Αντιβιοτικά Ελλάδα: Ένα σιωπηλό ρίσκο για τη δημόσια υγεία

Τα νέα στοιχεία από τον ΟΟΣΑ επαναφέρουν με ένταση μια παλιά, αλλά επίκαιρη πραγματικότητα: η Ελλάδα βρίσκεται σταθερά στις πρώτες θέσεις, και πλέον στην κορυφή, της κατανάλωσης αντιβιοτικών μεταξύ των χωρών-μελών. Σε μια εποχή όπου η μικροβιακή αντοχή αναδεικνύεται ως μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την παγκόσμια υγεία, το εύρημα αυτό δεν είναι απλώς στατιστικό – είναι προειδοποίηση. Η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών, συχνά χωρίς ιατρική καθοδήγηση, έχει βαθιές ρίζες στο ελληνικό κοινωνικό και υγειονομικό περιβάλλον. Η «εύκολη λύση» για κάθε λοίμωξη, ακόμη και ιογενή όπου τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία αποτελεσματικότητα, παραμένει εντυπωμένη στη νοοτροπία πολλών πολιτών. Παλιά συνταγογράφηση, αυτοθεραπεία με παλιά σκευάσματα, φαρμακευτικά αποθέματα «για ώρα ανάγκης» στο σπίτι – πρακτικές που μετατρέπουν ένα πολύτιμο εργαλείο της ιατρικής σε μελλοντικό αδιέξοδο. Ο κίνδυνος δεν είναι θεωρητικός. Η αλόγιστη χρήση αντιβιοτικών οδηγεί σε βακτήρια ανθεκτικά στα φάρμακα, τα οποία πλέον δεν υποχωρούν σε θεραπείες που πριν λίγα χρόνια θεωρούνταν δεδομένες. Λοιμώξεις που κάποτε αντιμετωπίζονταν με μία απλή αγωγή μπορεί αύριο να απαιτούν νοσηλεία, ισχυρότερα φάρμακα ή να γίνουν θανατηφόρες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει ήδη χαρακτηρίσει την ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά ως «σιωπηλή πανδημία».

Παρά τις προόδους στην ηλεκτρονική συνταγογράφηση και τις εκστρατείες ευαισθητοποίησης, η καθημερινή πρακτική δείχνει ότι απαιτείται ακόμη μεγαλύτερη προσπάθεια. Γιατροί και φαρμακοποιοί ζητούν αυστηρότερο έλεγχο, ενημέρωση του κοινού και κουλτούρα προληπτικής ιατρικής. Η λύση δεν βρίσκεται μόνο στους νόμους, αλλά στη συνειδητοποίηση ότι το αντιβιοτικό δεν είναι παυσίπονο. Δεν είναι πανάκεια. Είναι όπλο που, αν χρησιμοποιηθεί άσκοπα, κάποια στιγμή θα στραφεί εναντίον μας. Η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να μετατρέψει αυτή την ανησυχητική πρωτιά σε αφετηρία αλλαγής. Με εκπαίδευση από μικρή ηλικία, με ενημέρωση των γονιών, με εύκολη πρόσβαση σε γιατρό πριν στη φαρμακα για αυτοθεραπεία, και με έλεγχο στη διάθεση αντιβιοτικών, μπορεί να οικοδομηθεί μια υγειονομική κουλτούρα που σέβεται τη φαρμακευτική επιστήμη. Γιατί αν η υπερκατανάλωση είναι σήμερα συνήθεια, η ανθεκτικότητα μπορεί να γίνει αύριο κρίση. Κι αυτή τη φορά, χωρίς διαθέσιμο φάρμακο.