Τραμπ μετανάστες: Το νέο σχέδιο για ανήλικους

Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες ετοιμάζει ένα νέο, αμφιλεγόμενο μέτρο για τη διαχείριση του μεταναστευτικού ζητήματος: τη χορήγηση εφάπαξ επιδόματος ύψους 2.500 δολαρίων σε ασυνόδευτους ανήλικους μετανάστες που θα επιλέγουν να επιστρέψουν οικειοθελώς στις χώρες καταγωγής τους. Το πρόγραμμα, σύμφωνα με εσωτερικό έγγραφο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης που αποκάλυψε το αμερικανικό δίκτυο CBS News, εντάσσεται στη γενικότερη στρατηγική του Τραμπ για την ενίσχυση των λεγόμενων «αυτο-απελάσεων» και τη μείωση του αριθμού των μεταναστών που παραμένουν χωρίς άδεια παραμονής στις ΗΠΑ. Το επίδομα θα αφορά ανήλικους άνω των 14 ετών που βρίσκονται υπό την εποπτεία του Ομοσπονδιακού Γραφείου Προσφύγων και Επανεγκατάστασης (Office of Refugee Resettlement), το οποίο υπάγεται στο Υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών. Πρόκειται για παιδιά που φιλοξενούνται προσωρινά σε ειδικές δομές ή ανάδοχες οικογένειες, μέχρι να ενηλικιωθούν ή να ανατεθούν σε νόμιμους κηδεμόνες. Η παροχή θα ενεργοποιείται μόνο εφόσον το παιδί λάβει την απόφαση να επιστρέψει στη χώρα του μέσω της διαδικασίας «εθελοντικής αναχώρησης», κατόπιν έγκρισης από δικαστή μετανάστευσης και αφού φτάσει με ασφάλεια στον τόπο προορισμού. Από το πρόγραμμα εξαιρούνται οι ανήλικοι από το Μεξικό.

Σύμφωνα με την Υπηρεσία Μετανάστευσης και Τελωνείων (ICE), το σχέδιο θα εφαρμοστεί αρχικά πιλοτικά σε 17χρονους, με στόχο να «δοθεί στους νέους η δυνατότητα να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις για το μέλλον τους». Ωστόσο, οργανώσεις για τα δικαιώματα των παιδιών προειδοποιούν ότι η πρωτοβουλία αυτή ενέχει σοβαρούς κινδύνους. «Οι ανήλικοι χρειάζονται νομική προστασία και συμβουλευτική, όχι οικονομικά δέλεαρ», υπογράμμισε η δικηγόρος Μελίσα Άνταμσον από το National Center for Youth Law της Καλιφόρνια. «Το να προσπαθείς να επηρεάσεις ευάλωτα παιδιά με χρήματα μπορεί να τα οδηγήσει σε λάθος αποφάσεις και να θέσει τη ζωή τους σε κίνδυνο». Η πρόταση αυτή δεν αποτελεί μεμονωμένη κίνηση, αλλά συνέχεια μιας πολιτικής που έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση Τραμπ για την εντατικοποίηση των απελάσεων —είτε με καταναγκασμό, είτε με «εθελούσιες» επιστροφές. Στο πρόσφατο παρελθόν, παρόμοιο πρόγραμμα είχε προβλέψει την καταβολή 1.000 δολαρίων σε ενήλικους μετανάστες που αποδέχονταν να επιστρέψουν στις χώρες τους, μαζί με κάλυψη εξόδων μεταφοράς.

Παράλληλα, οι αρχές έχουν περιορίσει τη δυνατότητα ανάθεσης ασυνόδευτων παιδιών σε συγγενείς ή ανάδοχες οικογένειες χωρίς νόμιμο καθεστώς, ενώ επιδιώκουν να χαλαρώσουν τις νομικές δικλείδες που εμποδίζουν την άμεση απέλαση ανηλίκων. Σύμφωνα με την αμερικανική νομοθεσία, τα παιδιά που προέρχονται από χώρες εκτός Μεξικού και Καναδά δεν μπορούν να απελαθούν χωρίς προηγούμενη ακρόαση ενώπιον δικαστή μετανάστευσης —μια διαδικασία που συχνά οδηγεί σε αιτήσεις ασύλου ή άλλες μορφές προστασίας.

Τον περασμένο Αύγουστο, η κυβέρνηση είχε επιχειρήσει να απελάσει περισσότερα από 70 παιδιά από τη Γουατεμάλα, μεταξύ των οποίων και ανήλικοι με ανοιχτές υποθέσεις ασύλου. Η επιχείρηση σταμάτησε μόνο μετά από δικαστική παρέμβαση, ενώ σύμφωνα με κυβερνητική έκθεση της Γουατεμάλας, κανένας από τους γονείς δεν είχε ζητήσει τον επαναπατρισμό των παιδιών. Η νέα πολιτική εντάσσεται στην ευρύτερη προσπάθεια του Τραμπ να εμφανιστεί αποφασιστικός απέναντι στο μεταναστευτικό, επαναφέροντας μια ρητορική «νόμου και τάξης» ενόψει της εκλογικής του χρονιάς. Παράλληλα, το Υπουργείο Εσωτερικής Ασφάλειας έχει δώσει εντολή για «ελέγχους ευημερίας» (welfare checks) σε ανήλικους που έχουν ήδη ενταχθεί σε ανάδοχες οικογένειες, στο πλαίσιο της αμφισβητούμενης θεωρίας ότι «η κυβέρνηση Μπάιντεν έχασε τον έλεγχο χιλιάδων παιδιών μεταναστών». Αν και η Ουάσινγκτον παρουσιάζει το μέτρο ως «ανθρωπιστική επιλογή», οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων προειδοποιούν ότι η πρακτική αυτή κινδυνεύει να μετατρέψει τη φτώχεια και την απελπισία σε εργαλείο μεταναστευτικής πολιτικής.