Ο Τραμπ απειλεί με αποβολή την Ισπανία από το ΝΑΤΟ

Ένα νέο κύμα έντασης στους κόλπους του ΝΑΤΟ προκάλεσε ο Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος δήλωσε πως η Ισπανία θα έπρεπε να εκδιωχθεί από τη Συμμαχία, εξαιτίας της άρνησής της να συμμορφωθεί με το όριο του 5% του ΑΕΠ για τις αμυντικές δαπάνες. Η δήλωση έγινε παρουσία του Φινλανδού προέδρου, Αλεξάντερ Στουμπ, κατά τη διάρκεια συνάντησής τους στον Λευκό Οίκο, και θεωρείται από τις πιο ακραίες παρεμβάσεις Αμερικανού ηγέτη στα εσωτερικά του ΝΑΤΟ από την ίδρυσή του. «Δεν έχουν καμία δικαιολογία να μην το κάνουν. Αλλά αυτό είναι εντάξει. Ίσως θα έπρεπε να τους διώξουν από το ΝΑΤΟ, ειλικρινά», είπε ο Τραμπ, υπογραμμίζοντας ότι όλα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη αποδέχθηκαν το αίτημά του για αύξηση στο 5%, εκτός από ένα. «Η Ισπανία», τόνισε, κατηγορώντας τη Μαδρίτη ότι «υστερεί» και καλώντας τους συμμάχους του να «μάθουν γιατί».

Η θέση του Τραμπ για τις αμυντικές δαπάνες δεν είναι νέα· ωστόσο, η αναφορά σε αποβολή κράτους-μέλους συνιστά ποιοτικό άλμα στη ρητορική του, με εμφανή πρόθεση να επαναπροσδιορίσει τη σχέση των ΗΠΑ με τη Συμμαχία. Σύμφωνα με τον Αμερικανό πρόεδρο, η αύξηση στο 5% είναι αναγκαία «για να διασφαλιστεί η αποτρεπτική ισχύς του ΝΑΤΟ απέναντι σε Ρωσία και Κίνα». «Η μόνη χώρα που δεν το έκανε είναι η Ισπανία. Και καταλαβαίνετε τη σημασία αυτού, σωστά;», πρόσθεσε ο Τραμπ, απευθυνόμενος στον Φινλανδό ομόλογό του. Παράλληλα, κάλεσε τον Στουμπ να μιλήσει με τη Μαδρίτη, ζητώντας «μια πιο δεσμευτική στάση» από την ισπανική κυβέρνηση. Η νέα τοποθέτηση του Τραμπ ξυπνά μνήμες από την πρώτη του προεδρική θητεία, όταν είχε απειλήσει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσαν να αποχωρήσουν από το ΝΑΤΟ, αν οι σύμμαχοι δεν «ανέβαζαν τις συνεισφορές τους». Εκείνη την εποχή, η Ουάσιγκτον πίεζε για το όριο του 2% του ΑΕΠ, στόχο που μόλις τα τελευταία χρόνια κατάφεραν να προσεγγίσουν οι περισσότερες χώρες.

Trump on Spain: Maybe you should throw them out of NATO pic.twitter.com/kIItmatjEb

— Acyn (@Acyn) October 9, 2025

Η ισπανική κυβέρνηση απάντησε με ψυχραιμία αλλά και σαφήνεια στις δηλώσεις του Αμερικανού προέδρου, υπενθυμίζοντας ότι η Μαδρίτη συμμετέχει ενεργά σε διεθνείς αποστολές και συνεισφέρει στρατιωτικό και πολιτικό προσωπικό σε επιχειρήσεις της Συμμαχίας, κάτι που, όπως υποστηρίζει, αντισταθμίζει το χαμηλότερο ποσοστό των αμυντικών δαπανών  της.Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, «η Ισπανία δεν αποφεύγει τις ευθύνες της, αλλά επιλέγει μια διαφορετική προσέγγιση για την ασφάλεια, πιο ισορροπημένη και κοινωνικά δίκαιη». Ήδη από τον Ιούνιο, όταν έγινε γνωστή η απαίτηση του Τραμπ για αύξηση στο 5%, ο πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ είχε στείλει επιστολή στον νέο γ.γ. του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, χαρακτηρίζοντας το αίτημα «ασύμβατο, παράλογο και αντιπαραγωγικό». «Ως κυρίαρχη χώρα και σύμμαχος, επιλέγουμε να μη δεσμευτούμε σε έναν στόχο που θα στερούσε πόρους από την κοινωνική πολιτική και την ανάπτυξη», ανέφερε τότε ο Σάντσεθ, υπογραμμίζοντας πως «η ασφάλεια των πολιτών δεν εξαρτάται μόνο από τα όπλα, αλλά και από την ευημερία και τη σταθερότητα της κοινωνίας». Η αντιπρόεδρος της κυβέρνησης είχε επίσης δηλώσει ότι «οι πόροι που θα δαπανηθούν για επιπλέον εξοπλισμούς μπορούν να αξιοποιηθούν καλύτερα σε τομείς όπως η παιδεία, η υγεία και η κοινωνική συνοχή».

Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ στη Χάγη, ο Σάντσεθ κινήθηκε σε απομονωμένη τροχιά, δηλώνοντας ανοιχτά ότι θα μπορούσε να μπλοκάρει το κοινό ανακοινωθέν της Συμμαχίας αν δεν γινόταν δεκτή η θέση του. Αρνήθηκε να υπογράψει τις δεσμεύσεις για το 5% «χωρίς επιφυλάξεις», όπως έκαναν οι υπόλοιποι ηγέτες, και απέρριψε την πρόταση «ευελιξίας» που του έγινε – να συναινέσει πρώτα και να επαναδιαπραγματευθεί τον στόχο στη συνέχεια. «Η Ισπανία θα επιτύχει όλους τους απαραίτητους στόχους του ΝΑΤΟ, αλλά με ρεαλισμό και χωρίς υπερβολές», δήλωσε, επιμένοντας πως «η αποτελεσματική ασφάλεια δεν είναι ζήτημα ποσοστών, αλλά ορθολογικής κατανομής των πόρων».

Οι δηλώσεις Τραμπ έχουν προκαλέσει αντιδράσεις εντός και εκτός Ηνωμένων Πολιτειών. Διπλωματικοί κύκλοι στις Βρυξέλλες μιλούν για «ανεύθυνη ρητορική» που «υπονομεύει τη συνοχή της Συμμαχίας». Ευρωπαίοι αξιωματούχοι υπενθυμίζουν ότι ο χάρτης του ΝΑΤΟ δεν προβλέπει καμία διαδικασία αποβολής κράτους-μέλους, γεγονός που καθιστά τη δήλωση περισσότερο πολιτική απειλή παρά ρεαλιστικό σενάριο. Από την άλλη πλευρά, αναλυτές εκτιμούν ότι η στάση του Τραμπ εντάσσεται σε μια προεκλογική στρατηγική επίδειξης πυγμής, με στόχο να ικανοποιήσει το συντηρητικό εκλογικό του ακροατήριο στις ΗΠΑ, το οποίο θεωρεί ότι «η Αμερική πληρώνει περισσότερα απ’ όσα της αναλογούν» για την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Η αντιπαράθεση Ουάσιγκτον – Μαδρίτης έρχεται σε μια ιδιαίτερα ευαίσθητη συγκυρία για το ΝΑΤΟ, με τις γεωπολιτικές ισορροπίες να μεταβάλλονται ραγδαία και με τη συνεχιζόμενη αστάθεια στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. Οι σύμμαχοι καλούνται να διατηρήσουν την ενότητα τους την ώρα που ο Αμερικανός πρόεδρος δοκιμάζει τα όρια της συλλογικής πειθαρχίας.

Αν και είναι απίθανο να προχωρήσει σε πρακτικά μέτρα εναντίον της Ισπανίας, η δήλωση του Τραμπ λειτουργεί ως προειδοποιητικό μήνυμα προς τα ευρωπαϊκά κράτη ότι η Ουάσιγκτον δεν πρόκειται να ανεχθεί «παθητικές συμπεριφορές» σε ζητήματα άμυνας. Όπως παρατηρούν διπλωματικές πηγές, «το μήνυμα δεν αφορά μόνο την Ισπανία – αφορά ολόκληρη την Ευρώπη και την ανάγκη της να σταθεί στα πόδια της». Η ισπανική κυβέρνηση, από την πλευρά της, παραμένει αμετακίνητη. Ο Σάντσεθ φέρεται να έχει ενημερώσει τους συμμάχους του ότι η Ισπανία θα συνεχίσει να στηρίζει το ΝΑΤΟ «με τον δικό της τρόπο», επιμένοντας στη σημασία της πολυμέρειας, της ειρήνης και της κοινωνικής ισορροπίας.