«Δεν μπορώ να σώσω και τα δύο δίδυμα»: Ο πόλεμος στο Σουδάν άφησε μια μητέρα μπροστά σε μια αδύνατη επιλογή

Η Τουμά δεν έχει φάει εδώ και μέρες. Κάθεται σιωπηλή, με το βλέμμα της χαμένο στο άδειο, καθώς κοιτά το άγνωστο απέναντι από το κρεβάτι του νοσοκομείου. Στην αγκαλιά της κρατά την τρίχρονη κόρη της, τη Μαζάτζεντ — ακίνητη, εξαντλημένη, αποστεωμένη από την πείνα. «Μακάρι να έκλαιγε», ψιθυρίζει η 25χρονη μητέρα. «Δεν έχει κλάψει εδώ και μέρες». Το νοσοκομείο Μπασέρ, ένα από τα τελευταία που λειτουργούν ακόμη στην πρωτεύουσα Χαρτούμ, βρίσκεται στο επίκεντρο μιας χώρας που έχει διαλυθεί από τον εμφύλιο πόλεμο, ο οποίος μαίνεται από τον Απρίλιο του 2023. Οι διάδρομοί του είναι γεμάτοι παιδιά που παλεύουν να κρατηθούν στη ζωή και μητέρες που δεν έχουν τίποτα να τους προσφέρουν.

Η Τουμά και η οικογένειά της αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το χωριό τους, περίπου 200 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Χαρτούμ, όταν οι μάχες ανάμεσα στον στρατό και τις Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (RSF) έφτασαν στην πόρτα τους. «Μας πήραν τα πάντα – τα λεφτά μας, τα ζώα μας. Μείναμε μόνο με τη ζωή μας», λέει. Χωρίς εισόδημα και χωρίς φαγητό, τα παιδιά της άρχισαν να υποσιτίζονται. «Παλιά είχαμε γάλα, χουρμάδες, ζώα… Το σπίτι μας ήταν γεμάτο αγαθά. Τώρα δεν έχουμε τίποτα.» Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, τρία εκατομμύρια παιδιά κάτω των πέντε ετών στο Σουδάν υποφέρουν από οξύ υποσιτισμό. Τα ελάχιστα νοσοκομεία που εξακολουθούν να λειτουργούν είναι ασφυκτικά γεμάτα.

Το Μπασέρ προσφέρει δωρεάν περίθαλψη, όμως τα σωτήρια φάρμακα —τα αντιβιοτικά που μπορούν να κρατήσουν τα παιδιά στη ζωή— πρέπει να πληρωθούν. Η Μαζάτζεντ έχει μια δίδυμη αδελφή, τη Μανάχιλ. Όταν η μητέρα τους βρέθηκε μπροστά στο φαρμακείο, είχε χρήματα μόνο για ένα παιδί. Έπρεπε να διαλέξει. «Διάλεξα τη Μανάχιλ», ψιθυρίζει με σπασμένη φωνή. «Εύχομαι να μπορούσα να σώσω και τις δύο· να τις δω να περπατούν και να παίζουν μαζί όπως παλιά.» Κρατά τη Μαζάτζεντ σφιχτά στην αγκαλιά της. «Είμαι μόνη. Δεν έχω τίποτα. Μόνο τον Θεό.» Οι γιατροί δεν της δίνουν ελπίδες. Ολόκληρος ο θάλαμος είναι γεμάτος παιδιά που δεν θα τα καταφέρουν.

Το Χαρτούμ, κάποτε ζωντανό κέντρο εμπορίου και πολιτισμού στις όχθες του Νείλου, έχει μετατραπεί σε ερείπια. Τανκς και καμένα αυτοκίνητα σκεπάζουν τους δρόμους, ενώ οι ήχοι των πυροβολισμών έχουν αντικαταστήσει τα γέλια των παιδιών.  Ο δωδεκάχρονος Ζάχερ κινείται με αναπηρικό αμαξίδιο μέσα στα χαλάσματα. Έχασε και τα δύο του πόδια όταν ένας βομβαρδισμός χτύπησε τη γειτονιά του. «Θα ήθελα να μου φτιάξουν τα πόδια», λέει. «Να μπορέσω να περπατήσω, να πάω σπίτι, να ξαναπάω σχολείο.» Η μητέρα του, η Χαμπίμπα, περιγράφει με δάκρυα τη στιγμή που είδε τον γιο της μέσα στα αίματα. «Προσευχόμουν να πάρω εγώ τον πόνο του, όχι εκείνος.» Οι γιατροί δεν μπόρεσαν να σώσουν τα άκρα του. Παρόλα αυτά, ο Ζάχερ δεν σταματά να ελπίζει. Παίζει ποδόσφαιρο στα γόνατα, γελώντας με τους φίλους του. Ονειρεύεται ένα ζευγάρι τεχνητά πόδια. «Υποστηρίζω τη Ρεάλ Μαδρίτης», λέει χαμογελώντας. «Αγαπημένος μου παίκτης; Ο Βινίσιους.»

Στο αυτοσχέδιο σχολείο μιας ερειπωμένης γειτονιάς, δάσκαλοι εθελοντές προσπαθούν να ξαναδώσουν στα παιδιά λίγη κανονικότητα. «Τα παιδιά μιλούν τη γλώσσα του πολέμου», λέει η δασκάλα Αμάλ, με εμπειρία 45 χρόνων. «Χρησιμοποιούν βία, βρισιές, κρατούν ραβδιά για να “πολεμήσουν”. Η ψυχή τους έχει πληγωθεί.» Πολλά πηγαίνουν σχολείο νηστικά. «Δεν έχουν ψωμί, γάλα, τίποτα», λέει η δασκάλα. Κι όμως, όταν τους ρωτάς τι σημαίνει παιδική ηλικία, απαντούν με αφοπλιστική αθωότητα: «Να παίζουμε. Να μαθαίνουμε. Να μη φοβόμαστε τις βόμβες.» Στο κατεστραμμένο γήπεδο, ο Ζάχερ σέρνεται στο χώμα για να χτυπήσει τη μπάλα. Ο πόνος του είναι αφόρητος, αλλά χαμογελά. «Το ποδόσφαιρο με κάνει να νιώθω ζωντανός», λέει. Η φωνή του —και των παιδιών σαν κι αυτόν— αντηχεί μέσα στα ερείπια του Σουδάν. Μια κραυγή που λέει πως, ακόμη κι ανάμεσα στα συντρίμμια, η ζωή δεν έχει σωπάσει.