Spyder All in One: Η νέα ισραηλινή «ομπρέλα» που αλλάζει την αεράμυνα της Ελλάδας

Η είδηση ότι η Ελλάδα βρίσκεται ένα βήμα πριν από την προμήθεια του ισραηλινού συστήματος Spyder All in One ξαναγράφει τους όρους της αεροναυτικής ισορροπίας στο Αιγαίο. Το σύστημα, σχεδιασμένο ειδικά για γρήγορη αντιμετώπιση απειλών μικρού και μεσαίου βεληνεκούς —μη επανδρωμένων αεροσκαφών, πυραύλων cruise και ελικοπτέρων— προσφέρει στην Αθήνα μια ευέλικτη, αυτοματοποιημένη «ομπρέλα» που μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά με Patriot και Crotale. Αν τελικά υλοποιηθεί, δεν πρόκειται μόνο για αναβάθμιση υλικού αλλά για μετατόπιση της αποτρεπτικής ικανότητας σε νέα τεχνολογικά επίπεδα. Στην άλλη πλευρά του Αιγαίου, η αντίδραση της Άγκυρας δεν ήταν τυχαία: τα τουρκικά UAV, ανάμεσά τους τα εξελιγμένα Akinci και Aksungur, αποτελούν σήμερα βασική συνιστώσα της τουρκικής ναυτικής και αεροπορικής στρατηγικής. Η ενίσχυση της ελληνικής άμυνας με μέσα που εξειδικεύονται στην αναχαίτιση μη επανδρωμένων στόχων μειώνει σημαντικά την επιχειρησιακή αξία αυτών των πλατφορμών — και, κατά συνέπεια, ανεβάζει την ένταση στο πολιτικοστρατιωτικό πεδίο.

Η συζήτηση όμως δεν περιορίζεται στο Spyder. Οι προτάσεις συνεργασίας με το Ισραήλ περιλαμβάνουν τεχνολογίες laser anti-drone και τη χρήση αυτόνομων επιθετικών drone—τα λεγόμενα «killer drones»—ιδιαίτερα κατάλληλων για το πολυνησιακό και απομακρυσμένο περιβάλλον του Αιγαίου. Τέτοιες λύσεις υπόσχονται γρήγορη, φθηνότερη αντιμετώπιση μικρών απειλών και δυνατότητα τοποθέτησης σε νησιά με περιορισμένες υποδομές, αλλά εγείρουν και ηθικά, νομικά και επιχειρησιακά ερωτήματα για τη φύση της αποτροπής. Η ευρωπαϊκή πρωτοβουλία για ένα «τείχος αντιμετώπισης drones» μέχρι το 2027, που προωθεί η Κομισιόν, έρχεται να πλαισιώσει την εθνική προσπάθεια. Όπως υπενθύμισε πρόσφατα ο ναύαρχος Κιθ Μπλάουντ —«we can’t continue shooting down cheap drones with expensive equipment»—, το πρόβλημα είναι κοινό και υπερβαίνει τα εθνικά πλαίσια. Η Ευρώπη επιχειρεί τώρα να συγκροτήσει συλλογικά μέσα, κανόνες και επιχειρησιακές δυνατότητες ώστε η απάντηση στα UAV να είναι αποτελεσματική και οικονομικά βιώσιμη.

Παράλληλα, γίνεται σαφές πως τα ζητήματα βιομηχανικής συμμετοχής και συμμαχιών αποκτούν κεντρική πολιτική διάσταση. Η Αθήνα επιδιώκει τεχνολογικές συνεργασίες που θα ενισχύσουν τις ικανότητες της χώρας χωρίς να ανοίξουν «παραθυράκια» στην τουρκική αμυντική βιομηχανία —μια επιλογή που βρίσκει σύμμαχους σε Παρίσι και Λευκωσία, ενώ συναντά δισταγμούς και διαφορετικές τάσεις σε χώρες όπως Γερμανία και Ισπανία. Η τεχνολογία, έτσι, μετατρέπεται σε εργαλείο γεωπολιτικής τοποθέτησης. Σε επιχειρησιακό επίπεδο, η Ελλάδα αναγνωρίζει πως πολλές από τις υφιστάμενες δομές αεράμυνας σχεδιάστηκαν πριν την έκρηξη των δυνατοτήτων των drones. Η αναβάθμιση που προωθείται δεν αφορά μόνο αποκλειστικά όπλα, αλλά και συστήματα εντοπισμού, δικτυοκεντρικής διαχείρισης, ηλεκτρονικού πολέμου και αυτοματοποιημένης αντίδρασης· στοιχεία που απαιτούν χρόνο, επενδύσεις και εκπαίδευση. Η πρόκληση είναι να μετατραπεί αυτή η τεχνολογική επένδυση σε πραγματική, αξιόπιστη αποτρεπτική ικανότητα — και ταυτόχρονα να διατηρηθεί ο πολιτικός έλεγχος και η διαφάνεια στη χρήση της.