Νόμπελ Ιατρικής 2025: Οι τρεις νικητές και οι ανακαλύψεις που αλλάζουν τη θεραπεία του καρκίνου

Μια ανακάλυψη που αλλάζει τη θεμελιώδη κατανόησή μας για το ανοσοποιητικό σύστημα και ανοίγει νέους δρόμους στην ιατρική, τιμήθηκε φέτος με το Νόμπελ Ιατρικής 2025. Οι Mary Brunkow, Fred Ramsdell και Shimon Sakaguchi αναγνωρίστηκαν για τη συμβολή τους στην αποκάλυψη του μηχανισμού που επιτρέπει στο σώμα να διατηρεί ανοσολογική ανοχή, αποτρέποντας έτσι το ανοσοποιητικό σύστημα από το να επιτίθεται στους ίδιους του τους ιστούς. Η ανακοίνωση έγινε τη Δευτέρα από τη Συνέλευση του Ινστιτούτου Καρολίνσκα στη Σουηδία, το οποίο κάθε χρόνο απονέμει το κορυφαίο βραβείο της ιατρικής επιστήμης. Οι τρεις ερευνητές θα μοιραστούν 11 εκατομμύρια σουηδικές κορώνες (περίπου 1,2 εκατομμύρια δολάρια), καθώς και το χρυσό μετάλλιο που θα τους απονείμει ο Βασιλιάς της Σουηδίας στην καθιερωμένη τελετή της 10ης Δεκεμβρίου. Η επιτροπή του Νόμπελ σημείωσε ότι «οι ανακαλύψεις τους έθεσαν τα θεμέλια ενός νέου πεδίου στη βιοϊατρική, που έχει ήδη οδηγήσει σε πρωτοποριακές θεραπείες κατά του καρκίνου και των αυτοάνοσων νοσημάτων».

Η δουλειά των Brunkow, Ramsdell και Sakaguchi αποκάλυψε τον κρίσιμο ρόλο των ρυθμιστικών Τ-κυττάρων (Tregs) — των «φρουρών» του ανοσοποιητικού συστήματος που εξισορροπούν την άμυνα του οργανισμού. Τα κύτταρα αυτά λειτουργούν σαν «φρένο» απέναντι στις υπερβολικές ανοσολογικές αντιδράσεις, εμποδίζοντας την ανάπτυξη φλεγμονών και αυτοάνοσων επιθέσεων που μπορεί να στραφούν ενάντια σε υγιείς ιστούς. Η ανακάλυψη αυτού του μηχανισμού οδήγησε στην ανάπτυξη καινοτόμων ανοσοθεραπειών: θεραπείες που στοχεύουν είτε στην ενίσχυση των Tregs, για τη θεραπεία αυτοάνοσων νοσημάτων όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας και ο διαβήτης τύπου 1, είτε στην καταστολή τους, προκειμένου το ανοσοποιητικό να επιτεθεί αποτελεσματικότερα σε καρκινικά κύτταρα. Παράλληλα, η κατανόηση της ανοσολογικής ανοχής έχει βελτιώσει θεαματικά τα ποσοστά επιτυχίας σε μεταμοσχεύσεις οργάνων, περιορίζοντας τον κίνδυνο απόρριψης των μοσχευμάτων.

Η φετινή διάκριση εντάσσεται σε μια μακρά αλυσίδα ανακαλύψεων που άλλαξαν την πορεία της ιατρικής, από την πενικιλίνη του Alexander Fleming έως τα εμβόλια mRNA κατά της COVID-19. Όπως τόνισε η Επιτροπή, η έρευνα των τριών επιστημόνων «άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο στην κατανόηση του ανθρώπινου ανοσοποιητικού, καθιστώντας δυνατή την ανάπτυξη θεραπειών που κάποτε θεωρούνταν αδύνατες». Η απονομή του Νόμπελ Ιατρικής σηματοδοτεί κάθε χρόνο την έναρξη της «εβδομάδας των Νόμπελ», όπου ανακοινώνονται τα σημαντικότερα βραβεία για τη φυσική, τη χημεία, τη λογοτεχνία, την ειρήνη και τα οικονομικά. Η φετινή τελετή θα πραγματοποιηθεί, όπως πάντα, στις 10 Δεκεμβρίου στη Στοκχόλμη, με την παρουσία της βασιλικής οικογένειας της Σουηδίας, επιστημόνων από όλο τον κόσμο και κορυφαίων πανεπιστημίων. Η επιλογή των Brunkow, Ramsdell και Sakaguchi δεν επιβραβεύει απλώς μια επιστημονική επιτυχία. Αναγνωρίζει, όπως σχολίασε ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Καρολίνσκα, «την ανθρώπινη ικανότητα να κατανοεί τον ίδιο της τον εαυτό – να αποκαλύπτει τους μηχανισμούς της ζωής, για να προστατεύσει τη ζωή».

BREAKING NEWS
The 2025 #NobelPrize in Physiology or Medicine has been awarded to Mary E. Brunkow, Fred Ramsdell and Shimon Sakaguchi “for their discoveries concerning peripheral immune tolerance.” pic.twitter.com/nhjxJSoZEr

— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 6, 2025