Η νέα στεγαστική πραγματικότητα: Πώς οι αυξήσεις στα ενοίκια συρρικνώνουν τον χώρο ζωής των Ελλήνων

Η εκρηκτική άνοδος των ενοικίων σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και μεγάλες πόλεις της χώρας έχει αλλάξει ριζικά τον χάρτη της κατοικίας, μετατρέποντας το ζήτημα της στέγης σε έναν από τους πιο πιεστικούς κοινωνικούς γρίφους της εποχής. Η ετήσια έρευνα της RE/MAX Ελλάς για το 2025 αποκαλύπτει πως οι οικονομικές αντοχές των νοικοκυριών εξαντλούνται, οδηγώντας τους ενοικιαστές σε ολοένα μικρότερα, συχνά παλαιά και ενεργειακά ανεπαρκή διαμερίσματα. Σχεδόν ένας στους δύο ενοικιαστές καταλήγει σε κατοικία έως 50 τετραγωνικά μέτρα, ενώ τρεις στους δέκα επιλέγουν διαμερίσματα μεταξύ 75 και 100 τ.μ.. Η πλειονότητα των μισθώσεων αφορά ακίνητα άνω των 20 ετών (74%), με τα νεόδμητα να περιορίζονται στο 6,4%. Παρά την ηλικία τους, τα διαμερίσματα αυτά εξακολουθούν να αποτελούν τη μόνη προσιτή επιλογή, με τους ενδιαφερόμενους να αναζητούν κατά κύριο λόγο φωτεινότητα, σωστή διαρρύθμιση και λειτουργικότητα, ενώ οι “έξυπνες” τεχνολογίες μένουν σε δεύτερη μοίρα.

Στην Αττική, όπου το κόστος στέγασης έχει εκτοξευθεί, το 54% των ενοικιαστών επιλέγει κατοικίες έως 75 τ.μ., ενώ τα μεγάλα διαμερίσματα άνω των 150 τ.μ. αποτελούν μόλις το 1% της αγοράς. Το 84,9% των διαθέσιμων κατοικιών είναι άνω των δύο δεκαετιών, γεγονός που καταδεικνύει την εξάντληση του νεότερου αποθέματος. Οι ενοικιαστές ζητούν πάνω απ’ όλα διαμπερή και φωτεινά σπίτια (94%), σε ήσυχες γειτονιές (62%), με θέση στάθμευσης και εξωτερικό χώρο.

Η ανακαίνιση θεωρείται πλέον επιβεβλημένη: 8 στους 10 ενοικιαστές την κρίνουν απαραίτητη, δίνοντας έμφαση στα κουφώματα αλουμινίου και στις ενεργειακές αναβαθμίσεις. Το φυσικό αέριο παραμένει η κυρίαρχη μορφή θέρμανσης (75%), ενώ οι τεχνολογίες smart home παραμένουν περιορισμένες στο 19%. Η πρόσβαση στα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι καθοριστικός παράγοντας επιλογής για σχεδόν το σύνολο των νοικοκυριών (94%).

Στη συμπρωτεύουσα, η στεγαστική πίεση αποτυπώνεται ακόμη πιο καθαρά. Πάνω από 6 στους 10 ενοικιαστές επιλέγουν ακίνητα έως 50 τ.μ., ενώ μόλις το 3,4% καταφέρνει να μισθώσει νεόδμητο διαμέρισμα. Η περιορισμένη προσφορά και τα μειωμένα εισοδήματα οδηγούν σε επιλογές παλαιών και συχνά μη ανακαινισμένων κατοικιών. Παρόλα αυτά, η φωτεινότητα και η θέα παραμένουν σημαντικά κριτήρια, ενώ η ήσυχη περιοχή ενδιαφέρει μόλις το ένα τέταρτο των ενοικιαστών — ένδειξη της ανάγκης προσαρμογής στην πραγματικότητα της αγοράς. Σχεδόν όλοι οι ενδιαφερόμενοι αναζητούν θέρμανση φυσικού αερίου, ενώ οι μισοί προτιμούν μη επιπλωμένα διαμερίσματα για να μειώσουν το ενοίκιο.

Στην υπόλοιπη χώρα, οι μισθώσεις κατανέμονται κυρίως μεταξύ μικρών και μεσαίων κατοικιών: 40% έως 50 τ.μ., 23% 51–75 τ.μ. και 33% 76–150 τ.μ. Η παλαιότητα είναι μικρότερη σε σχέση με τα αστικά κέντρα, όμως και εδώ η ανακαίνιση θεωρείται αναγκαία στο 77% των περιπτώσεων. Οι ενοικιαστές δίνουν έμφαση στη θέση στάθμευσης (64%) και στους χώρους αποθήκευσης (50%). Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι τοπικές διαφοροποιήσεις: στη Λάρισα και τον Βόλο αυξάνεται η προτίμηση για νεόδμητα διαμερίσματα, ενώ σε Ρέθυμνο, Κομοτηνή και Καβάλα υπερισχύουν οι μικρές παλαιές κατοικίες. Στα Χανιά και στο Ηράκλειο, η αγορά προσανατολίζεται σε κατοικίες μεσαίου μεγέθους (75–150 τ.μ.), ενώ σε Σέρρες και Δράμα κυριαρχούν διαμερίσματα 50–75 τ.μ. Η θέρμανση παραμένει ανομοιογενής: 38% των ενοικιαστών επιλέγουν πετρέλαιο, 23% φυσικό αέριο και 25% κλιματιστικά, ανάλογα με το κλίμα και τις τιμές ενέργειας κάθε περιοχής. Όσον αφορά την επίπλωση, οι επιλογές διχάζονται: οι μισοί προτιμούν επιπλωμένα, ενώ το 27% δηλώνει αδιάφορο.

Η έρευνα της RE/MAX Ελλάς καταδεικνύει μια ενιαία τάση: οι υψηλές τιμές ενοικίων ωθούν τα νοικοκυριά σε μικρότερες, παλαιότερες κατοικίες, ενώ η ανακαίνιση και η ενεργειακή απόδοση αποτελούν τη νέα «πολυτέλεια». Παράλληλα, οι περιφερειακές ανισότητες και η έλλειψη νεόδμητων ακινήτων στα μεγάλα αστικά κέντρα εντείνουν την ανάγκη για συντονισμένες πολιτικές στέγης — τόσο για νέους όσο και για οικογένειες που ασφυκτιούν οικονομικά.