πρώτη φορά έπειτα από περισσότερο από τριάντα χρόνια, η Κίνα αλλάζει στάση απέναντι στη φορολόγηση των αντισυλληπτικών, καταργώντας την απαλλαγή των προφυλακτικών από τον ΦΠΑ. Η νέα ρύθμιση, που εγκρίθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2024, αναθεωρεί τον κατάλογο των αγαθών και υπηρεσιών που εξαιρούνται από τον φόρο και επαναφέρει τα αντισυλληπτικά στην κατηγορία των προϊόντων που φορολογούνται με συντελεστή 13% από το 2026. Η αλλαγή αυτή σηματοδοτεί μια εντυπωσιακή ανατροπή στην προσέγγιση της κινεζικής κυβέρνησης απέναντι στο δημογραφικό ζήτημα. Για δεκαετίες, το Πεκίνο ενθάρρυνε την ευρεία χρήση αντισυλληπτικών ως βασικό εργαλείο εφαρμογής της πολιτικής του ενός παιδιού – μιας πολιτικής που καθόρισε την κοινωνική και οικονομική πορεία της χώρας από το 1979 έως το 2015. Σήμερα, ηγέτες και αρμόδιες αρχές προσπαθούν να αντιστρέψουν την παρατεταμένη πτώση των γεννήσεων, που έχει φέρει τον δείκτη γονιμότητας στο ιστορικό χαμηλό του 1 παιδιού ανά γυναίκα το 2023, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.

Η Κίνα βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με μια δημογραφική εξίσωση που αποδεικνύεται εκρηκτική. Η παρατεταμένη μείωση των γεννήσεων έχει συρρικνώσει το εργατικό δυναμικό, ενώ ταυτόχρονα ο πληθυσμός γερνά με ταχείς ρυθμούς. Έτσι, το οικονομικό μοντέλο που στηρίχθηκε σε μια πληθώρα νέων εργαζομένων απειλείται με σταδιακή αποδυνάμωση. Το 2024 καταγράφηκαν μόλις 6,77 γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους – αριθμός που αντικατοπτρίζει το βάθος της κρίσης. Η πολιτική του ενός παιδιού είχε περιορίσει δραστικά τον αριθμό των γεννήσεων, αλλά δημιούργησε σοβαρές δομικές συνέπειες: σημαντική μείωση του εργατικού δυναμικού, επιβράδυνση της οικονομίας και έντονη ανισορροπία φύλου, αποτέλεσμα της προτίμησης για αρσενικούς απογόνους. Σήμερα, η προσπάθεια μαζικής ενθάρρυνσης της τεκνοποίησης προσκρούει σε μια κοινωνία που βρίσκεται ενώπιον υψηλού κόστους ζωής και μεγάλης εργασιακής πίεσης.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η επιβολή ΦΠΑ στα προφυλακτικά προκαλεί αντιδράσεις. Πολλοί ειδικοί προειδοποιούν ότι η αυξημένη τιμή μπορεί να αποθαρρύνει τη χρήση τους και ενδέχεται να οδηγήσει σε άνοδο των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων. Άλλοι αναλυτές υπογραμμίζουν ότι, ακόμη κι αν η κυβέρνηση επιδιώκει να ενθαρρύνει τους πολίτες να αποκτήσουν περισσότερα παιδιά, η φορολογική πολιτική δεν αντιμετωπίζει το κύριο εμπόδιο: το τεράστιο κόστος ανατροφής ενός παιδιού. Σύμφωνα με την έρευνα του YuWa Population Research Institute για το 2024, η ανατροφή ενός παιδιού μέχρι την ενηλικίωση απαιτεί κατά μέσο όρο 538.000 γουάν – ποσό που ισοδυναμεί με περισσότερα από 65.000 ευρώ. Οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι η Κίνα έχει μετατραπεί σε μία από τις πιο ακριβές χώρες στον κόσμο για τους γονείς, γεγονός που αποτρέπει πολλά νεαρά ζευγάρια από τη δημιουργία οικογένειας, παρά τα οικονομικά κίνητρα που προσφέρονται. Η κατάργηση της φορολογικής εξαίρεσης στα προφυλακτικά αποτελεί, έτσι, μια ένδειξη της νέας πληθυσμιακής στρατηγικής του Πεκίνου: μια προσπάθεια αλλαγής νοοτροπίας που, όμως, δεν μπορεί να αποδώσει αν δεν συνοδευτεί από βαθύτερες μεταρρυθμίσεις στο κοινωνικό κράτος, την αγορά εργασίας και το κόστος διαβίωσης.