Τι σκέφτονται τα κοτόπουλα; Η Ευρώπη επενδύει… 4 εκατ. για να μάθει

Μία 32χρονη ερευνήτρια από το Μπάρι της Ιταλίας, η Μαρία Λοκονσόλε, που σήμερα εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Πάδοβα, πέτυχε μία από τις σημαντικότερες διακρίσεις της ευρωπαϊκής επιστήμης: την εξασφάλιση του Synergy Grant 2025 του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (ERC). Η χρηματοδότηση ανέρχεται στα 4 εκατομμύρια ευρώ και θα στηρίξει ένα φιλόδοξο, πολυεπιστημονικό πρόγραμμα για την κατανόηση του πώς τα πτηνά αναπτύσσουν γνωστικές δεξιότητες και προσαρμόζονται σε ταχέως μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα. Το έργο, με τίτλο FLAP (Fostering Learning and Adaptation through Predictability), συνδυάζει συγκριτική ψυχολογία, ζωολογία και συμπεριφορική βιολογία για να εξετάσει πώς διαφορετικά είδη μαθαίνουν από το περιβάλλον τους και αποκτούν ευελιξία στις πρώτες κρίσιμες φάσεις της ζωής τους. Η ιδέα ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια, όταν η Λοκονσόλε πραγματοποίησε πρακτική άσκηση στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, συνεργαζόμενη με τον Ελία Γκαρθία-Πελεγκρίν. Ο ερευνητής, που πλέον βρίσκεται στο National University of Singapore, θα αποτελέσει κεντρικό μέλος της ερευνητικής ομάδας.

Μεθυσμένο… ρακούν βρέθηκε λιπόθυμο σε τουαλέτα κάβας

Στην καρδιά του FLAP βρίσκονται δύο εντελώς διαφορετικά είδη πτηνών. Από τη μία, η οικόσιτη κότα – το πολυπληθέστερο ίσως εκτρεφόμενο ζώο παγκοσμίως, που συχνά μεγαλώνει σε περιβάλλοντα έντονης πίεσης. Από την άλλη, ο βουκερός, ένα εντυπωσιακό ασιατικό πτηνό που βρίσκεται στα όρια της εξαφάνισης. Παρά τις τεράστιες διαφορές τους, και τα δύο είδη προσπαθούν να επιβιώσουν σε οικοσυστήματα που έχουν μεταβληθεί έντονα λόγω της ανθρώπινης δραστηριότητας. Η ταχύτητα προσαρμογής και η ευελιξία τους είναι ζωτικής σημασίας. Η Λοκονσόλε εξηγεί ότι τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας θα μπορούσαν να συμβάλουν ουσιαστικά στη βελτίωση των συνθηκών ευζωίας για τις κότες, μειώνοντας τα επίπεδα άγχους που συχνά χαρακτηρίζουν τις μονάδες εντατικής εκτροφής. Παράλληλα, η γνώση που θα αποκτηθεί από τη μελέτη των βουκερών μπορεί να βοηθήσει στη διαμόρφωση πιο αποτελεσματικών προγραμμάτων προστασίας για ένα είδος που βρίσκεται σε σταθερή πληθυσμιακή κάμψη. Παρότι σήμερα αφιερώνει τη ζωή της στην επιστημονική μελέτη των ζώων, η Λοκονσόλε παραδέχεται ότι δεν μεγάλωσε σε περιβάλλον που ευνοούσε μια τέτοια κατεύθυνση. «Γεννήθηκα μέσα στην πόλη, χωρίς επαφή με φάρμες ή άγρια ζώα. Η έρευνα ήταν αυτή που μου αποκάλυψε την πολυπλοκότητα των συμπεριφορών τους και το πόσο συχνά μοιάζουν με τις δικές μας», λέει.

Το Synergy Grant του ERC θεωρείται μία από τις πιο απαιτητικές και ανταγωνιστικές χρηματοδοτήσεις στην Ευρώπη, αφού απευθύνεται μόνο σε μεγάλα διεθνή ερευνητικά σχήματα που αναλαμβάνουν να απαντήσουν σε επιστημονικά ερωτήματα τα οποία ξεπερνούν τις δυνατότητες ενός μεμονωμένου εργαστηρίου. Για την Πάδοβα είναι η δεύτερη φορά που λαμβάνει μια τέτοια χρηματοδότηση, γεγονός που υπογραμμίζει τη δυναμική του πανεπιστημίου στον ευρωπαϊκό ερευνητικό χώρο. Ο αντιπρύτανης έρευνας, Φάμπιο Ζβίρνερ, τόνισε ότι τέτοιες επιτυχίες δίνουν πραγματική ώθηση σε νέους επιστήμονες που συχνά εργάζονται χρόνια χωρίς σταθερές θέσεις. Όσο για τη Λοκονσόλε, το μέλλον της παραμένει ανοιχτό. Δεν γνωρίζει πού θα βρίσκεται εργασιακά σε λίγα χρόνια, όμως την ελκύει βαθιά η διεθνής διάσταση της επιστήμης: η δυνατότητα να μετακινείται, να συναντά νέες ερευνητικές ομάδες και να συμμετέχει σε δίκτυα που ενώνουν διαφορετικούς επιστημονικούς κόσμους σε ένα κοινό ερευνητικό πρόγραμμα.