Δανός δότης σπέρματος Ελλάδα: «Ένα παιδί έχει ήδη πεθάνει από καρκίνο»

Ιδιαίτερα ανησυχητικές διαστάσεις λαμβάνει η υπόθεση του Δανού δότη σπέρματος, το γενετικό υλικό του οποίου χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς επιβεβαιώθηκε ότι ένα από τα παιδιά που γεννήθηκαν στην Ελλάδα έχει χάσει τη ζωή του, ενώ άλλο ένα έχει νοσήσει σοβαρά. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, στη χώρα μας έχουν γεννηθεί συνολικά 18 παιδιά από το σπέρμα του συγκεκριμένου δότη, που αφορά 11 διαφορετικές οικογένειες. Η εξέλιξη αυτή έρχεται να προστεθεί σε μια υπόθεση με σαφείς διασυνοριακές διαστάσεις, η οποία αποκαλύπτει σοβαρά κενά εποπτείας στο ευρωπαϊκό σύστημα διαχείρισης γενετικού υλικού. Μιλώντας στο iefimerida.gr, ο καθηγητής Ιατρικής Γενετικής και μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας, Κωνσταντίνος Πάγκαλος, περιέγραψε την υπόθεση ως ενδεικτική μιας «βιομηχανίας αναπαραγωγής που λειτουργεί σε θολό θεσμικό πλαίσιο». Όπως τόνισε, δεν υφίσταται ενιαίος ευρωπαϊκός μηχανισμός καταγραφής και ελέγχου που να θέτει ανώτατα όρια στη χρήση του γενετικού υλικού ενός δότη, γεγονός που επέτρεψε τη γέννηση 197 παιδιών σε διάφορες χώρες της Ε.Ε. από το ίδιο άτομο.

Ο συγκεκριμένος δότης, φοιτητής το 2005, παρείχε το σπέρμα του έναντι αμοιβής σε ιδιωτική τράπεζα σπέρματος στη Δανία. Το γενετικό του υλικό διακινήθηκε επί σειρά ετών σε κλινικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε ολόκληρη την Ευρώπη – από τη Σκανδιναβία έως τη Μεσόγειο – χωρίς κεντρικό σύστημα παρακολούθησης ή έγκαιρης διακοπής της χρήσης του. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι ο δότης έφερε μετάλλαξη στο γονίδιο TP53, ένα από τα σημαντικότερα γονίδια καταστολής της καρκινογένεσης. Σύμφωνα με τον καθηγητή Πάγκαλο, η μετάλλαξη εντοπιζόταν περίπου στο 20% των σπερματοζωαρίων του. Το συγκεκριμένο γονίδιο λειτουργεί ως βασικός μηχανισμός ελέγχου της κυτταρικής ανάπτυξης και η δυσλειτουργία του συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Με βάση επιδημιολογικές εκτιμήσεις, ο κ. Πάγκαλος υπογράμμισε ότι σημαντικός αριθμός των παιδιών που γεννήθηκαν από τον ίδιο δότη ενδέχεται να εκδηλώσει κακοήθεια στη διάρκεια της ζωής του. Ήδη, όπως ανέφερε, υπάρχουν περιπτώσεις παιδιών που έχουν νοσήσει, ενώ ορισμένα έχουν καταλήξει.